Kalendarium historii Katowic

Herb Katowic na fasadzie kamienicy przy ulicy Dyrekcyjnej 10 z datą „1866”, kiedy to został wprowadzony zarząd miejski

Kalendarium historii Katowic – chronologiczne zestawienie najważniejszych wydarzeń, które miały miejsce na obszarze Katowic w jego współczesnych granicach bądź są z nimi ściśle związane.

XII–XVIII wiek

• 1178 lub 1179:
  • Teren kasztelanii bytomskiej, na terenie którego znajdowały się współczesne Katowice, został włączony do dzielnicy śląskiej; książę Kazimierz II Sprawiedliwy odstąpił wówczas te tereny księciu raciborskiemu Mieszkowi Plątonogiemu.

• 1299:
  • 19 marca – wydanie przez księcia bytomskiego Kazimierza dokumentu ze wzmianką wsi Dąb (Crasni Domb).

• 1340:
  • 13 października – prawdopodobnie najstarsza wzmianka o Dąbrówce Małej, w którym występuje określenie Myleyowicz und Dambroua.

• 1360:
  • 15 grudnia – w dokumencie wystawionym przez księcia opawski-raciborskiego Mikołaja II dla wojewody sandomierskiego Ottona z Pilczy wymieniono po raz pierwszy: Bogucice, Jaźwce, Ligota, Rozdzień, Szopienice i Załęże.

• 1397:
  • W dokumencie dotyczącym zakończeniu sporu o kolatorę kościoła mysłowickiego zostały wspomniane Szopienice i po raz pierwszy Kuźnica Bogucka.

• 1414:
  • Wzmianka o kościele w Bogucicach (bądź już w 1403) na dokumencie wydanym przez dziedziców Mysłowic Adama i Jana.

• 1430:
  • Zniszczenie Szopienic w czasie wojen husyckich.

• 1467 lub 1468:
  • Wzmianka w protokolarzu pszczyńskim o wsi Uniczowy, z której to w późniejszych latach wyodrębniły się osobne miejscowości – Piotrowice, Podlesie i Zarzecze.

• 1474:
  • Pierwsza wzmianka o wsi Brwinów (późniejszy Brynów) w dokumencie dotyczącym oddaniu w zastaw dóbr mysłowickich wojewodowi sandomierskiemu Jakubowi z Dębna przez księcia rybnickiego Wacława.

• 1486:
  • 9 września – Jurga Kleparski uzyskał zezwolenie na ponownie uruchomienie produkcji w Kuźnicy Boguckiej.

• 1517:
  • 21 lutego – Aleksy Thurzo zakupił od książąt cieszyńskich Kazimierza II i jego syna Wacława ziemię pszczyńską wraz z większością obszarów współczesnych Katowic.

• 1536:
  • 22 lutego – dobra Kuźnicy Boguckiej zostały wydzielone z państwa pszczyńskiego i w wyniku ich sprzedaży wraz z innymi dobrami przez Jana Thurzona Stanisławowi Salomonowi z Krakowa weszły one w skład ziemi mysłowickiej.

• 1546:
  • Założenie przez mistrza Zycha kuźnicy w Roździeniu.

• 1576:
  • W piśmie Mikołaja Salomona pojawiła się wzmianka o Dąbrówce Małej jako niezamieszkanej wówczas pustej wsi; należała ona wóczas do dóbr mysłowickich i wydzierżawiona była jako folwark opactwu św. Jakuba we Wrocławiu.

• 1580 (ok.):
  • Kuźnik Andrzej Bogucki założył wieś zagrodniczą Katowice, w której osadził kilku chłopów.

• 1586:
  • W aktach pojawiły się samodzielnie nazwy Podlesie i Zarzecze; wcześniej wymieniane były one z przedrostkiem Uniczowy.

• 1598:
  • W protokole wizytacji bogucickiej parafii po raz pierwszy pojawiła się nazwa Katowice (ad parochiam pertinent village Boguczycze, Zalęzie et nova villa Katowicze); jest to też pierwsze świadectwo kultu obrazu Matki Bożej Boguckiej.

• 1619:
  • Pierwsza wzmianka o szkole w Bogucicach; była to placówka funkcjonująca przy kościele parafialnym.

• 1636:
  • 24 sierpnia – dokonano rozgraniczenia pomiędzy Czeladzią a Dąbrówką Małą, Jakubowicami, Siemianowicami i Bańgowem.

• 1640:
  • Pierwsza wzmianka o kuźnicy w Załężu; funkcjonowała ona do 1730; wskazywana jest też data 1524 jako pierwsza pośrednia wzmianka o załęskiej kuźnicy.

• 1644
  • 28 sierpnia – okres wojny trzydziestoletniej; doszło wówczas w rejonie Piotrowic do bitwy pomiędzy wojskami szwedzkimi a połączonymi siłami, zgromadzonymi w ramach układu księcia pszczyńskiego Zygfryda II Promnitza i biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego; wojska te wyparły Szwedów w kierunku Mikołowa.

• 1666:
  • Wzmianka o młynie na Koczotce (Koszutce); wymieniono wówczas żonę młynarza Koczota.

• 1686:
  • 26 stycznia – Jan Mieroszewski z Mysłowic i Rudolf Józef Kamieński ze Świętochłowic zawarli ugodę; do aktu dołączono odręczny plan sytuacyjny obszaru spornego, będący najstarszym planem współczesnych Katowic.

• 1698:
  • 19 sierpnia – Karol Mieroszewski kupił Katowice i jeszcze w tym samym roku, 18 września stały się one własnością Jerzego Holly'ego z Ponięcic.

• 1700:
  • Pojawiły się pierwsze wzmianki o Zawodziu.

• 1702:
  • 1 maja – Jerzy Holly sprzedał dobra wraz z Katowicami hrabiemu Baltazarowi Erdmannowi Promnitzowi.

• 1723:
  • 7 maja – został spisany dokument katastralny, na którym zachował się najstarszy wizerunek herbu Kuźnicy Boguckiej, przedstawiający ręczny młot wsparty głowicą na masywnym kowadle.

• 1724
  • 30 stycznia – pierwsza pisemna wzmianka o folwarku Janowiec, wokół którego wyrosła osada Janów; w 1742 wymieniono po raz pierwszy Janów jako osadę leśną.

• 1736:
  • W czerwcu w Dąbrowie – przysiółku Podlesia w okresie wojny sukcesyjnej o tron polski został założony obóz dla chorych żołnierzy elektora saskiego Augusta III.
  • 3 października – Katowice wraz z Kuźnicą Bogucką i Brynowem zostały zakupione od Erdmanna Promnitza przez starostę i sędziego ziemskiego księstwa siewierskiego Jana Krzysztofa Mieroszewskiego.

• 1742:
  • Włączenie w wyniku wojem śląskich terenów Katowic wraz z większością Śląska do Królestwa Prus.

• 1755:
  • Dobra bogucickie odziedziczyła Józefa Schwellengrebel; kupił je 24 czerwca 1764 Jan Nepomucen Schwellengrebel.

• 1769:
  • Rozpoczęcie regularnej eksploatacji w kopalni węgla kamiennego „Emanuelssegen” (niem. Błogosławieństwo Emanuela; późn. „Murcki”) w Murckach – jednego z najstarszych tego typu zakładów na Górnym Śląsku.

• 1787:
  • Rozpoczęcie regularnej eksploatacji węgla kamiennego w Dębie – nadanie pola górniczego kopalni „Fürstin Hedwig” (niem. Księżna Jadwiga).

• 1793:
  • Otrzymanie przez klasztor bożogrobców w Miechowie i Johna Baildona nadania na pole górnicze „Arthur” w Dębie.

• 1799:
  • Nabycie dóbr katowickich przez przedsiębiorcę hutniczego Johanna Ferdinanda Koulhaasa z Kalet.

XIX wiek

• 1801:
  • Założenie kopalni „Beate” w Brynowie przez Johanna Ferdinanda Koulhaasa.

• 1804:
  • Początek budowy huty żelaza „Hohenlohe” w Wełnowcu; założył ją właściciel Bytkowa książę Fryderyk Ludwik Hohenlohe; w hucie działały dwa wielkie piece.

• 1809:
  • Własność dóbr katowickich przeszły na własność Johanna Friedricha Weddinga, męża córki Johanna Ferdinanda Koulhaasa.

• 1816:
  • Na ulicy św. Jana ustawiono figurę św. Jana Ewangelisty
  • 26 marca – najwcześniejszy zachowany dokument z odciśniętą pieczęcią zawierającą godło Katowic z młotem wodnym.

• 1818:
  • W Bogucicach została założona huta cynku „Franz”.
  • Zmiana granic niektórych powiatów na Górnym Śląsku; wówczas to do powiatu bytomskiego przyłączono Katowice, Bogucice, Szopienice i Załęże.

• 1821:
  • 16 lipca – na mocy bulli papieża Piusa VII De salute animarum dekanaty pszczyński i bytomski, które obejmowały także obszar współczesnych Katowic, zostały oddzielone od diecezji krakowskiej i przyłączone do diecezji wrocławskiej.

• 1822:
  • Książę zu Hohenlohe wraz z Johnem Baildonem otrzymali nadanie na hutę cynku „August” w Wełnowcu.
  • 2 grudnia – zostało wydane nadanie, na mocy której w rejonie późniejszego Spodka została założona huta cynku „Fanny”.

• 1823:
  • John Baildon na granicy Dębu i Załęża, w miejscu kuźnicy załęskiej rozpoczął budowę pudlingarni, która dała początek hucie żelaza „Baildon”.
  • 3 maja – została nadana kopalnia „Ferdinand” (późn. „Katowice”) w Bogucicach.

• 1826:
  • Działalność rozpoczęła szkoła w Roździeniu, do której uczęszczali także uczniowie z Szopienic.
  • Ks. Józef Beder założył na terenie gminy Dąb osadę Józefowiec, która została nazwana jego imieniem; zabudowano wówczas 30 chałup oraz karczmę.

• 1827:
  • Otwarcie pierwszej szkoły na terenie ówczesnych Katowic; mieściła się ona w chałupie przy ulicy Pocztowej.

• 1828:
  • 1 stycznia – ukończenie budowy pierwszego budynku szkoły w Dębie; był to obiekt drewniany, zlokalizowany przy późniejszej ulicy Chorzowskiej; nowy, murowany budynek w miejsce starego powstał w 1856.

• 1832:
  • Zakup Katowic od rodziny Weddingów przez królewskiego nadzorcę górniczego Karla Friedricha Lehmanna z Królewskiej Huty.

• 1833:
  • Uruchomienie huty „Katowickiej”, przekształconej z kuźnicy boguckiej przez Gustava von Weddinga.

• 1834:
  • Powstała kopalnia „Alfred”; przy niej wyrosła osada robotnicza.
  • Założenie w Szopienicach przez spółkę Georg von Giesches Erben huty cynku „Wilhelmina”.

• 1835:
  • Aleksander Mieroszewski ustawił na janowskich plantach przy swoim dworku myśliwskim rzeźbę ogrodową – pomnik z inskrypcją w języku polskim.
  • Uruchomienie kopalni „Morgenroth” w Janowie; była czynna do 1883.

• 1836:
  • Ukończenie budowy nowej drogi z Tarnowskich Gór do Mysłowic przez Wełnowiec i Katowice.

