Atanazy Benoe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Grób Atanazego Benoe przy kościele w Niegowici
Atanazy Benoe
Herb
Taczała
Ojciec

Konstanty Benoe

Matka

Florentyna z Ciepielowskich

Żona

Justyna z Borowskich

Atanazy Benoe
Data i miejsce urodzenia

11 marca 1827
Niegowić

Data i miejsce śmierci

9 marca 1894
Wiedeń

poseł na Sejm Krajowy
kadencja I
Okres

od 15 kwietnia 1861
do 31 maja 1865

Następca

Ludwik Wodzicki

poseł do austriackiej Rady Państwa
kadencja VI, VII, VIII
Okres

od 14 marca 1882
do 9 marca 1894

Przynależność polityczna

konserwatyści stańczycy – Koło Polskie w Wiedniu

Poprzednik

Władysław Pęgowski

Atanazy Benoe herbu Taczała (ur. 11 marca 1827 w Niegowici, zm. 9 marca 1894 w Wiedniu) – ziemianin, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego i austriackiej Rady Państwa

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończył gimnazjum (1842) a następnie studiował do 1848 na uniw. w Krakowie[1]. Zaangażowany w działalność spiskową, brał udział w powstaniu krakowskim. Gdy zmierzał 26 lutego 1846 do Gdowem, gdzie trwała bitwa z oddziałem austriackim, jego oddział został zatrzymany drodze koło Liplasu przez chłopów i zmuszony do odwrotu. Następnie aresztowany i osadzony przez Austriaków w więzieniu[1]. W 1847 został zwolniony w wyniku amnestii[2].

Właściciel ziemski, od 1848 zarządzał odziedziczonym po matce dużym majątkiem w Niegowici. W jego skład wchodziły Niegowić, Marszowice, lasy Klęczany–Podolany oraz dobra rolno–leśne Cichawa. Przebudował i odnowił stary dwór w Niegowici. Przeprowadził również remont drewnianego kościoła w Niegowici. Ufundował dla niego ołtarz wraz z obrazem Matki Boskiej Różańcowej (dzieło Saturnina Świerzyńskiego z 1872)[3]. Po jego śmierci dobra niegowickie zakupił w 1894 Zdzisław Włodek, właściciel sąsiedniej Dąbrowicy[4].

Poseł do Sejmu Krajowego Galicji I kadencji (15 kwietnia 1861 – 31 maja 1865),Wybrany w I kurii obwodu Kraków, z okręgu wyborczego Kraków[5][6]. W lutym 1863 przyłączył się do powstania styczniowego i wraz z innymi przekroczył granicę zaboru rosyjskiego. Po powrocie wszedł do Narodowego Komitetu dla Zachodniej Galicji, który organizował pomoc dla rodaków walczących za kordonem. W sierpniu 1863 został aresztowany i przewieziony do więzienia we Lwowie w czerwcu 1864 z braku dowodów zwolniony[1]. W 1865 po jego rezygnacji, mandat w wyborach uzupełniających do Sejmu Krajowego uzyskał Ludwik Wodzicki[5].

Brał udział w pracach Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego, od 1861 jako członek[7], a potem także członek zarządu towarzystwa (1862–1865)[8] oraz prezes oddziału okręgowego w Wieliczce (1881–1893)[9]. Członek Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, gdzie był wiceprezesem oddziału w Wieliczce (1869–1882)[10] oraz delegatem do Zgromadzenia Ogólnego (1869–1871)[11]. Wśród okolicznego obywatelstwa wsławił się jako hodowca koni[1]. Zastępca członka ministerialnej Komisji Krajowej dla podniesienia chowu koni (1873–1878)[12] a potem członek Komitetu dla spraw chowu koni przy Namiestnictwie Galicyjskim (1883)[13].

Członek Rady Powiatowej w Wieliczce (1867–1884)[14] i Bochni (1885–1892)[15]. Członek Okręgowej Komisji podatku katastralnego w Bochni (1869)[16]. Członek Powiatowej Komisji podatku gruntowego w Wieliczce (1871–1881)[17] a następnie członek Podkomisji Krajowej podatku gruntowego w Krakowie (1881–1882)[18] Członek zarządu Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie (1880–1893)[19]. Biegły sądowy w sprawach dóbr tabularnych Sądu Krajowego w Krakowie (1886–1893)[20]. Sfinansował kopiec i pomnik Racheli opłakującej synów (dzieło Wojciecha Samka), na gdowskim cmentarzu upamiętniający 154 powstańców zabitych podczas bitwy o Gdów w 1846. Z jego inicjatywy w Pierzchowcu, w dniu 20 lipca 1872 r., z okazji 75-tej rocznicy powstania Legionów Polskich został odsłonięty pomnik poświęcony Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu (dzieło Edwarda Stehlika). Stojący do dziś (naprzeciw kopca) pomnik fundowali okoliczni ziemianie – oprócz Atanazego Benoe z Niegowici – Ludwik Michał Kępiński z Pierzchowca oraz Roman Włodek z Dąbrowicy[21].

Poseł do austriackiej Rady Państwa VI kadencji (14 marca 1882 – 23 stycznia 1885), VII kadencji (2 października 1885 – 23 stycznia 1891) i VIII kadencji (9 kwietnia 1891 – 9 marca 1894)[22]. Był wybierany z kurii I (wielkiej własności) z okręgu wyborczego nr 3 (Bochnia-Wieliczka-Brzesko), po raz pierwszy w wyborach uzupełniających po śmierci w 1882 Władysława Pęgowskiego, po jego śmierci mandat uzyskał Zdzisław Włodek[22]. W parlamencie należał do grupy posłów konserwatywnych (stańczyków) Koła Polskiego, w którym od 15 października 1893 był wiceprezesem a w roku 1894 prezesem[2].

