Apolinary Garlicki

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Apolinary Garlicki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 lutego 1872
Czyszki

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Kijów

Poseł II kadencji Sejmu (II RP)
Okres

od 4 marca 1928
do 8 grudnia 1930

Przynależność polityczna

Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem

Senator III kadencji (II RP)
Okres

od 23 listopada 1930
do 10 lipca 1935

Przynależność polityczna

Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem

Odznaczenia
Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych
Multimedia w Wikimedia Commons

Apolinary Włodzimierz Garlicki (ur. 23 lutego 1872 w Czyszkach, zm. 1940 w Kijowie) – polski socjolog, historyk, poseł i senator II Rzeczypospolitej, działacz samorządowy i społeczny, nauczyciel gimnazjalny, zamordowany przez NKWD na Ukrainie w ramach zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Tablica pamiątkowa w Senacie RP

Urodził się 23 lutego 1872 w Czyszkach[1]. Był synem Antoniego, agronoma i powstańca styczniowego, oraz Celestyny z Kropińskich. Był wyznania rzymskokatolickiego[1]. W 1891 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Przemyślu[2]. Działał w tajnym ruchu niepodległościowym na obszarze Galicji i był wówczas zagrożony aresztowaniem[3]. Studiował historię i geografię na Uniwersytecie Lwowskim. Podczas czwartego roku studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego w 1899 otrzymał stypendium fundacji Barczewskiego[4]. W trakcie studiów brał udział w demonstracji studenckiej, podczas której w trakcie balu karnawałowego wniesiono na salę trumnę, jako znak żałoby narodowej. Sprawa zakończyła się aresztowaniami, chociaż ostatecznie nikomu nie wytoczono procesu. Absolutorium uzyskał dopiero w 1899 roku, w międzyczasie pracując zarobkowo w dziale wydawnictw szkolnych Ossolineum. Odbył roczną służbę w armii austriackiej.

Po ukończeniu studiów i rocznej służby wojskowej podjął pracę nauczyciela 1 września 1899[1]. Pracował jako nauczyciel w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie (1899-1900)[5], w I Gimnazjum Rzeszowie (1901-1905, jako zastępca nauczyciela) i w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (po złożenia egzaminu 14 lutego 1905[1] – jako nauczyciel rzeczywisty mianowany 1 września 1905[1][6][7] do 1907; uczył historii, geografii, historii naturalnej, zawiadowca zbioru map i obrazów)[8][9][10]), zaś od 30 lipca 1907[11][1] w swoim macierzystym gimnazjum w Przemyślu[12], gdzie pracował przez ponad 20 lat. Był działaczem przemyskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, redaktorem „Rocznika Przemyskiego”, publicystą także innych lokalnych czasopism: „Ziemi Przemyskiej” i „Tygodnika Przemyskiego”. Występował jako zwolennik teorii Darwina. W 1917 roku opublikował broszurę Co to jest eugenika, w 1924 roku pracę Zagadnienia biologiczno-społeczne, z pogranicza socjologii i nauk przyrodniczych.

Wkrótce zaczął angażować się politycznie, początkowo jako członek Związku Strzeleckiego, następnie zwolennik i działacz Narodowej Demokracji. Był sekretarzem przemyskiej Rady Narodowej (1918–1919), prezesem i wiceprezesem Zjednoczenia Towarzystw Polskich w Przemyślu, w 1921 roku uczestniczył w zjeździe Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa w Warszawie. Był znany jako doskonały mówca. Po zamachu majowym zbliżył się do obozu rządowego, wstępując do BBWR. W latach 1928–1939 był radnym Przemyśla, w 1928 roku został posłem na Sejm RP II kadencji, wybrany w okręgu wyborczym nr 48. W 1930 roku został wybrany do Senatu RP III kadencji z województwa lwowskiego[13].

Apolinary Garlicki był również znanym taternikiem, wykonał między innymi pierwsze odnotowane wejście na Żabi Szczyt Niżni (1903). Należał do Klubu Wysokogórskiego i Towarzystwa Tatrzańskiego. Zajmował się również fotografią, zdjęcia jego autorstwa zilustrowały Przewodnik po Przemyślu Mieczysława Orłowicza.

Po wybuchu II wojny światowej podczas trwającej kampanii wrześniowej w Przemyślu na urząd prezydenta miasta został powołany Władysław Baldini, który pełnił urząd z radnymi Tadeuszem Bystrzyckim[a], Apolinarym Garlickim, Michałem Romanowskim i Eugeniuszem Złotnickim do 28 września 1939[14]. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez sowietów. Został uwięziony przez NKWD w Przemyślu, później we Lwowie. W 1940 został zamordowany w więzieniu NKWD w Kijowie przy ul. Karolenkiwskiej 17. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/2-24 oznaczony numerem 744)[15][16]. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Był stryjem generała prof. Mariana Garlickiego.[potrzebny przypis]. Został upamiętniony na tablicy pamiątkowej odsłoniętej 3 lipca 1999 w gmachu Senatu RP ku czci senatorów II RP, którzy zginęli w czasie II wojny światowej i okresie powojennych represji[17][18].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

austro-węgierskie

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Tadeusz Bystrzycki został w 1940 także zamordowany w Kijowie w ramach zbrodni katyńskiej.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 68.
  2. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Przemyślu za rok szkolny 1894. Przemyśl: 1894, s. 153.
  3. ↑ Wacław M. Borzemski: Pamiętnik tajnych organizacji niepodległościowych na terenie byłej Galicji w latach 1880-1897. Lwów: 1930, s. 52, 187.
  4. ↑ Kronika. Stypendya. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 31 z 9 lutego 1899. 
  5. ↑ Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 54.
  6. ↑ 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 5.
  7. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”, s. 406, Nr 25 z 13 września 1905. 
  8. ↑ 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 1, 3.
  9. ↑ 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 2, 4.
  10. ↑ Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 160.
  11. ↑ XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 5.
  12. ↑ a b c Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1020.
  13. ↑ Sławomir Kalbarczyk – Z badań nad losami polskich parlamentarzystów represjonowanych przez władze sowieckie w latach 1939-1941, w: Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, pod red. Piotra Chmielowca, Rzeszów – Warszawa, 2005, s. 168.
  14. ↑ Koncepcje obrony miasta. wojnawp.republika.pl. [dostęp 2014-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 sierpnia 2014)].
  15. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 24. [dostęp 2014-04-08].
  16. ↑ Sławomir Kalbarczyk: Ukraińska i białoruska lista katyńska, [w:] Nasz Dziennik, 29 kwietnia 2011, Nr 99 (4030)
  17. ↑ Odsłonięcie tablicy pamiątkowej. senat.pl. [dostęp 2015-03-06].
  18. ↑ Tablica Pamięci. senat.edu.pl. [dostęp 2015-03-06].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Apolinary_Garlicki&oldid=71952667”