• 1837:
  • Wejście kuźnicy w Roździeniu w skład huty żelaza „Dietrich”.

• 1838:
  • Franz Winckler został właścicielem dóbr katowickich; rok później jego żona Maria kupiła od ostatniego ordynata Aleksandra Mieroszewskiego fideikomisowe dobra mysłowickie.
  • 12 marca – nadano na wniosek Johna Baildona kopanię „Waterloo” w Dębie; wydobycie węgla rozpoczęto w niej następnym roku.

• 1839:
  • W marcu dyrektorem zarządu dóbr Franza Wincklera został Friedrich Wilhelm Grundmann; pełnił tę funkcję aż do przejścia na emeryturę w 1872.

• 1840:
  • Uruchomienie huty cynku „Kunegunde” (późn. „Kunegunda”) w Zawodziu.
  • 15 lipca – została nadana kopalnia „Cleophas” (późn. „Kleofas”) w Załężu, założona przez Karla Godullę i właściciela dóbr w Załężu Loebela Freunda; w latach 80. XIX wieku została ona wykupiona przez koncern Georg von Giesches Erben.

• 1841:
  • Rozpoczęto wydobycie węgla w kopalni „Victor” w Załężu.
  • Franz von Winckler przeniósł zarząd swoich dóbr do Katowic; był to pierwszy organ administracji przemysłowej na terenie miejscowości i zalążek funkcji dyspozycyjnej przyszłego miasta.

• 1842:
  • Powstała huta cynku „Norma” na pograniczu Bogucic i Dąbrówki Małej; przy niej wzniesiona została kolonia robotnicza.
  • Rozpoczęto produkcję w hucie cynku „Emma”, która znajdowała się na terenach Karbowej, obok folwarku.

• 1846:
  • 3 października – otwarcie w Katowicach przystanku kolejowego na oddanej wówczas do użytku trasy Kolei Górnośląskiej na odcinku Świętochłowice – Mysłowice.

• 1847:
  • 2 czerwca – została utworzona kopalnia „Georg” (późn. „Jerzy”) w Dąbrówce Małej, która eksploatowała połączone pola górnicze „Georg” i „Norma”.
  • W listopadzie ukończono budowę szkoły w Dąbrówce Małej, do której uczęszczały dzieci z miejscowości i okolicznych kolonii; nauczanie w niej rozpoczęło 109 dzieci.

• 1848:
  • Początek działalności pierwszego w Katowicach hotelu, który istniał w narożniku Rynku i ulicy Warszawskiej – hotel Welta.
  • Uruchomienie huty „Ida” w Kokocińcu, która powstała w miejscu kuźnicy; została ona unieruchomiona w latach 60. XIX wieku.

• 1851:
  • Do Katowic przeprowadził się Richard Holtze; stał się sojusznikiem Friedricha Wilhelma Grundanna w jego staraniach na rzecz przekształcenia Katowic w miasto; był on też pierwszym lekarzem w Katowicach, a po nadaniu miejscowości praw miejskich pierwszym przewodniczącym Rady Miejskiej.
  • 1 kwietnia – otwarcie w Katowicach ekspedycji pocztowej II klasy; katowicka poczta początkowo mieściła się przy ulicy Młyńskiej.

• 1852:
  • Uruchomienie produkcji w hucie „Martha” (późn. „Marta”); początkowo był to zakład cynkowy, a od 1857 produkowano w nim żelazo i stal.
  • 1 grudnia – oddano do użytku połączenie kolejowe łączące Katowice z Murckami (do kopalni „Emanuelssegen”) przez Ligotę.

• 1853:
  • Oddano do użytku nowe zabudowania dworskie folwarku Tiele-Wincklerów w Dąbrówce Małej.
  • Po śmierci Franza von Wincklera i jego żony Marii właścicielką dóbr katowickich została Waleska von Winckler.

• 1854:
  • Ukończenie budowy drogi z Katowic przez Dąb do Królewskiej Huty.
  • Założenie gminy ewangelickiej w Katowicach; pierwszym pastorem został Gotthold Christian Clausnitzer

• 1855:
  • Oddano do użytku osobny budynek szkoły w Katowicach bądź też istniejący obiekt powiększono.

• 1856:
  • Heinrich August Nottebohm opracował pierwszy plan zabudowy Katowic, który zakładał wytyczenie dwóch placów (Rynek i plac Wolności), które miały zostać połączone ze sobą centralnym traktem (ulica 3 Maja).
  • Odbyły się pierwsze pochówki zmarłych na cmentarzu ewangelickim przy ulicy K. Damrota; został on zlikwidowany w latach 50. XX wieku.

• 1858:
  • 29 września – poświęcenie ewangelickiego kościoła Zmartwychwstania Pańskiego – pierwszej murowanej świątyni w mieście.
  • 20 grudnia – oddanie do użytku odcinka linii Kolei Wilhelma na trasie Mikołów – Ligota.

• 1859:
  • 24 sierpnia – oddanie do użytku linii kolejowej Szopienice – Sosnowiec; równocześnie z tą inwestycją otwarto nowy dworzec kolejowy przy ulicy Dworcowej; został on zaprojektowany w stylu klasycystycznym, a na początku XX wieku został on rozbudowany.

• 1860:
  • Wzniesienie tymczasowego, drewnianego kościoła katolickiego w rejonie współczesnego placu Wolności, wybudowanego przez budowniczego Juliusa Haasego.
  • Założenie cmentarza katolickiego przy ulicy Gliwickiej.
  • 27 sierpnia – poświęcono budynek szkoły ewangelickiej przy ulicy Szkolnej, wzniesiony obok kościoła ewangelickiego.

• 1861:
  • W Burowcu uruchomiono hutę cynku „Paul”.
  • W Katowicach powołano Turnverein – pierwszą niemiecką organizację gimnastyczną w miejscowości.

• 1862:
  • 4 września – otwarcie pierwszej katowickiej synagogi na rogu ulic 3 Maja i J. Słowackiego.

• 1863:
  • Oddanie do użytku prywatnej brukowanej drogi Kobiór – Tychy – Murcki, za przejazd której pobierano myto.
  • Zbudowanie w Katowicach przez rodzinę Kremskich gazowni; w 1867 wydzierżawili oni ją miastu na okres 25 lat.

• 1864:
  • Powstała prywatna Wyższa Szkoła Żeńska w Katowicach, która działała przy ulicy Młyńskiej; została ona przejęta przez władze miejskie w 1875.
  • Zawaleniu uległa Karczma Katowicka.

• 1865:
  • 11 września – nadanie Katowicom praw miejskich na podstawie edyktu króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna wystawionego na zamku w Babelsbergu.
  • 27 października – wyodrębnienie z Katowic terenów Brynowa, Katowickiej Hałdy i Muchowca, z których utworzono gminę Brynów.

• 1866:
  • 1 stycznia – powstanie w Katowicach samodzielnej gminy żydowskiej; w jej skład weszli początkowo wyznawcy z Katowic, Załęskiej Hałdy i Brynowa.
  • 11 stycznia – przystąpienie do tworzenia w Katowicach administracyjnych struktur miasta.
  • 5 marca – pierwsze wybory do katowickiej Rady Miejskiej; wybory uzupełniające odbyły się 4 kwietnia tego samego roku.
  • Louis Diebel został pierwszym burmistrzem Katowic; pełnił tę funkcję do 1870, kiedy to uciekł do Stanów Zjednoczonych ze zdefraudowanymi pieniędzmi z kasy miejskiej.

• 1867:
  • Dawid Czwiklitzer założył w Katowicach zakład produkujący mydło – późniejsze Katowickie Zakłady Chemii Gospodarczej „Pollena-Savona” w Załężu.

• 1868:
  • 9 września – wraz z ukończeniem budowy domu przedpogrzebowego nastąpiło przekazanie do użytku cmentarza żydowskiego przy ulicy Kozielskiej.

• 1869:
  • Ks. Rudolf Lubecki założył w Katowicach Kółko Katolickie, które zrzeszało około 80 członków; jego działalność polegała m.in. na organizowaniu spotkań towarzyskich i przedstawień teatralnych.
  • 1 października – ukazująca się pierwsza gazeta w Katowicach pod tytułem Allgemeiner Anzeiger für den oberschlesischen Industriebezirk, w 1874 zmieniono jej nazwę na Kattowitzer Zeitung.

• 1870:
  • 1 lutego – otwarto trasę Kolei Prawego Brzegu Odry na odcinku Bytom – Szopienice Północne; 24 czerwca linię przedłużono do Dziedzic przez Murcki.
  • 20 listopada – konsekrowano kościół Mariacki; dokonał tego biskup sufragan wrocławski Adrian Włodarski.

• 1871:
  • Ks. Leopold Markiefka ufundował ze swoich środków Szpital i Konwent Bonifratrów w Bogucicach; został on oddany do użytku w 1874.
  • Wydanie pierwszej monografii Katowic Die Stadt Kattowitz. Eine kulturhistorische Studie napisanej przez Richarda Holtzego.
  • W kwietniu burmistrzem Katowic został Oswald Kerner
  • 9 października – działalność rozpoczęło gimnazjum miejskie w Katowicach (późniejsze III Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza); pierwszym dyrektorem szkoły został Ernst Müller, a pierwszą jej siedzibą był budynek szkoły dla dziewcząt przy ulicy Młyńskiej.

• 1872:
  • Bracia Goldsteinowie wznieśli przy placu Wolności swoją reprezentacyjną siedzibę.

• 1873:
  • Oddano do użytku budynku gimnazjum miejskiego przy ulicy 3 Maja.
  • Wstrzymanie produkcji w hucie „Katowickiej” (bądź w 1871).
  • Została zbudowana Reichshalle przy ulicy Sokolskiej – późniejsza siedziba Filharmonii Śląskiej im. H.M. Góreckiego.
  • 1 marca – została uruchomiona huta cynku „Hohenlohe” w Wełnowcu (późniejsze Zakłady Cynkowe „Silesia”).
  • 27 marca – Katowice zostały siedzibą powiatu katowickiego, który został wydzielony z powiatu bytomskiego; pierwszym starostą powiatu został baron Hans Hermann von Berlepsch-Seebach.
  • 14 czerwca (bądź 14 września) – erygowano pierwszą parafię katolicką na terenie ówczesnych Katowic; jej proboszczem został ks. Wiktor Schmidt.

• 1874:
  • Burmistrzem Katowic został Otto Rüppell.
  • Powstanie spółki Rhein et Company Eisengiesserei Zawodzie (niem. Rheim i Spółka – Odlewnia Żeliwa Zawodzie), która stała się początkiem powstałej w 1890 huty „Ferrum”.

• 1876:
  • Oddano do użytku gmachu starostwa powiatowego przy ulicy Warszawskiej.
  • Założenie przez gminę żydowską w Katowicach prywatnej szkoły elementarnej dla dzieci wyznania mojżeszowego.

• 1880:
  • Oddanie do użytku budynku szkoły w Ligocie przy ulicy Hetmańskiej.
  • Początek tworzenia sieci bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych.

• 1883:
  • Dobra załęskie kupiła spółka Georg von Giesches Erben.
  • Powstanie dużej skonsolidowanej kopalni węgla kamiennego „Giesche” (późn. „Wieczorek”).
  • W kwietniu otwarto Męską Szkołę Średnią w Katowicach.

