Erwin Czerwenka

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Erwin Czerwenka
Franciszek Erwin Czerwenka
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 maja 1887
Jabłonica

Data i miejsce śmierci

6 stycznia 1970
Kraków

Narodowość

polska

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie

Dziedzina sztuki

malarstwo

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Witraż „Św. Stanisław wskrzeszający Piotrowina”, projektu Erwina Czerwenki, z ok. 1940 roku.
Kościół św. Judy Tadeusza w krakowskich Czyżynach

Franciszek Erwin Czerwenka (ur. 5 maja 1887 w Jabłonicy, zm. 6 stycznia 1970 w Krakowie)[1] – polski artysta malarz i pedagog.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Wiktora Emanuela (1859–1904) i Victorii Ottilii z d. Kerth (ur. 1864). W 1890 rodzina przeniosła się do Stanisławowa, gdzie urodziła się siostra Emilia (1890–1944)[2], późniejsza pierwsza żona kolegi Erwina ze Stanisławowa i ze studiów w Krakowie, artysty malarza Erwina Elstera. W okresie 1905/1906 studiował geometrię wykreślną w Szkole Politechnicznej we Lwowie, a w latach 1906–1910 na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie[3]. Był uczniem Leona Wyczółkowskiego, Teodora Axentowicza, Józefa Unierzyskiego i Wojciecha Weissa. Ukończył akademię z wynikiem celującym i najwyższym odznaczeniem (srebrny medal).

W latach 1913–1929 uczył rysunku oraz geometrii wykreślnej w krakowskich gimnazjach Św. Jacka oraz Św. Anny[4]), gdzie miał pracownię malarską[5]. W czasie I wojny światowej w 1914 został powołany na stanowisko nauczyciela rysunku w żeńskiej szkole Eugenii Schwarzwald w Wiedniu, w 1915 wrócił na stałe do Krakowa wskutek zlecenia (offene ordre) pracy w krakowskim gimnazjum Św. Anny, gdzie uczył do 1929.

Był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków nieprzerwanie od założenia w 1911, gdzie od 1920 był członkiem zarządu (był kilkakrotnie wiceprezesem - np. wybrany w 1923[6], sekretarzem, skarbnikiem, członkiem komisji weryfikacyjnej, komisji regulaminowej sekcji malarskiej, zastępcą Koła Ligi Morskiej). Był założycielem i przewodniczącym Kasy Samopomocy Koleżeńskiej.

Tworzył przede wszystkim pejzaże i portrety, projektował witraże i meble.

Autor również utrzymanych w stylu socrealizmu obrazów Murarze na budowie Nowej Huty[7] oraz Nowa Huta (portret murarza Piotra Ożańskiego, 1950)[8].

Pierwsze prace Czerwenka zaprezentował na Ogólnopolskiej Wystawie Grunwaldzkiej we Lwowie w 1910, w Czerniowcach w 1911, w Krakowie na wspólnej wystawie jego i Zofii Stryjeńskiej (1928), wystawach w TPSP (1921, 1929, 1934, 1937, 1945/1946[9], 1947, 1948, 1949, 1950, 1951, 1952, 1953, 1956, 1958, 1959)[10], wystawie „Wojciech Weiss i jego uczniowie” (TPSP 1934), w Katowicach w 1931 r.[11], w Warszawie na wystawie TZSP wraz z pracami „Grupy Czterech”[1]. Aranżuje pawilon miast górnośląskich na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu[12], za co otrzymał Złoty Medal.

Jego obrazy znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.

Był mężem Marii z Wąsowiczów (1893–1979).

Zmarł w Krakowie. Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera XXVA-18-1)[13].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • Srebrny Medal ASP (1909)
  • Złoty Medal za ekspozycję miast górnośląskich na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929)
  • Nagroda TPSP za działalność artystyczną (1947)
  • Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki za pracę w prezydium Związku Artystów Plastyków (1959)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Aukcja nr 20, Polski Dom Aukcyjny 'SZTUKA'. [dostęp 2010-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)].
  2. ↑ Franciszek Erwin Czerwenka [online], geni_family_tree [dostęp 2022-03-09] (pol.).
  3. ↑ Z krakowskiej kolebki sławy, „Nowości Illustrowane”, czerwiec 1906.
  4. ↑ Jakub (1870-1958) Zachemski, Sprawozdanie Dyrektora Państwowego Gimnazjum Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1925/26, Katolicka Spółka Wydawnicza „Prawda‟, 1926 [dostęp 2020-01-13].
  5. ↑ N. W., Z pracowni Erwina Czerwenki, „Nowości Illustrowane”, 1920.
  6. ↑ Związek polskich artystów plastyków w Krakowie. „Nowości Illustrowane”. Nr 8, s. 3, 24 lutego 1923. 
  7. ↑ Nowa Huta - architektura i twórcy miasta idealnego. Niezrealizowane projekty. mhk.pl, luty 2006. [dostęp 2014-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-09)].
  8. ↑ Andrzej Chwalba: Podkrakowski Magnitogorsk. mowiawieki.pl. [dostęp 2014-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-19)].
  9. ↑ TPSP, Wystawa Niezależnych (Gwiazdkowa), 1945.
  10. ↑ Władysław Prokesch, nr 67, „Nowa Reforma”, 1921.
  11. ↑ Jan Smotrycki, Wystawa obrazów Erwina Czerwenki, „Polonia”, 1931.
  12. ↑ Udział przedstawicieli przemysłu ciężkiego i samorządu województwa śląskiego w Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku, [w:] Piotr Rygus, Wieki Stare i Nowe, t. 5, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
  13. ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2022-03-09].
  14. ↑ M.P. z 1939 r. nr 71, poz. 152 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Erwin_Czerwenka&oldid=71016360”