Andrzej Jelski
Andrzej Stefan Jelski herbu Pielesz (ur. 5 września 1939 r. w Opatowie) – syn Jerzego (1902-1969), ostatniego właściciela majątku Szumsko (pow. kielecki, woj. świętokrzyskie) uczestnika wojny polsko-bolszewickiej, II Wojny Światowej, więźnia okresu stalinowskiego[1] i Teresy Marii z domu Wielowieyskiej herbu Półkozic (1914-2002) z Lubczy (pow. jędrzejowski, woj. świętokrzyskie)[2].
Żonaty z Eweliną Pierzyńską herbu Korab (historykiem sztuki, muzeologiem, dr. nauk humanistycznych)[3]. Córka (przybrana) – Adrianna Pierzyńska, prawnik (radca prawny)[4].
Absolwent etnografii na Wydziale Historycznym (1966) i Podyplomowego Studium Afrykanistycznego (1974) Uniwersytetu Warszawskiego[5].
Obecny był 21 października 1966 r. na głośnym wykładzie prof. L. Kołakowskiego „Rozwój kultury polskiej w ostatnim 10-leciu”, zorganizowanym na Wydziale Historycznym UW oraz uczestniczył w dyskusji, jaka po nim nastąpiła. Wykład dotyczył sytuacji panującej w polskiej kulturze po dziesięciu latach od tzw. przełomu październikowego w 1956 r.
Był zatrudniony w Centrali Filmów Oświatowych „Filmos” w Warszawie, Państwowym Wydawnictwie Naukowym w Warszawie, Galerii Biura Wystaw Artystycznych w Radomiu (uczestniczył m.in. w pracach organizacyjnych przy kolejnych, cyklicznych ekspozycjach Triennale „Prezentacje portretu współczesnego”, stałej „Galerii Autoportretu Współczesnego” i prezentowanego w Galerii „Zachęta” w Warszawie „Polskiego malarstwa portretowego 1944-1984”) oraz Wojewódzkim Oddziale Służby Ochrony Zabytków w Warszawie. Delegatura w Radomiu[5].
Od 1999 r. członek Związku Polskich Kawalerów Maltańskich[6].
Interesuje się zagadnieniami sztuki plemiennej, plastyki współczesnej oraz genealogii.
Ma w swym dorobku ponad 100 publikacji.
Zorganizował w 1982 r. pierwszą w Polsce wystawę tatuażu artystycznego w fotografii[7]
W 2022 r. A. Jelski oraz jego żona - E.L. Pierzyńska-Jelska byli kuratorami wystawy „Polskie malarstwo portretowe u schyłku XXw.”, prezentowanej w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu[8].
Wybrane publikacje w dorobku[edytuj | edytuj kod]
- Tatuaż, Warszawa 1993;
- Tatuirovka, Mińsk 1996;
- Tatuaż, Gliwice 2007, 2 wyd., poprawione i rozszerzone;
- Jelscy h. Pielesz. Sylwetki i osobowości. Siedziby. Opole 2013;
- Tiki – Patu. Z dziejów tatuażu mieszkańców Wysp Markizów, Gliwice 2019;
- Galeria Biura Wystaw Artystycznych w Radomiu 1974 – 1990, Kielce 2020.
Współautorstwo[edytuj | edytuj kod]
- Twórczość plastyczna i wystawiennictwo w Radomiu w latach 1945 – 1989, Radom 1989 (współautorstwo z E. L. Pierzyńską – Jelską i T. Dąbrowską);
- Portret Funkcja – Forma – Symbol. Pod red. naukową T. S. Jaroszewskiego. Warszawa 1990 (współautorstwo z E. L. Pierzyńską – Jelską dwóch artykułów);
- „Biuletyn Konfraterni Radomskiej Związku Polskich Kawalerów Maltańskich Suwerennego Rycerskiego Zakonu Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego, zwanego rodyjskim i maltańskim”, nr 2 (30), 2018 (współautorstwo z E. L. Pierzyńską – Jelską i R. Wiraszką), pod red. R. Wiraszki.
Ponadto jego publikacje znalazły się w następujących czasopismach: „Biuletyn Związku Polskich Kawalerów Maltańskich i Pomocy Maltańskiej”; ”Integracje”; ”Kontynenty”; „Krzyż Maltański”;„Mastactva Biełarusi”; „Mazowsze”; „Myśl Polska”; „Ochrona Zabytków”; „Plastyka i Wychowanie”; „Poznaj Świat”; „Rocznik Muzeum Radomskiego”; „Rocznik Podhalański”; „Spotkania z Zabytkami”; „Sztuka”; „Sztuka Polska”; „Tattoo International”; „Tatuaż – ciało i sztuka”; „Turystyka i Rekreacja” – Przegląd Naukowy Prywatnej Wyższej Szkoły Ochrony Środowiska w Radomiu; „Wczoraj i Dziś Radomia”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A. Jelski, Jelscy h. Pielesz – właściciele Ignatycz i Szumska w: Almanach Staszowski 2002, Staszów 2003, s. 198-218; Przewodnik po gminie Raków. Oprac. A. Zwierzyńska i K. Śliwa, Raków 2011, s. 81; A. Jelski, Jelscy h. Pielesz. Sylwetki i osobowości. Siedziby. Opole 2013, s. 293-317; IPN (Instytut Pamięci Narodowej), Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów. BU III 1-5532-621/07/WP-11084 z 12.03.2007 r. Zaświadczenie nr 932/07.
- ↑ Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, cz. 5, pod red. J. Leskiewiczowej, Warszawa 2000. s. 52 – 53.; A. Jelski, op. cit., s. 27.
- ↑ Woreyd. Almanach 2002, Warszawa 2002, s. 201.
- ↑ Adrianna Pierzyńska Kancelaria Radcy Prawnego [online], pewny-prawnik.pl [dostęp 2020-10-07] (pol.).
- ↑ a b Zbiory rodziny Jelskich. Dokumentacja osobista Andrzeja S. Jelskiego.
- ↑ Spis Członków Związku Polskich Kawalerów Maltańskich 1920-2002, nr 353/1999, Kraków 2002.
- ↑ Andrzej Jelski – hola-holson.com; A. Jelski, Tatuaż, Warszawa 1983, s. 163.
- ↑ CT, Portrety u schyłku wieku, „Tygodnik 7 Dni”, nr 824, 15-21. 07. 2022. K. Piotrowska, Retrospektywa działalności BWA, „Gość Niedzielny”, nr 29, 24. 07. 2022.