• 1884:
  • Powstanie drugiej w Katowicach nekropolii ewangelickiej, znajdującej się pomiędzy ulicami K. Damrota a Francuską.
  • 6-11 listopada – odbyła się Konferencja Katowicka, zorganizowana przez ruch Miłośnicy Syjonu.

• 1887:
  • 26 września – uruchomiono pierwszy wodociąg w Katowicach.

• 1888:
  • Rozpoczęto budowę gmachu Królewskiego Sądu Powiatowego przy skrzyżowaniu ulic Andrzeja i Mikołowskiej, a także sąsiadującego z nim więzienia.
  • W okolicy kopalni „Beate” w Brynowie wytyczono park miejski, który po modernizacji w latach 90. XIX wieku nadano nazwę Südpark (niem. Park Południowy) – późniejszy park im. Tadeusza Kościuszki.

• 1889:
  • 23 września – przekształcenie dyrekcji górniczej w Katowicką Spółkę Akcyjną dla Górnictwa i Hutnictwa.

• 1890:
  • Burmistrzem Katowic został August Schneider (bądź w 1891).

• 1893:
  • Oddano do użytku budynek poczty przy ulicy Pocztowej 9; miał on pierwotnie formę neorenesansową, a w 1904 nadano jej cechy modernistyczne.

• 1894:
  • 1 kwietnia – do gminy Dąb ponownie włączono Józefowiec; osobna gmina Józefowiec istniała w okresie 1875–1894.
  • 24 października – konsekrowano kościół św. Szczepana w Bogucicach, wzniesiony w stylu neogotyckim.

• 1895:
  • Oddano do użytku położony przy ulicy A. Mickiewicza gmach Łaźni Miejskiej.
  • Utworzono dyrekcję kolei w Katowicach.
  • 1 czerwca – oddanie do użytku szpitala Spółki Brackiej przy ulicy Francuskiej; był on wówczas największym szpitalem w okolicy i posiadał 450 łóżek.

• 1896:
  • 3/4 marca – w jednym z szybów w kopalni „Cleophas” w Załężu wybuch pożar, w wyniku którego śmierć poniosło 114 górników; dla ich upamiętnienia ufundowano kościół pw. św. Józefa powstały według projektu Ludwiga Schneidera; został poświęcony 8 listopada 1900.
  • 30 grudnia – uruchomienie trasy wąskotorowego tramwaju parowego łączącego Katowice (Marta) z Hutą Laurą; w sierpniu 1898 na podstawie tej samej koncesji ukończono linię Katowice Rynek – Dąb – Królewska Huta.
  • W Katowicach założono gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”; kolejne powstały dwa lata później w Szopienicach i Roździeniu.

• 1897:
  • 25 listopada – został otwarty gmach szpitala św. Elżbiety przy ulicy Warszawskiej; w późniejszych latach został on przebudowany.

• 1898:
  • 3 października – elektryfikacja trasy tramwajowej Katowice – Huta Laura; w tym samym roku zbudowano także linię tramwajową do Zawodzia i do Załęża.
  • 18 października – odsłonięcie pomnika Dwóch Cesarzy (Wilhelma I i Fryderyka III) na katowickim placu Wolności.
  • Na przełomie 1898 i 1899 w Brynowie uruchomiono kopalnię „Oheim” („Wujek”).

• 1899:
  • Oddanie do użytku budynku Grand Hotelu przy alei W. Korfantego; został on zaprojektowany w stylu nawiązującym do neorenesansu.
  • 1 kwietnia – Katowice nadano status powiatu miejskiego; w jego zakład wchodziły Bogucice, Zawodzie, Dąb, Wełnowiec i Załęże (bądź w 1897).

• 1900:
  • 23 czerwca – nastąpił odbiór trasy tramwajowej Zawodzie – Roździeń; linię do Mysłowic uruchomiono 31 października tego samego roku.
  • 12 września (bądź 12 października) – poświęcenie Synagogi Wielkiej przy ulicy A. Mickiewicza, wzniesioną przez firmę budowlaną Ignatza Grünfelda; była ona zaprojektowana w stylu neorenesansowym z elementami neogotyku.
  • 9 października – oddanie do użytku nowego gmachu gimnazjum miejskiego przy ulicy A. Mickiewicza; gimnazjum do nowego gmachu przeniosło się z budynku późniejszego VIII Liceum Ogólnokształcącego im. M. Skłodowskiej-Curie.

XX wiek

• 1901:
  • 6 marca – uroczyste poświęcenie kościoła ewangelickiego im. Zbawiciela przy ulicy ks. bp. H. Bednorza; świątynie wzniesiono w stylu neogotyckim.
  • 20 kwietnia – oddano do dyspozycji Królewskiej Szkoły Budowlanej gmach szkolny przy ulicy Wojewódzkiej (późniejsza siedziba Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego).
  • Wojciech Korfanty wraz z Janem Jakubem Kowalczykiem założył w Poznaniu dziennik Górnoślązak; wkrótce jego redakcja została przeniesiona do Katowic.

• 1902:
  • 19 marca – poświęcenie kościoła pw. śś. Jana i Pawła Męczenników w Dębie.
  • 27 kwietnia – poświęcenie kościoła pw. śś. ap. Piotra i Pawła przy ulicy Mikołowskiej; świątynię wzniesiono w stylu neogotyckim, a jej projektantem był Joseph Ebers.
  • 1 maja – konsekracja kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Szopienicach; został on wzniesiony w stylu neogotyckim.
  • 22 grudnia – na terenie Panewnik osiedlili się franciszkanie z Wrocławia; wówczas to został erygowany tymczasowy klasztor.

• 1903:
  • Powołano w Katowicach Zawodową Straż Pożarną – pierwszą taką formację na Górnym Śląsku; na strażnicę zakupiono budynek przy ulicy Wojewódzkiej 11.
  • Rozpoczęto budowę sieci kanalizacyjnej w Katowicach.
  • Ukończenie budowy kopalni „Böer” (późn. „Boże Dary”) w Kostuchnie, założonej przez księcia pszczyńskiego; przy zakładzie powstała kolonia robotnicza.
  • Wojciech Korfanty uzyskał mandat do parlamentu Rzeszy z okręgu Katowice-Zabrze.
  • 20 sierpnia – na Wzgórzu Beaty uroczyście otwarto wieżę Bismarcka.

• 1904:
  • W marcu został oddany do użytku szpital miejski przy ulicy Raciborskiej, z 80-100 miejscami dla pacjentów.

• 1905:
  • Liborius Otto otworzył w Katowicach kawiarnię i cukiernię „Otto”; po II wojnie światowej pn. „Kryształowa”.
  • Otwarcie hotelu „Monopol” przy ulicy Dworcowej; został on zaprojektowany przez Josepha Kutza (bądź w 1907).
  • Ukończono budowę narożnej kamienicy mieszkalnej przy ulicy 3 Maja 40, wzniesionej w stylu historyzującym.
  • Utworzenie w Wełnowcu spółki akcyjnej Hohenlohe-Werke (niem. Zakłady Hohenlohego); zarząd mieścił się w gmachu późniejszego Sądu Apelacyjnego przy alei W. Korfantego.

• 1906:
  • 22 czerwca – Wydział Powiatowy w Katowicach wydał zezwolenie na budowę osiedla patronackiego Giszowiec dla pracowników kopalni „Giesche” („Wieczorek”).
  • 23 sierpnia – W Załężu przy kopalni „Cleophas” („Kleofas”) rozpoczął działalność pierwszy górniczy klub sportowy – Sport Club „06” Zalenze, protoplasta Klubu Sportowego 06 Kleofas.
  • 22 grudnia – nadanie uzyskała kopalnia „Eminenz” („Eminencja”) w Dębie.

• 1907:
  • Założono w Piotrowicach fabrykę urządzeń i maszyn górniczych – późniejszy Famur.
  • 10 marca – otwarto pierwsze stałe kino w Katowicach „Welt-Theater”, które mieściło się przy ulicy Warszawskiej.
  • 1 lipca – powołano obszar dworski Giszowiec.
  • 2 października – premierą sztuki Wilhelm Tell Friedricha Schillera rozpczął działanośc Teatr Miejski – późniejszy Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego; gmach teatru zaprojektował architekt Carl Moritz.

• 1908:
  • Ukończono budowę szpitala hutniczego na 110 łózek przy ulicy J. Korczaka w Roździeniu; gmach projektowali Georg i Emil Zillmannowie.
  • 19 lipca – konsekracja kościoła św. Ludwika Króla przez biskupa wrocławskiego kard. Georga von Koppa; jest ona częścią kompleksu klasztornego zaprojektowanego przez Mansuetusa Fromma OFM w stylu neoromańskim; od 1974 kościół nosi tytuł bazyliki mniejszej.
  • 16 grudnia – została wydana zgoda na budowę osiedla patronackiego Nikiszowiec, który powstawał dwuetapowo do 1927, kiedy to oddano do użytku kościół św. Anny; osiedle składa się z dziewięciu kwartałów zabudowy wzniesionej z czerwonej cegły, uzupełnionych o obiekty użyteczności publicznej; projektantami Nikiszowca byli Georg i Emil Zillmannowie.

• 1909:
  • 19 września – w Zadolu zorganizowano pierwszy zjazd Związku Śląskich Kół Śpiewaczych z terenów z Górnego Śląska (bądź 19 kwietnia).
  • 25 grudnia – otwarto kino „Colosseum” przy ulicy 3 Maja (późniejsze kino „Światowid”).

• 1910:
  • Ukończenie budowy osiedla patronackiego Giszowiec, zaprojektowanego przez Georga i Emila Zillmannnów; osiedle powstało w myśl idei miasta-ogrodu z inicjatywy dyrektora kopalni „Giesche” Antona Uthemanna.

• 1911:
  • 1 kwietnia – erygowano parafię św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej.
  • Założono gniazda „Sokoła” w Bogucicach i Załężu.

• 1912:
  • Oddano od użytku gmachu ratusza gminy Bogucice w Zawodziu, zaprojektowanego w stylu neoklasycystycznym.
  • Powstało kino „Kammerlichtspiele”; w 1928 przemianowane na „Rialto”.
  • 14 czerwca – oddano do użytku trasę tramwajową do parku T. Kościuszki wraz z zajezdnią.
  • 2 listopada – oddano do użytku linii kolejowej Ligota – Podlesie – Tychy, która skróciła dotychczasową trasę z Katowic do Pszczyny.
  • 17 listopada – poświecenie kościoła pw. św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej.

• 1913:
  • 17 listopada – w Katowicach rozpoczął działalność Chór Mieszany „Ogniwo”.

• 1914:
  • 6 stycznia – Dyrekcja Okręgowa Kolei w Katowicach zezwoliła na prowadzenia ruchu osobowego pomiędzy szybem „Carmer” a Giszowcem; pociągi osobowe, które kursowały prawdopodobnie od 1916, były potocznie określane Balkanem.
  • Wybuch I wojny światowej; Katowice w okresie od sierpnia do listopada leżały na obszarze przyfrontowym, a później po przesunięciu frontu nastąpił dla przemysłu regionu okres koniunktury ze względu na wzmożone zapotrzebowania wojenne.