W ostatnich latach życia chory na serce, zmarł na zapalenie płuc[23]. Pochowany został wraz z żoną w krypcie pod nawą drewnianego kościoła (w 1973–1974 przeniesionego do Mętkowa)[24], jej pozostałości są pod posadzką dziedzińca przed obecnym kościołem w Niegowici[4].

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej, był potomkiem spolonizowanej gałęzi francuskiej rodu. Syn powstańca listopadowego Konstantego (1793–1855) i Florentyny z Ciepielowskich. Ożenił się z Justyną z Borowskich (1830–1891), która była pasierbicą Leonarda Wężyka. Zmarł bezpotomnie, był ostatnim z rodu Benoe[25].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Henryk Wereszycki, Benoe Atanazy (1827-1894), Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 437, iPSB – wersja elektroniczna
  2. ↑ a b Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Benoe, Atanazy Ritter von. – Parlamentarier 1848-1918 online [6.07.2020]
  3. ↑ Matka Boska Różańcowa – Sakralne Dziedzictwo Małopolski online [8.07.2020]
  4. ↑ a b Piotr S. Szlezynger, Dwór szlachecki w Niegowici – historia, problemy konserwatorskie, "Ochrona Zabytków" 2010, z. 1-4, s. 47, CEJSH – wersja elektroniczna
  5. ↑ a b Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, Warszawa 1993, ISBN 83-7059-052-7,
  6. ↑ Wykaz Członków Sejmu krajowego królestwa Galicyi i Lodomeryi, tudzież wielkiego xięstwa Krakowskiego 1863. Lwów, 1863, s. 9.
  7. ↑ Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1861, s. 416; 1862, s. 433; 1863, s. 443; 1864, s. 452; 1865, s. 464; 1866, s. 480; Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1867, s. 831; 1868, s. 831; 1869, s. 549; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 593; 1871, s. 523; 1872, s. 521; 1873, s. 537; 1874, s. 580; 1875, s. 581; 1876, s. 591; 1877, s. 567; 1878, s. 555; 1879, s. 550; 1880, s. 556; 1881, s. 572; 1882, s. 573; 1883, s. 573;
  8. ↑ Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862, s. 432; 1863, s. 441; 1864, s. 450; 1865, s. 465
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1881, s. 576; 1882, s. 575; 1883, s. 575; 1884, s. 559; 1885, s. 559; 1886, s. 559; 1887, s. 559; 1888, s. 559; 1889, s. 652; 1890, s. 652; 1891, s. 652; 1892, s. 652; 1893, s. 653;
  10. ↑ Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1869, s. 508; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 537; 1871, s. 476; 1872, s. 465; 1873, s. 475; 1874, s. 515; 1875, s. 520; 1876, s. 530; 1877, s. 512; 1878, s. 502; 1879, s. 496; 1880, s. 501; 1881, s. 514; 1882, s. 515;
  11. ↑ Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1869, s. 509; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 538; 1871, s. 477;
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1873, s. 301; 1874, s. 328; 1875, s. 328; 1876, s. 334; 1877, s. 231; 1878, s. 219;
  13. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1883, s. 10;
  14. ↑ Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1867, s. 369; 1868, s. 369; 1869, s. 287; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 292; 1871, s. 291; 1872, s. 282; 1873, s. 281; 1874, s. 308; 1875, s. 305; 1876, s. 311; 1877, s. 289; 1878, s. 276; 1879, s. 266; 1880, s. 271; 1881, s. 272; 1882, s. 273; 1883, s. 278; 1884, s. 257;
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1885, s. 211; 1886, s. 211; 1887, s. 212; 1888, s. 212; 1889, s. 235; 1890, s. 235; 1891, s. 235; 1892, s. 235;
  16. ↑ Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1869, s. 182;
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1871, s. 211; 1872, s. 214; 1873, s. 212; 1874, s. 236; 1875, s. 233; 1876, s. 239; 1877, s. 198; 1878, s. 186; 1879, s. 182; 1880, s. 189; 1881, s. 187;
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1881, s. 179; 1882, s. 181;
  19. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1880, s.537; 1881, s.553; 1882, s.555; 1883, s.555; 1884, s.539; 1885, s.539; 1886, s.539; 1887, s.541; 1888, s.541; 1889, s.631; 1890, s.632; 1891, s.632; 1892, s.633; 1893, s.633;
  20. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1886, s.110; 1887, s.110; 1888, s.111; 1889, s.120; 1890, s.120; 1891, s.120; 1892, s.120; 1893, s.120;
  21. ↑ Wielcy rodacy pochowani na cmentarzu niegowickim – Co słychać w powiecie wielickim – Gazeta Gdowianin – online [7.06.2020]
  22. ↑ a b Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918, Warszawa 1996, s. 350.
  23. ↑ † Atanazy Benoe. „Kurjer Lwowski” nr 70 z 11 marca 1894, s. 5,
  24. ↑ Piotr St. Szlezynger, Kościół parafialny w Niegowici – historia i problemy konserwatorskie, "Ochrona Zabytków" nr 4, 2009, s. 55 CEJSH – wersja elektroniczna
  25. ↑ Atanazy Benoe z Niegowici h. Taczała – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego, online [6.07.2020]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Atanazy_Benoe&oldid=73152487”