Bitwa pod Rohaczowem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| |||
| Czas |
1 października 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Rohaczowem | ||
| Przyczyna |
Bitwa Wołyńsko–Podolska | ||
| Wynik |
zwycięstwo 9 Brygady Jazdy | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna Polska 1918–1921[1]
Bitwa pod Rohaczowem – część wielkiej bitwy wołyńsko-podolskiej; walki polskiej 9 Brygady jazdy z oddziałami sowieckiej 44 Dywizji Strzelców w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich na Ukrainie w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
2 września, jeszcze w czasie walk pod Zamościem, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zdecydowało, iż 3. i 6 Armia, po stosownym przegrupowaniu, około 10 września podejmą większą akcję zaczepną w kierunku wschodnim celem „nie tylko odrzucenia nieprzyjaciela poza granice Małopolski, lecz także rozbicia i zdezorganizowania jego sił tak, aby później można było utrzymać front przy użyciu słabych sił własnych"[2]. 3 Armia gen. Władysława Sikorskiego przystąpiła do działań 10 września[3]. Wstępnym etapem był zagon grupy motorowej mjr. Włodzimierza Bochenka wyprowadzony z Włodawy, który przeprawił się przez Bug i następnego dnia opanował Kowel. Za nim ruszyło natarcie sił głównych armii, w tym jej grupa manewrowa – Korpus Jazdy gen. Juliusza Rómmla[4]. 16 września, działający na styku sowieckich 12 i 14 Armii Korpus Jazdy płk. Juliusza Rómmla, przy słabym oporze przeciwnika, sforsował Styr na południe od Łucka i ruszył na Równe[5]. Będąc w pościgu za cofającymi się wojskami 12 Armii Nikołaja Kuźmina, 28 września dotarł do Słuczy w rejonie Zwiahla[6][7].
Walczące wojska[edytuj | edytuj kod]
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| dowództwo 2 Dywizji Jazdy | płk Gustaw Orlicz-Dreszer | 6 Armia |
| 9 Brygada Jazdy | mjr Jan Głogowski | 2 Dywizja Jazdy |
| ⇒ 1 pułk szwoleżerów | mjr Jerzy Grobicki | 9 Brygada Jazdy |
| ⇒ 201 pułk szwoleżerów | mjr Rudolf Dreszer | |
 Armia Czerwona
| ||
| dowództwo 44 Dywizji Strzelców | komdyw Iwan Dubowoj | 12 Armia |
| 131 Taraszczańska Brygada Strzelców | 44 Dywizja Strzelców | |
| ⇒ 392 pułk strzelców | 131 Brygada Strzelców | |
| ⇒ 393 pułk strzelców | ||
Działania grupy wypadowej[edytuj | edytuj kod]
Po osiągnięciu przez Korpus Jazdy linii Słuczy, dowódca korpusu płk Juliusz Rómmel zarządził wykonanie serii wypadów za rzekę, aby rozpoznać siły przeciwnika[6]. 1 października wypad zorganizowała 2 Dywizja Jazdy płk. Gustawa Orlicza-Dreszera. Z Rohaczowa wyruszyła 9 Brygada Jazdy mjr. Jana Głogowskiego, zamierzając przejść Słucz w Ostróżku, przy równoczesnej demonstracji w Kijkowie i na kierunku Hulska. 4 szwadron 1 pułku szwoleżerów w szyku pieszym zaatakował z Ostróżka i po krótkiej walce zdobył przyczółek się na prawym brzegu Słuczy[8][7].
201 pułk szwoleżerów przeprawił się przez rzekę bardziej na północ i odrzucił od brzegu 393 pułk strzelców. Wykorzystując powodzenie, 1/ 201 pszwol. (z dowódcą pułku) pomaszerował wzdłuż wschodniego brzegu w kierunku na Talki - Hulsk[9][10].
Po uchwyceniu przyczółka 1 pułk szwoleżerów wraz z 2/201 pszwol. skierował się na Kamienny Bród i Czernicę. Idący w szpicy 2/201 pszwol. rtm. Juliana Dreszera zaskoczył w Kamiennym Brodzie sowiecki batalion strzelców. Piechota nie przyjęła walki i w popłochu wycofała się w okoliczne lasy. Kolejne walki szwadron stoczył w okolicach Dziekunki, gdzie wykonując manewr obejścia zmusił sowieckich strzelców do opuszczenia okopów[10].
W rejonie Słobódki Czernieckiej[11] nastąpiła ponowna koncentracja 9 Brygady Jazdy. Tu brygada uderzyła na odchodzący od rzeki 392 pułk strzelców i rozproszyła go[8].
Po walkach 1 pułk szwoleżerów przeszedł przez Browniki do Hulska i zatrzymał się na noc. 2 października przemieścił się do wsi Górki pod Jaruniem, gdzie przebywał do 8 października[9]. 201 pułk szwoleżerów wrócił na noc za Słucz, pozostawiwszy na wschodnim brzegu patrole[10].
Bilans walk[edytuj | edytuj kod]
Wypad 9 Brygady Jazdy za Słucz potwierdził, że piechota sowiecka jest zdemoralizowana i nie stanowi poważniejszego zagrożenia dla jazdy polskiej. Jego rezultaty zachęciły dowódcę korpusu płk. Juliusza Rómmla do zorganizowania zagonu na Korosteń. W tym dniu 2 Dywizja Jazdy wzięła do niewoli 1082 jeńców, zdobyła 2 działa, 13 ckm-ów. Straty polskie to około sześćdziesięciu poległych i rannych[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 68.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 306.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 69.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 184.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 92.
- ↑ a b Wyszczelski 2009 ↓, s. 329.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 345.
- ↑ a b Karcz i Kryński 1931 ↓, s. 60.
- ↑ a b c Gruszecki 1929 ↓, s. 25.
- ↑ Obecnie rejon nowogrodzki (obwód żytomierski), do 1961 Słobódki Czarniecka
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Emil Gruszecki: Zarys historii wojennej 3–go pułku Szwoleżerów Mazowieckich imienia pułkownika Kozietulskiego. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Karcz, Wacław Kryński: Zarys historji wojennej 1–go pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.