• 1916:
  • W Katowicach powstała rejonowa komenda policji bezpieczeństwa (niem. Sicherheitspolizei).

• 1918:
  • 11 listopada – podpisanie rozejmu w Compiègne, kończącego działania zbrojne I wojny światowej; klęska wojenna Niemiec wzmogła na Górnym Śląsku oraz na obszarze zaboru pruskiego działania propolskie mające na celu zespolenie tych terenów z nowo odrodzonym państwem polskim.
  • 13 listopada – ukonstytuowały się pierwsze polskie rady ludowe na terenie współczesnych Katowic – w Giszowcu i Załężu.

• 1919:
  • 11 stycznia – zawiązanie w Katowicach Głównego Komitetu Wykonawczego Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska.
  • 28 czerwca – podpisanie traktatu wersalskiego; zapowiadał on m.in. przeprowadzenie na Górnym Śląsku plebiscytu.
  • 6 lipca – w Katowicach odbyła się propolska manifestacja, w której wzięło udział około 15 tys. osób.
  • 11 sierpnia – rozpoczęcie strajków przez górników, w którym uczestniczyło 80% pracowników wszystkich katowickich zakładów wydobywczych; domagano się zaprzestania redukcji zatrudnienia, przyjęcia do pracy wcześniej zwolnionych oraz usunięcia z zakładów pracy oddziałów Freikorpsu.
  • 16/17 sierpnia – wybuch I powstania śląskiego, do którego doszło na wieść o krwawych starciach w kopalni „Mysłowice” 15 sierpnia; działania zbrojne podczas powstania odbywały się w miejscowościach powiatu katowickiego, a wokół samych Katowic Niemcy skoncentrowali silne oddziały wojskowe.
  • 24 sierpnia – komendant POW Alfons Zgrzebniok podjął decyzję o przerwaniu działań zbrojnych.

• 1920:
  • 11 lutego – objęcie w Opolu władz na obszarze plebiscytowym przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową pod kierownictwem gen. Henriego Le Ronda.
  • 16 lutego – powstał pierwszy polski klub sportowy w Katowicach – „Pogoń”.
  • 25 kwietnia – z inicjatywy Polskiego Komisariatu Plebiscytowego odbyły się wiece protestacyjne przeciwko dyskryminacji ludności polskiej, w tym na terenie współczesnych Katowic.
  • 3 maja – odbyły się uroczyste obchody święta 3 Maja na placu sportowym w Zawodziu i na katowickim Rynku z udziałem ok. 72 tys. osób.
  • 15 lipca – Sejm Ustawodawczy uchwalił ustawę zawierającą Statut Organiczny Województwa Śląskiego.
  • 17 sierpnia – odbyła się zorganizowana przez Niemców duża antypolska i antyfrancuska manifestacja, podczas której zaatakowali oni siedzibę francuskiego kontrolera powiatowego i zabili działacza narodowego Andrzeja Mielęckiego.
  • 18 sierpnia – Niemcy zaatakowali gmach Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, podczas którego budynek zdemolowano i pobito Henryka Jarczyka.
  • 18/19 sierpnia – doszło do wybuchu II powstania śląskiego; walki toczyły się na terenach gmin podmiejskich.
  • 22 sierpnia – cały teren powiatu katowickiego został opanowany przez powstańców, a samo miasto Katowice otoczono kordonem posterunków powstańczych.
  • 25 sierpnia – komendant POW Alfons Zgrzebniok w porozumieniu z Wojciechem Korfantym wydał rozkaz o zakończeniu powstania.
  • 13 grudnia – został zniszczony stojący na placu Wolności pomnik Dwóch Cesarzy.

• 1921:
  • 20 marca – odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku; 85,4% mieszkańców miasta Katowice opowiedziało się za przyłączeniem regionu do Niemiec, a w powiecie katowickim było ich 44,4% osób; za Polską opowiedziało się ponad 14% mieszkańców Katowic i 55,6% mieszkańców powiatu katowickiego.
  • 2/3 maja – wybuch III powstania śląskiego; jego dyktatorem został Wojciech Korfanty, a kwaterę Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych zlokalizowano w Szopienicach; w czasie powstania tereny wokół Katowic zostały zajęte przez powstańców, a w samym mieście stacjonowały wojska sojusznicze.
  • 5 lipca – zakończenie III powstania śląskiego.
  • 30 lipca – przeniesienie do Katowic siedziby Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku, kierowniczego organu życia politycznego i narodowego; na jej czele stanął Józef Rymer.
  • 21 sierpnia – poświęcenia kościoła pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Podlesiu.

• 1922:
  • 6 lutego – wybór przez miejskich radnych Alfonsa Górnika na pierwszego prezydenta Katowic (lub 30 stycznia).
  • 19 czerwca – oficjalne przekazanie miasta przez przedstawiciela Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku mjr. Salerona burmistrzowi Katowic Alfonsowi Górnikowi; tegoż dnia mieszkańcy Katowic na Rynku pożegnali żołnierzy francuskich.
  • 20 czerwca – wkroczenie do Katowic wojsk polskich na czele z gen. Stanisławem Szeptyckim; rozpoczęcie procesu przejmowania miasta przez władze polskie.
  • 15 lipca – z inicjatywy Feliksa Bocheńskiego zawiązało się Towarzystwo Przyjaciół Teatru Polskiego; na pierwszym posiedzeniu zarząd towarzystwa postanowił utworzyć w Katowicach scenę teatralną pn. Teatr Polski – późniejszy Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego.
  • 16 lipca – podpisanie w Katowicach aktu przejęcia części Górnego Śląska przez Polskę.
  • 8 sierpnia – został otwarty Bank Śląski, oparty na francuskim kapitale.
  • 27 sierpnia – do Katowic przybył Naczelnik Państwa Józef Piłsudski; była to jego jedyna wizyta w mieście.
  • 10 października – w gmachu szkoły budowalnej w Katowicach odbyła się uroczysta inauguracja Sejmu Śląskiego; marszałkiem Sejmu I kadencji został Konstanty Wolny.
  • Powołano spółkę akcyjną Giesche, która przejęła zakłady koncernu Georg von Giesches Erben na terenie Polski; w tym samym roku spółka w Zawodziu uruchomiła fabrykę porcelany.

• 1923:
  • Rozpoczęcie produkcji w Wytwórni Maszyn i Urządzeń Górniczych „Elewator” w Zawodziu.
  • 1 marca – bp August Hlond ustanowił dekanat katowicki, który został wydzielony z dekanatu mysłowickiego; pierwszym dziekanem mianowano ks. Józefa Kubisa, proboszcza załęskiej parafii.
  • 9 września – zaczął się ukazywać tygodnik dla rodzin katolickich Gość Niedzielny, wydawany przez Kurię Diecezjalną w Katowicach.

• 1924:
  • 30 czerwca – likwidacja obszarów dworskich na terenie powiatu katowickiego; dzień później tereny te weszły w skład poszczególnych gmin, także powołano gminę Wełnowiec.
  • 15 lipca – Sejm Śląski przyjął ustawę, na mocy której do Katowic włączono Bogucice, Brynów, Dąb (bez Józefowca), Załęże i Zawodzie z powiatu katowickiego i Ligotę Pszczyńską z powiatu pszczyńskiego; sam zaś Józefowiec wraz z kolonią Agnieszki został włączony nowo gminy Wełnowiec; ustawa weszła w życie 15 października.
  • 30 września – likwidacja obszarów dworskich na ternie powiatu pszczyńskiego; dzień później weszły one pod zarząd sąsiednich gmin, a także utworzono nową gminę Murcki.

• 1925:
  • 1 stycznia – podział Katowic na 4 dzielnice: Śródmieście, Bogucice-Zawodzie, Załęże-Dąb i Ligota-Brynów.
  • 28 października – powstanie diecezji katowickiej, której stolicą zostały Katowice; jej pierwszym ordynariuszem został bp August Hlond.
  • W listopadzie poświęcono grób Nieznanego Powstańca, który znajdował się na placu Wolności.

• 1926:
  • We wrześniu urząd wojewody śląskiego objął Michał Grażyński.
  • 14 listopada – w polskiej części Górnego Śląska odbyły się pierwsze wybory komunalne; w Katowicach zwyciężyli kandydaci z listy niemieckiej.

• 1927:
  • 27 marca – wojewoda śląski Michał Grażyński podpisał umowę z naczelnym dyrektorem Polskiego Radia o założeniu rozgłośni radiowej w Katowicach.
  • 5 czerwca – biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki, symbolicznym wykopaniem ziemi pod fundamenty, rozpoczął uroczyście budowę katowickiej katedry; jej budowę ukończono po II wojnie światowej
  • 23 października – poświęcono kościół św. Anny na osiedlu patronackim Nikiszowiec

• 1928:
  • Rozpoczęcie budowy Domu Oświatowego przy ulicy Francuskiej 12.
  • Zawieszenie produkcji w hucie żelaza „Marta”.
  • 30 maja – wybór Adama Kocura na prezydenta Katowic.
  • 28 października – został otwarty Instytut Pedagogiczny w Katowicach; jego pierwszym dyrektorem został Zygmunt Mysłakowski.

• 1929:
  • 3 stycznia – PLL LOT rozpoczął obsługę stałej linii lotniczej Katowice – Warszawa; samoloty odlatywały z powstałego w tym okresie lotniska na Muchowcu.
  • 23 stycznia – Sejm Śląski przyjął ustawę o utworzeniu Muzeum Śląskiego; jego zorganizowanie powierzono Tadeuszowi Dobrowolskiemu.
  • 5 maja – odbyła się uroczystość poświęcenia gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego z udziałem m.in. prezydenta Polski Ignacego Mościckiego.
  • 18 sierpnia – w Podlesiu odbyły się centralne dożynki Polski; w uroczystości tej wziął udział m.in. prezydent Polski Ignacy Mościcki, biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki, wojewoda śląski Michał Grażyński i gen. Stanisław Wróblewski.
  • 28 września – odbył się inauguracyjny koncert, który zapoczątkował działalność Konwersatorium Muzycznego (od 1934 Śląskie Konserwatorium Muzyczne) z siedzibą przy ulicy Wojewódzkiej – późniejsza Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego.
  • 2 października – prezydent Polski Ignacy Mościcki dokonał uroczystego oddania kolonii 44 dwurodzinnych domów bliźniaczych w Załężu, która została nazwana jego imieniem.
  • 1 listopada – spółka Śląskie Linie Autobusowe zainaugurowały przewozy na linii Katowice – Siemianowice.

• 1930:
  • Oddano do użytku gmach Banku Gospodarstwa Krajowego przy ulicy A. Mickiewicza; obiekt zaprojektował Stanisław Tabeński.
  • 8 czerwca – odsłonięcie na placu K. Miarki pomnika Stanisława Moniuszki.
  • 1 grudnia – Roździeń połączono z Szopienicami w jedną gminę Roździeń-Szopienice; od 1934 nosiła ona nazwę Szopienice.
  • 7 grudnia – przy ulicy Bankowej oddano pierwszy w Polsce sztuczny tor łyżwiarski – Torkat.

• 1931:
  • Oddano do użytku gmach magistratu przy ulicy Młyńskiej.
  • Oddano do użytku ratusz w Janowie przy ulicy Szopienickiej; powstał on w stylu funkcjonalistycznym według projektu Tadeusza Michejdy.
  • Powołano fabrykę żarówek „Helios” w Zawodziu (bądź w 1933).
  • W Kostuchnie została otwarta cynkowania blach i wyrobów blaszanych (d. „Heyden”), w której pracował m.in. inżynier Tadeusz Sędzimir.
  • 30 marca – Sejm Śląski przyjął ustawę o powołaniu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych.
  • 22 listopada – poświęcenie kościoła garnizonowego pw. św. Kazimierza Królewicza przez bp. Stanisława Galla.

• 1932:
  • 4 września – Odbyła się uroczystość położenia kamienia węgielnego pod budowę katedry pw. Chrystusa Króla.
  • 10 listopada – wojewoda śląski wydał dekret o utworzeniu Archiwum Akt Dawnych – późniejsze Archiwum Państwowe w Katowicach.

• 1934:
  • 1 maja – działalność rozpoczął Instytut Śląski.
  • 28 października – bp Teofil Bromboszcz poświęcił kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Murckach.
  • Ukończono budowę gmachu Urzędu Skarbowego przy ulicy Żwirki i Wigury projektu Tadeusza Kozłowskiego i konstrukcji stalowej projektu Stefana Bryły.

• 1935:
  • Rozpisano konkurs na plan przebudowy i regulacji Katowic, w wyniku którego do realizacji przyjęto koncepcję inżynierów Władysława Czarneckiego i Mariana Spychalskiego.
  • W Załężu oddano do użytku największą otwartą pływalnię w ówczesnej Polsce, którą nazywano Buglowizną (późniejszy Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy „Bugla”).

• 1936:
  • Początek budowy kolonii urzędniczej w Ligocie, z założenia miała to być modelowa dzielnica miasta zaprojektowana według zasad nowoczesnej urbanistyki z zastosowaniem nowych form architektury.
  • Rozpoczęła działalność Śląska Biblioteka Publiczna im. J. Piłsudskiego, która powstała z połączenia Biblioteki Sejmu Śląskiego i Publicznej Biblioteki Towarzystwa Czytelni Ludowych.
  • 1 listopada – erygowano parafię Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko w Piotrowicach.
  • W grudniu powstało w Katowicach Wyższe Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych, które było zalążkiem współczesnego Uniwersytetu Ekonomicznego; jego organizatorem i rektorem był Józef Lisak.

• 1937:
  • Oddanie do użytku gmachu rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach przy ulicy J. Ligonia.
  • Powstał gmach Urzędów Niezespolonych przy placu Sejmu Śląskiego; został on zaprojektowany przez Lucjana Sikorskiego i Witolda Kłębkowskiego.
  • Rozpoczęcie budowy samodzielnego gmachu Muzeum Śląskiego; jego otwarcie zaplanowano na 1940, lecz realizację tych zamierzeń uniemożliwił wybuch II wojny światowej.
  • Ukończono budowę Domu Powstańca Śląskiego przy ulicy J. Matejki według projektu Zbigniewa Rzepeckiego.
  • 12 maja – odsłonięcie na terenie huty „Baildon” pomnika Józefa Piłsudskiego; był to pierwszy monument upamiętniający marszałka na terenie Górnego Śląska.
  • 5 lipca – przy współczesnej alei W. Korfantego został oddany do użytku dworzec dla autobusów dalekobieżnych.

• 1938:
  • 17 czerwca – została oddana do użytku wieża spadochronowa wybudowana w parku T. Kościuszki staraniem Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
  • W sierpniu z Syryni do parku T. Kościuszki został przeniesiony drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła pochodzący z XVI wieku.

• 1939:
  • 1 kwietnia – z powiatu pszczyńskiego wydzielono gminy Panewniki i Piotrowice, które włączono do powiatu katowickiego.
  • 20 sierpnia – odbył się w Katowicach manifestacyjny pogrzeb Wojciecha Korfantego; kondukt przeszedł przez całe centrum miasta, zatrzymując się w miejscach związanych ze zmarłym.
  • 1 września – wybuch II wojny światowej; zbombardowanie przez Niemców lotniska na Muchowcu;
  • 1/2 września – 73 Pułk Piechoty wymaszerował z Katowic na front pod Mikołów.
  • 3 września – ewakuacja z Katowic wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego i prezydenta miasta Adama Kocura, którzy przez Rumunię oraz Węgry dostali się na zachód Europy.
  • 4 września – walki obronne w Katowicach, m.in. pod wieżą spadochronową; wkroczenie oddziałów niemieckiej 239 Dywizji Piechoty do miasta; początek budowy niemieckiej administracji miasta; egzekucje obrońców miasta przy Rynku i w Lasach Panewnickich.
  • 8 września – podpalenie i zniszczenie Synagogi Wielkiej.
  • 6 października – w Katowicach związała się konspiracyjna organizacja niepodległościowa „Ku Wolności”, której dowódcą został Franciszek Galbierz, a jego zastępcą Paweł Chrószcz.
  • 15 października – przed gmachem Urzędu Wojewódzkiego odbyła się wielka manifestacja zorganizowana przez okupacyjne władze niemieckie.
  • 20 października – powołano katowicki oddział Gestapo; siedziba mieściła się w gmachu Urzędów Niezespolonych, a także w jego posiadaniu należał gmach przychodni przy ulicy Powstańców.
  • 1 listopada – z terenów Górnego Śląska oraz części dawnych województw kieleckiego i krakowskiego została utworzona rejencja katowicka.
  • W listopadzie rozpoczął działalność Podokręg Śląski Krakowskiego Okręgu Służby Zwycięstwu Polski; pierwszym jego komendantem został Józef Korol.

• 1940:
  • Na początku roku nadburmstrzem Katowic został Hans Tießler; zarządzał on miastem do momentu wyzwolenia Katowic z niemieckiej okupacji.
  • 3-4 kwietnia – Niemcy w Dąbrówce Małej rozstrzelali około 40 osób z terenów Sosnowca i Dąbrowy Górniczej w odwecie za zabójstwo niemieckiego komendanta policji Giebelmanna
  • Na przełomie maja i czerwca przesiedlono pozostałych katowickich Żydów do gett w Chrzanowie i Olkuszu; po likwidacji zagłębiowskich gett w okresie 1942–1943 zostali oni deportowani do obozu zagłady KL Auschwitz, gdzie zostali wymordowani.
  • 18-19 grudnia – katowickie Gestapo aresztowało na terenie Górnego Śląska około 450 osób działających w strukturach Związku Walki Zbrojnej, rozbijając górnośląski okręg tejże organizacji.
  • 20 grudnia – z połączenia rejencji katowickiej i opolskiej utworzono prowincję górnośląską ze stolicą w Katowicach; nadprezydentem został Fritz Bracht.

• 1941:
  • Rozpoczęcie rozbiórki gmachu Muzeum Śląskiego; do końca II wojny światowej rozebrano go do fundamentów.
  • 28 lutego – z Katowic do Generalnego Gubernatorstwa wywieziono biskupów diecezji katowickiej – Stanisława Adamskiego i Juliusza Bieńka.
  • 4 marca – minister spraw wewnętrznych Rzeszy Wilhelm Frick i szef niemieckiej policji Heinrich Himmler wydali rozporządzenie o niemieckiej liście narodowościowej – Volksliste.
  • 11 marca – w Berlinie odbyła się konferencja poświęcona deglomeracji górnośląskiego okręgu przemysłowego i przebudowy Katowic.

• 1942:
  • 14 lutego – Polskie Siły Zbrojne przekształcono w Armię Krajową; powstał katowicki inspektorat AK, który zajmował się głównie sabotażem i wywiadem.
  • 1 czerwca – władze okupacyjne ustanowiły sąd doraźny, z którego wyroku zgilotynowano w czasie wojny blisko 700 osób, w tym m.in. ks. Jana Machę i Karola Kornasa.

• 1944:
  • 21/22 marca – na skutek prowokacji kolaborantów Gestapo został rozbity inspektorat katowicki Armii Krajowej; aresztowano por. Wacława Stacherskiego i jego zastępcę Pawła Wybierskiego, kilkudziesięciu funkcjonariuszy sztabowych i kilkuset żołnierzy AK; po tych wydarzeniach inspektoratu katowickiego już nie odbudowano.

• 1945:
  • 25 stycznia – początek ewakuacji niemieckich władz z Katowic.
  • 27 stycznia – zajęcie miasta przez Armię Czerwoną; w walkach o Katowice zginęło 1270 żołnierzy niemieckich i 300 żołnierzy sowieckich.
  • 29 stycznia – organizacja wiecu propagandowego w kinie „Zorza” przez przybyłe do Katowic grupy komunistów; tego samego dnia z terenów dawnego Generalnego Gubernatorstwa do Katowic wrócił bp Juliusz Bieniek, a 6 lutego bp Stanisław Adamski.
  • 30 stycznia – wznowiono wydobycie węgla kamiennego w kopalni „Katowice”.
  • 1 lutego – powołano Tymczasowy Zarząd Miejski w Katowicach; prezydentem został Józef Wesołowski.
  • 2 lutego – zaczęto wydawanie dziennika Trybuna Śląska, przemianowana w marcu tego samego roku na Trybunę Robotniczą.
  • 6 lutego – odbyły się oficjalne uroczystości powitania w Katowicach nowych władz polskich i Wojska Polskiego; uczestniczyli w nich m.in. gen. Aleksander Zawadzki i ppłk Jerzy Ziętek; tego samego dnia odbyło się zebranie reaktywowanej Polskiej Partii Socjalistycznej, a także zaczęto wydawać Dziennik Zachodni.
  • 9 lutego – odbyło się konstytucyjne posiedzenie Tymczasowej Miejskiej Rady Narodowej, w skład którego wchodziło 26 osób, a na przewodniczącego wybrano Herberta Kuchtę.
  • 11 lutego – wznowiono wydawanie Gościa Niedzielnego, którego redaktorem naczelnym został ks. Klemens Kosyrczyk; w tym samym dniu wznowiło działalność Śląskie Konserwatorium Muzyczne.
  • 23 lutego – na placu Wolności został odsłonięty tymczasowy pomnik Armii Czerwonej – docelowy stanął w listopadzie 1949.
  • 27 lutego – powołanie miejskiej oraz powiatowej komendy Milicji Obywatelskiej w Katowicach.
  • Od marca zaczęła koncertować Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji – późniejsza Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia; również w marcu wznowiła działalność katowicka rozgłośnia Polskiego Radia.
  • 11 marca – gen. Aleksander Zawadzki stanął na czele województwa śląsko-dąbrowskiego; do tego czasu obowiązki wojewody pełnił ppłk Jerzy Ziętek, który po mianowaniu Zawadzkiego został I wicewojewodą.
  • 2 kwietnia – pierwsza powojenna premiera z katowickim Teatrze im. S. Wyspiańskiego; pierwszy sezon teatralny oficjalnie zainaugurowano w Zemstą Aleksandra Fredry.
  • Pod koniec maja została otwarta Filharmonia Śląska.
  • 14 czerwca – odbyło się pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach; przewodniczącym został Zygmunt Alfus z PPS.
  • 16 czerwca – wznowienie działalności Instytutu Śląskiego w Katowicach.
  • 19 czerwca – na prezydenta miasta wybrano Józefa Wesołowskiego.
  • 20 lipca – ukazał się pierwszy numer Sportu.
  • 1 września – Śląskie Konserwatorium Muzyczne podniesiono do rangi Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej.
  • 11 września – Prezydentem Katowic został Zenon Tomaszewski.

• 1946:
  • 341 marca – Prezydent Zenon Tomaszewski złożył rezygnację ze swojego stanowiska; jego obowiązki przejął Stanisław Garwiński.
  • 30 czerwca – W Polsce odbyło się referendum ludowe, w którym w Katowicach „3×Tak” głosowało 24% osób, a „3×Nie” 32,5% głosujących.
  • 3 maja – w mieście doszło do zamieszek w związku z obchodami święta 3 Maja.
  • W grudniu powołano Państwowy Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego.
  • Przy Zakładowym Domu Kultury Kopalni „Wieczorek” w Janowie zaczęła się skupiać grupa malarzy amatorów, nazwana Grupą Janowską; należeli do niej m.in. Teofil Ociepka, Paweł Wróbel, Ewald Gawlik czy Erwin Sówka.

• 1947:
  • 1 stycznia – Szopienice otrzymały prawa miejskie.
  • 8 sierpnia – Odbył się pierwszy koncert Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga.
  • 18 września – Oddanie do użytku przedłużonej linii tramwajowej z parku T. Kościuszki do Brynowa.

• 1948:
  • 6 maja – po raz pierwszy w Katowicach odbył się jeden z etapów kolarskiego Wyścigu Pokoju.
  • 30 października – nastąpiło uroczyste otwarcie Państwowego Domu Towarowego (późniejszy „Pedant”) przy ulicy 3 Maja.

• 1949:
  • Oddano do użytku gmach szkoły podstawowej i średniej Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Zawodzi – późniejsze X Liceum Ogólnokształcące.
  • Powołano agencję Estrada Śląska.
  • 15 grudnia – ukończono odbudowę Torkatu; obiekt spłonął w 1973.

• 1950:
  • 28 czerwca – przemianowanie województwa śląsko-dąbrowskiego na województwo katowickie.
  • 1 lipca – powołano Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Katowicach; siedziba placówki mieściła się przy ulicy Szkolnej 9.

• 1951:
  • 1 kwietnia – został zniesiony powiat katowicki; włączono wówczas do Katowic Wełnowiec z Józefowcem, część Panewnik i Piotrowic oraz Ochojec.
  • 4 grudnia – została oficjalnie oddana do użytku największa w Polsce placówka pozaszkolna – Pałac Młodzieży, położony przy ulicy Mikołowskiej; gmach placówki wzniesiono w stylu socrealistycznym.
  • Odbudowano wieżą spadochronową w parku T. Kościuszki.

• 1952:
  • 1 września – działalność dydaktyczno-wychowawczą rozpoczęło Technikum Wychowania Fizycznego – zalążek późniejszej Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki.
  • 7 listopada – władze komunistyczne wysiedliły z Katowic biskupów Stanisława Adamskiego i Juliusza Bieńka.

• 1953:
  • 7 marca – podjęto uchwałę na mocy której Katowice przemianowano na Stalinogród; weszła ona w życie dwa dni później.

• 1954:
  • 5 października – na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej miasto podzielono na 3 dzielnice: Bogucice-Zawodzie, Śródmieście-Załęże i Ligota.

• 1955:
  • 30 października – podczas tzw. wysiedlenia biskupów katowickich ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował katedrę Chrystusa Króla.
  • Został wzniesiony gmach Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych, zaprojektowany w stylu socrealizmu przez Henryka Buszkę i Aleksandra Frantę.

• 1956:
  • 23 października – okres polskiego października 1956; przed budynkiem KW PZPR w Katowicach (późniejsza siedziba Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego) odbyła się demonstracja z udziałem około 2 tys. osób, w których padały okrzyki popierające Władysława Gomułkę, a także domagano się usunięcia oficerów radzieckich z Wojska Polskiego.
  • 30 października – Miejska Rada Narodowa przyjęła uchwałę, w której nadano powstałej pomiędzy 1950 a 1956 drodze nazwę Aleja Walentego Roździeńskiego.
  • 5 listopada – w wyniku odwilży październikowej do Katowic wrócili biskupi Stanisław Adamski i Juliusz Bieniek.
  • 3 grudnia – szabliści Zygmunt Pawlas i Ryszard Zub na Igrzyskach Olimpijskich w Melbourne wywalczyli pierwszy w dziejach katowickiego sportu medal olimpijski.
  • 10 grudnia – podjęto uchwałę, na mocy której przywrócono nazwę Katowice; weszła ona w życie 20 grudnia.

• 1957:
  • 13 lutego – powołano Śląski Instytut Naukowy, króry został reaktywowany po likwidacji w 1949 Instytutu Śląskiego.
  • 1 czerwca – oddano do użytku po elektryfikacji linię kolejową Gliwice – Katowice – Sosnowiec.
  • 4 grudnia – pierwszy swój program wyemitował katowicki ośrodek Telewizji Polskiej.
  • 20 grudnia – ustanowiono dwie katowickie parafie: katedralną Chrystusa Króla i Opatrzności Bożej.

• 1958:
  • Z powodu szkód górniczych zostało zamknięte dla regularnego ruchu lotniczego lotnisko na Muchowcu.

• 1959:
  • 31 grudnia – włączenie do Katowic miasta Szopienice wraz z Janowem, Giszowcem, Nikiszowcem i Dąbrówką Małą.

• 1961:
  • Rozpoczęcie budowy osiedla Tysiąclecia według projektu Henryka Buszki, Aleksandra Franty, Tadeusza Szewczyka i Marian Dziewońskiego; pierwsze domy gotowe były w 1964, a całe osiedle było przewidziane na 45 tys. osób.

• 1962:
  • Oddano do użytku zajezdnię tramwajową w Zawodziu przy ulicy 1 Maja.
  • Rozpoczęcie budowy osiedla Przedwiośnie w Burowcu
  • Został opracowany plan przebudowy śródmieścia Katowic autorstwa Zygmunta Majerskiego, Juliana Duchowicza i Wiktora Lipowczana, który wszedł w fazę realizacji.
  • 4 września – został oddany do użytku dom handlowy „Zenit”.

• 1963:
  • Oddano do użytku późniejszy Dom Prasy projektu Mariana Śramkiewicza.
  • Przeniesienie cmentarza żołnierzy Armii Czerwonej z parku Powstańców Śląskich na teren parku T. Kościuszki.
  • urodzona w Katowicach Maria Goeppert-Mayer otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki; mieszkała ona w kamienicy przy ulicy Młyńskiej 5.
  • 1 października – otwarcie w Katowicach zamiejscowego Studium Uniwersytetu Jagiellońskiego – od 1966 Filia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • 5 listopada – utworzono GKS Katowice, powstały z połączenia kilku katowickich górniczych klubów sportowych; uchwała została uprawomocniona 27 lutego 1964.

• 1964:
  • 20 lipca – w Giszowcu na polach rezerwowych kopalni „Wieczorek” rozpoczęła wydobycie kopalnia „Staszic”.
  • 4 grudnia – w Janowie otwarto lodowisko Jantor.

• 1965:
  • Oddano do użytku rondo, nazwane później im. gen. Jerzego Ziętka.
  • Otwarcie kino „Kosmos” na Koszutce.
  • Wybudowano hotel Katowice, zaprojektowany przez Tadeusza Łobosa.
  • 8 sierpnia – piłkarze GKS Katowice zadebiutowali w I lidze.

• 1966:
  • Na granicy Ligoty i Panewnik przy ulicy Medyków rozpoczęto budowę zespołu kliniczno-dydaktycznego Śląskiej Akademii Medycznej.

• 1967:
  • 1 stycznia – Kostuchna i Murcki uzyskały prawa miejskie.
  • 1 września – odbyło się uroczyste osłonięcie pomnika Powstańców Śląskich, wykonanego według projektu architekta Wojciecha Zabłockiego i rzeźbiarza Gustawa Zemły.

• 1968:
  • Ukończono budowę biurowca Głównego Biura Studiów i Projektów Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla „Separator”, zaprojektowanego przez Stanisława Kwaśniewicza.
  • 1 stycznia – korekta granicy miast Katowice i Chorzów w rejonie osiedla Tysiąclecia i ówczesnego Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku.
  • 14 marca – w marcu w Polsce doszło kryzysu politycznego, w wyniku którego w Katowicach doszło do zajść ulicznych z udziałem studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Wyższej Szkoły Muzycznej, a na wiecu zorganizowanym w tym dniu I Sekretarz KW PZPR Edward Gierek mówił o istniejącym w Polsce „spisku syjonistycznym” i poparł działania władz centralnych przeciwko „wichrzycielom”.
  • 8 czerwca – z połączenia Wyższej Szkoły Pedagogicznej i filii Uniwersytetu Jagiellońskiego powstał Uniwersytet Śląski w Katowicach; jego pierwszym rektorem został Kazimierz Popiołek.

• 1969:
  • Oddano do użytku Pałac Ślubów przy alei W. Korfantego, zaprojektowany przez Mieczysława Króla.
  • 1 stycznia – została oddana do eksploatacji Zautomatyzowana Doświadczalna Kopalnia „Jan”; włączono ją w 1976 do kopalni „Wieczorek”.

• 1971:
  • Oddano do użytku hotel Silesia projektu Tadeusza Łobosa.
  • 9 maja – nastąpiło oficjalne przekazanie hali widowiskowo-sportowej „Spodek”, zaprojektowanej przez Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego; hala w czasach Polski Ludowej stała się miejscem organizacji imprez sportowych oraz wieców polityczno-propagandowych.
  • 24 maja – oddano do użytku aleję Górnośląską na odcinku pomiędzy rondem mikołowskim (skrzyżowanie z ulicą Mikołowską) a skrzyżowaniem z ulicą Murckowską.

• 1972:
  • Oddano do użytku biurowiec Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych (bądź też rozpoczęła się wówczas jego budowa).
  • Ukończono budowę nowego dworca kolejowego dla stacji Katowice; został on zaprojektowany w stylu brutalizmu przez zespół warszawskich „Tygrysów” – Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego.
  • 5 stycznia – przy obecnej alei W. Korfantego otwarto nowy budynek Biura Wystaw Artystycznych, wzniesiony według projektu Stanisława Kwaśniewicza (bądź też został on przekazany do użytku w 1969).

• 1973:
  • 17 grudnia – po reformie administracyjnej, w której władzę miejską oddano urzędom miejskim, stanowisko prezydenta Katowic objął Paweł Podbiał, dotychczasowy przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej.
  • 20 grudnia – powołano Centralny Szpital Kliniczny w Katowicach-Ligocie; 19 sierpnia 1974 przyjął on pierwszych pacjentów.

• 1974:
  • Wyższą Szkołę Ekonomiczną przekształcono w Akademię Ekonomiczną im. Karola Adamieckiego.
  • 1 stycznia – połączono kopalnie „Gottwald” i „Kleofas” w jeden zakład wydobywczy.

• 1975:
  • Oddano do użytku dom handlowy „Skarbek” zaprojektowany przez Juranda Jareckiego.
  • Rozpoczęto przebudowę Zawodzia w związku z przebudową układu komunikacyjnego trasy i węzła FSM.
  • 27 maja – do Katowic włączono miasta Murcki i Kostuchnę oraz Podlesie i Zarzecze
  • 1 czerwca – powstało 49 województw, w tym katowickie, a także zlikwidowano powiaty.

• 1976:
  • Pod patronatem Katowickiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego powołano Społeczne Muzeum Historii Katowic.
  • Rozpoczęto wyburzanie osiedla domków fińskich w Załęskiej Hałdzie; w ich miejsce rozpoczęto budowę osiedla W. Witosa.

• 1977:
  • Połączono kopalnie „Boże Dary” i „Murcki” w jeden zakład – KWK „Murcki”.
  • Pod koniec roku otwarto w Ochojcu przy ulicy Ziołowej Centralny Szpital Górniczy na 750 łóżek.

• 1978:
  • Rozpoczęto budowę osiedla A. Zgrzebnioka, znajdującego się w rejonie ulic A. Zgrzebnioka, T. Kościuszki i Gawronów.
  • Ukończenie budowy osiedla W. Roździeńskiego w Zawodziu, budowanego od 1970; powstały na nim budynki wzniesione na planie ośmioramiennej gwiazdy (bądź do 1982).
  • 23 lutego – Kazimierz Świtoń założył w Katowicach Komitet Wolnych Zawiązków Zawodowych; 24 października został on napadnięty przez nieumundurowanych funkcjonariuszy i aresztowany, a sprawa ta przyczyniła się do rozpropagowania informacji na temat WZZ.
  • 18 sierpnia – ochroną konserwatorską objęto środkową część osiedla patronackiego Giszowiec celem jego ochrony przed wyburzeniem pod nowe budownictwo wielorodzinne.
  • 3 września – poświęcenie po przebudowie świątyni Przemienienia Pańskiego przez bp. Herberta Bednorza.
  • 6 października – na osiedlu I.J. Paderewskiego został odsłonięty pomnik Żołnierza Polskiego autorstwa Bronisława Chromego.

• 1979:
  • Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej nadano status Akademii Muzycznej.
  • Przy placu Sejmu Śląskiego zbudowano Centrum Kształcenia Ideowo-Wychowawczego Kadr Robotniczych, w którym zaczęto organizować pokazowe zebrania PZPR i zjazdy wojewódzkie.
  • Rozpoczęcie budowy osiedla Odrodzenia; pierwsze budynki zaczęto wznosić w rejonie ulic Spokojnej i Tyskiej.
  • Uruchomiono pierwszy kocioł elektrociepłowni „Katowice” w Dąbrówce Małej.
  • Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego w Katowicach przekształcono w Akademię Wychowania Fizycznego.
  • 9-16 grudnia – w Katowicach odbyła się I edycja Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga.

• 1980:
  • Ukończono budowę osiedla I.J. Paderewskiego w rejonie ulic K. Damrota, gen. W. Sikorskiego, gen. K. Pułaskiego i alei Górnośląskiej.
  • 20 października – przyjazd do Katowic Lecha Wałęsy, który odwiedził najpierw MKZ Katowice, a następnie spotkał się z mieszkańcami regionu górnośląskiego w katowickim Spodku.
  • 3 listopada – z Krakowa do Katowic przeniesiono Wyższe Śląskie Seminarium Duchowe.
  • 10 grudnia – Powołano Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”; jego przewodniczącym został Andrzej Rozpłochowski.
  • Pod koniec roku rozpoczęto wyburzanie familoków kolonii Norma; w ich miejscu do 1982 powstało nowoczesne osiedle mieszkaniowe.

• 1981:
  • W styczniu powołano Muzeum Historii Katowic jako oddział Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
  • 30 kwietnia – rozpoczęła się I edycja Rawa Blues Festival, zorganizowany przez Ireneusza Dudka.
  • 25 maja – w centrum Katowic odbył się Marsz Wolności zorganizowany przez Regionalny Komitet Obrony Więzionych za Przekonania.
  • 20 października – doszło do rozruchów, zapoczątkowanych na Rynku, kiedy to członkowie NSZZ „Solidarność” sprzedawali z samochodu niezależną prasę; gdy Milicja Obywatelska chciała samochód usunąć, w obronie sprzedających stanął tłum ludzi.
  • 13 grudnia – wprowadzono na trenie Polski stan wojenny; rozpoczęły się internowania działaczy „Solidarności”, w tym rektora Uniwersytetu Śląskiego Augusta Chełkowskiego; nazajutrz doszło do wybuchu strajków w kilku katowickich zakładach pracy, w tym w kopalniach „Staszic”, „Wieczorek” oraz hucie „Baildon”.
  • 16 grudnia – akcja pacyfikacyjna w kopalni „Wujek”, podczas której w wyniku użycia brani przez oddziały ZOMO zginęło siedmiu górników, a kolejni dwaj zmarło kilka dni później w szpitalu.
  • Oddano do użytku kompleks biurowców przy ulic A. Mickiewicza, w którym siedzibę miały centrale handlu zagranicznego Centrozap, Stalexport i Węglokoks.

• 1982:
  • 15 kwietnia – na terenie Leśnictwa Ochojec został ustanowiony rezerwat przyrody „Ochojec”, w którym występują stanowiska liczydła górskiego.
  • 31 sierpnia – odbyła się manifestacja kilku tysięcy osób, próbujących przemaszerować ulicą Warszawską pod kościół Mariaki; został on brutalnie rozbity przez ZOMO.

• 1983:
  • 20 czerwca – papież Jan Paweł II odprawił mszę św. na katowickim lotnisku Muchowiec oraz spotkał się z chorymi w katedrze Chrystusa Króla.
  • 4 września – odsłonięto pomnik Harcerzy Września projektu Zygmunta Brachmańskiego; stanął on na placu Obrońców Katowic.
  • 20 listopada – rozpoczęło działalność Muzeum Diecezji Katowickiej; od 1993 Muzeum Archidiecezjalne.

• 1984:
  • 20 czerwca – zostało wydane zarządzenie wojewody, na postawie którego reaktywowano Muzeum Śląskie; placówka rozpoczęła działalność w gmachu dawnego Grand Hotelu przy obecnej alei W. Korfantego.
  • W Zawodziu na Mrówczej Górce został oddany do użytku Centralny Cmentarz Komunalny.

• 1985:
  • Ukończenie budowy kościoła I Zboru Kościoła Chrześcijan Baptystów w Katowicach przy ulicy Morawskiej.

• 1989:
  • Nadanie osiedlu mieszkaniowemu we wschodniej części Bogucic imienia Jerzego Kukuczki.
  • 2 stycznia – w Katowicach rozpoczął działalność Bank Śląski.
  • 4 czerwca – odbyła się pierwsza tura częściowo wolnych wyborów do Sejmu i Senatu RP, w wyniku których w województwie katowickim do obu izb parlamenty zostali wybrani w pierwszej turze wszyscy kandydaci z lity posolidarnościowego Komitetu Obywatelskiego.
  • 27 czerwca – na placu Synagogi, w miejscu zburzonej we wrześniu 1939 Synagogi Wielkiej został odsłonięty pomnik-obelisk ku czci pomordowanych przez Niemców katowickich Żydów.
  • 30 czerwca – został powołany Związek Górnośląski.

• 1990:
  • Powstał Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia” pod dyrekcją Anny Szostak-Myrczek.
  • W Chorzowie powstał niezależny Teatr Korez; po kilku latach przeniósł się on tzw. Dezember Palastu przy placu Sejmu Śląskiego.
  • 1 marca – rozpoczęła się prywatyzacja największego przedsiębiorstwa handlowego w Katowicach – Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Wewnętrznego.
  • 14 marca – z inicjatywy Polish Heritage Society podpisano w Katowicach proklamację o miastach siostrzanych z Mobile w Stanach Zjednoczonych.
  • 27 maja – wybory samorządowe w Polsce; w wyborach do katowickiej Rady Miejskiej kandydaci z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” uzyskali 49 z 55 miejsc.
  • 18 czerwca – wybór przez Radę Miejską Katowic Jerzego Śmiałka na prezydenta miasta; był on związany z NSZZ „Solidarność” i ze Związkiem Górnośląskim.

• 1991:
  • Na początku roku działalność rozpoczął Górnośląski Bank Gospodarczy (późniejszy Getin Bank), powołano z inicjatywy Górnośląskiego Towarzystwa Gospodarczego.
  • 15 marca – podpisanie umowy o współpracy pomiędzy Katowicami a Kolonią w Niemczech.
  • 14 września – poświęcenie kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych osiedlu Tysiąclecia; został on zaprojektowany przez Henryka Buszkę i Aleksandra Frantę.
  • 7 października – w wypadku samochodowym na trasie Warszawa – Katowice zginął poseł na Sejm RP, prezes Najwyższej Izby Kontroli Walerian Pańko.
  • 15 grudnia – odsłonięcie i poświęcenie pomnika Dziewięciu z „Wujka”; dzień wcześniej poświecono położony przy ulicy Pięknej kościół Podwyższenia Krzyża Świętego.

• 1992:
  • W oparciu o zaplecze techniczne Ośrodka Postępu Technicznego przy ulicy Bytkowskiej powołano instytucję Międzynarodowe Targi Katowickie.
  • 1 stycznia – weszła w życie uchwała, na mocy której Katowice podzielono na 22 pomocnicze jednostki samorządowe i 22 obszary ich działania; tego samego dnia rozpoczął działalność Miejski Dom Kultury „Szopienice” (poźn. „Szopienice-Giszowiec”).
  • 1 marca – powołano Straż Miejską w Katowicach.
  • 25 marca – na mocy bulli papieża Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae Populus powołano metropolię katowicką; metropolitą został abp Damian Zimoń.
  • 31 grudnia – decyzją wojewody katowickiego rozwiązano Śląski Instytut Naukowy; tego samego dnia powołano do życia Wojewódzką Stację Pogotowia Ratunkowego.

• 1993:
  • Powstała Gmina Wyznaniowa Żydowska
  • W kwietniu powołano pierwszą niepubliczną uczelnię w Katowicach – Śląską Wyższą Szkołę Zarządzania, a jej założycielem był Zakład Doskonalenia Zawodowego w Katowicach.
  • 16 maja – poświęcenia kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Herberta na osiedlu W. Witosa.
  • 6 listopada – na placu Bolesława Chrobrego odsłonięto pomnik Józefa Piłsudskiego autorstwa chorwackiego rzeźbiarza Antuna Augustinčića.

• 1994:
  • Po raz pierwszy odbyła się uroczystość wręczenia nagrody metropolity górnośląskiego Lux ex Silesia – dostała ją Irena Bajerowa.
  • 15 czerwca – została powołania Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa (późniejsza Akademia Górnośląska im. W. Korfantego).
  • 19 czerwca – wybory samorządowe w Polsce; najwięcej mandatów (19) do Rady Miejskiej zdobyli kandydaci Katowickiego Porozumienia Samorządowego.
  • 1 lipca – Rada Miejska na prezydenta Katowic wybrała Henryka Dziewiora.
  • We wrześniu otwarto linię tramwajową wzdłuż ulicy Gliwickiej; trasa została częściowo przeniesiona poza zwartą zabudowę Załęża.

• 1995:
  • Powstała grupa kabaretowa, działająca od 1999 pod nazwą Teatr Epty-a, a później przemianowana została na Mumio.

• 1996:
  • 1 stycznia – powołanie Szpitalu Klinicznego nr 6 – Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki.
  • 4 stycznia – podpisano umowę o współpracy z Ostrawą w Czechach.
  • 30 października – oddano do użytku odcinek autostrady A4 Katowice Murckowska – Mysłowice, a także zmodernizowany odcinek alei Górnośląskiej pomiędzy ulicami Francuską a Murckowską.

• 1997:
  • Oddano do użytku budynek zboru Kościoła Zielonoświątkowego „Betania” przy ulicy Gliwickiej w Załężu; posiada on charakterystyczną kopułę o średnicy 40 m.
  • Został powołany Teatr Gry i Ludzie.

• 1998:
  • 11 października – wybory samorządowe w Polsce; najwięcej mandatów w Radzie Miejskiej uzyskała Akcja Wyborcza „Solidarność” (26 na 55 miejsc).
  • 24 października – uroczyste otwarcie nowego budynku Biblioteki Śląskiej przy placu Rady Europy 1; gmach wzniesiono w okresie 1990–1997.
  • 3 listopada – Rada Miejska wybrała na prezydenta miasta Piotra Uszoka.

• 1999:
  • Na ulicy św. Jana umieszczono replikę figury św. Jana.
  • 6 stycznia – w Piotrowicach-Ochojcu otwarto Szkołę Policji.
  • 24 marca – podjęto decyzję o likwidacji Ruchu II „Katowice” KWK „Katowice-Kleofas”.
  • 19 czerwca – osłonięcie pomnika Wojciecha Korfantego na placu Sejmu Śląskiego; zaprojektowanego przez Zygmunta Brachmańskiego.
  • 10 listopada – oddano do użytku przebudowaną do parametrów autostrady trasę alei Górnośląskiej Katowice Mikołowska – Katowice Francuska.

• 2000:
  • 1 września – powołano Miejski Dom Kultury „Południe” w Katowicach, składający się z trzech filii.
  • 21 września – w Katowicach został zorganizowany I Festiwal Nauki „Śląsk 2000”.
  • 27 października – w budynku kina „Kosmos” otwarto Filmotekę Śląską.

XXI wiek

• 2001:
  • Oddano do użytku kompleks biurowy Chorzowska 50, liczący 14 kondygnacji.
  • W maju rozpoczęto proces likwidacji Huty Baildon.
  • 1 września – z katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych im. J. Matejki w Krakowie powstała Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach.

• 2002:
  • 6 lipca – otwarto pierwsze w Katowicach kino wielosalowe – Punkt 44 przy ulicy Gliwickiej w Załężu.
  • W październiku zakończono przebudowę placu Grunwaldzkiego na Koszutce; w kolejnych latach zagospodarowano na nim Galerię Artystów, a jako pierwszego uhonorowano Zbigniewa Cybulskiego.
  • 27 października – wybory samorządowe w Polsce; 16 na 31 mandatów w Radzie Miejskiej uzyskało KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok, a prezydentem w I turze głosowania został wybrany Piotr Uszok (zdobył 54,06% głosów).

• 2003:
  • Ukończenie budowy przy ulicy Uniwersyteckiej najwyższego wówczas budynku biurowo-usługowego w Polsce – Altus, zaprojektowanego przez Dietera Paletę.
  • Wyburzenie hali sportowej huty „Baildon” przy ulicy Chorzowskiej 82, którą wzniesiono w latach 1965–1969.
  • W sierpniu oddano do użytku 600-metrową, dwujezdniową estakadę nad ulicą Bracką, której nadano imię Orląt Lwowskich.

• 2004:
  • Oddanie do użytku gmachu Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego, a także gmachu Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego projektu Henryka Wilkosza, Tadeusza Orzechowskiego i Jacka Kusia.
  • W październiku zakończono wydobycie w Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice-Kleofas”.
  • 5 listopada – zmarł malarz, rysownik i scenograf Jerzy Duda-Gracz.

• 2005:
  • 18 listopada – otwarcie największego wówczas centrum usługowo-handlowego w Katowicach – Silesia City Center; w latach 2010–2011 zostało ono rozbudowane.

• 2006:
  • 28 stycznia – zginęło 65 osób, a ponad 140 zostało rannych w wyniku zawalenia się hali na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich.
  • 6 października – otwarto Centrum Sztuki Filmowej z Filmoteką „Silesianów”.
  • 12 listopada – wybory samorządowe w Polsce; w Radzie Miejskiej KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok uzyskał 14 na 31 mandatów, a w wyborach prezydenckich Piotr Uszok uzyskał reelekcję w I turze głosowania (73,16% ważnych głosów).
  • 9 grudnia – został otwarty tunel pod rondem gen. J. Ziętka.

• 2007:
  • Ukończenie budowy Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej „Symfonia”.
  • Zakończenie przebudowy ciągu ulica Chorzowska – rondo gen. J. Ziętka – aleja W. Roździeńskiego, stając się częścią Drogowej Trasy Średnicowej.

• 2008:
  • Przebudowano ulicę Mariacką, przekształcając ją w deptak; droga ta stała się miejscem organizacji imprez i koncertów.
  • 17 maja – odbył się I Marsz Równości w Katowicach pod hasłem „Mniej złości, więcej miłości”.

• 2009:
  • 15-17 kwietnia – odbyła się pierwsza edycja Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
  • 29 września – oddano do użytku gmach Sądu Okręgowego przy ulicy Francuskiej, zaprojektowany przez Małgorzatę Pilinkiewicz i Tomasza Studniarka.
  • Rozpoczęto działania na rzecz starania się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016; w listopadzie Katowice zaczęto promować hasłem „Miasto Ogrodów”.

• 2010:
  • 10 kwietnia – doszło do katastrofy lotniczej samolotu rządowego pod Smoleńskiem, w wyniku którego zginęła wicemarszałek Senatu VII kadencji Krystyna Bochenek, a także urodzony w Katowicach prezes NBP Sławomir Skrzypek.
  • 12 listopada – zmarł w Katowicach kompozytor współczesnej muzyki poważnej Henryk Mikołaj Górecki.
  • 21 listopada – odbyły się się w Polsce wybory samorządowe; w Radzie Miasta Katowice najwięcej mandatów, 13 z 28, zdobyła Platforma Obywatelska; a w wyborach na prezydenta miasta Piotr Uszok uzyskał reelekcję w I turze, zdobywając ponad 51,7% ważnych głosów.

• 2011:
  • 28 stycznia – osiedle patronackie Nikiszowiec znalazło się na liście pomników historii.
  • 8 kwietnia – odbyło się uroczyste otwarcie nikiszowieckiej filii Muzeum Historii Katowic, w której działalność zaczął Dział Etnologii Miasta.

• 2012:
  • 12 października – nastąpiło uroczyste otwarcie gmachu Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej, zaprojektowanego przez pracownię HS99 Herman i Śmierzewski.
  • 29 października – uroczyste otwarcie nowego dworca kolejowego w Katowicach.

• 2013:
  • 18-20 stycznia – w Katowicach po raz pierwszy zorganizowano turniej e-sportowy Intel Extreme Masters.

• 2014:
  • 1 października – odbyło się uroczyste otwarcie siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia przy placu W. Kilara.
  • 23 października – doszło do wybuchu gazu w kamienicy przy ulicy F. Chopina 18, w wyniku którego śmierć poniósł dziennikarz TVN Dariusz Kmiecik, jego żona Brygida Frosztęga-Kmiecik i ich syn.
  • 20 listopada – II tura wyborów samorządowych w Polsce; nowym prezydentem Katowic z poparciem m.in. Piotra Uszoka został Marcin Krupa, pokonując Andrzeja Sośnierza wynikiem 71,31% ważnych głosów.

• 2015:
  • 1 kwietnia – oddanie do użytku tzw. „placu kwiatowego” w strefie Rondo-Rynek, która była modernizowana od 2012.
  • W marcu zakończono budowę Międzynarodowego Centrum Kongresowego.
  • 26 czerwca – otwarto nową siedzibę Muzeum Śląskiego.

• 2017:
  • 1 lipca – powołano Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię z siedzibą w Katowicach.
  • 13 grudnia – wojewoda śląski Jarosław Wieczorek wydał zarządzenie zastępcze, zmieniające nazwę katowickiego placu przed dworcem kolejowym z placu Wilhelma Szewczyka na plac Marii i Lecha Kaczyńskich; działanie te doprowadziło m.in. do protestów zorganizowanych 16 grudnia przeciwko zmianie nazwy.

• 2018:
  • 21 października – wybory samorządowe w Polsce; Marcin Krupa uzyskał w I turze reelekcję, zdobywając 55,41% ważnych głosów.
  • 2-14 grudnia – Katowice były gospodarzem Szczytu Klimatycznego ONZ – COP24, podczas którego zostało zawarte porozumienie Katowice Rulebook.

• 2019:
  • 15 sierpnia – z okazji święta Wojska Polskiego i 100. rocznicy wybuchu I powstania śląskiego w Katowicach odbyła się defilada pod hasłem „Wierni Polsce”.
  • 5-7 listopada – w Międzynarodowym Centrum Kongresowym odbyła się Światowa Konferencja Antydopingowa organizowana przez Światową Agencję Antydopingową.

• 2022:
  • 11 lutego – 134-metrowy wieżowiec .KTW II dostał pozwolenie na użytkowanie.
  • 3 marca – Rada Miasta Katowice przyjęła oświadczenie w sprawie solidarności z mieszkańcami Ukrainy wobec pełnoskalowej agresji Federacji Rosyjskiej rozpoczętej 24 lutego.
  • 26-30 czerwca – w Katowicach odbyło się Światowe Forum Miejskie WUF11.
  • 7 lipca – ostatni odcinek przebudowanego węzła w Giszowcu stał się przejezdny; była to największa inwestycja w infrastrukturę drogową w Katowicach od czasu budowy tunelu pod rondem gen. J. Ziętka.

• 2023:
  • 27 stycznia – doszło do wybuchu w budynku plebanii ewangelicko-augsburskiej parafii w Szopienicach-Burowcu, w wyniku którego życie straciły dwie osoby, a sam budynek został zniszczony.

• 2024:
  • Miasto Katowice posiadało tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024 przyznanego przez organizację EuroScience we współpracy z Komisją Europejską.
  • 7 kwietnia – wybory samorządowe w Polsce; Marcin Krupa przy poparciu m.in. Koalicji Obywatelskiej uzyskał w I turze reelekcję, uzyskując 62,43% ważnych głosów.
  • W połowie kwietnia zakończono budowę ostatniego budynku kompleksu Global Office Park.

Zobacz też

• Historia Katowic

Bibliografia

• AntoniA. Barciak AntoniA., EwaE. Chojecka EwaE., SylwesterS. Fertacz SylwesterS. (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 1, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012a, ISBN 978-83-87727-24-6  (pol.).
• AntoniA. Barciak AntoniA., EwaE. Chojecka EwaE., SylwesterS. Fertacz SylwesterS. (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012b, ISBN 978-83-87727-29-1  (pol.).
• MichałM. Bulsa MichałM., Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka”, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9  (pol.).
• MichałM. Bulsa MichałM., Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2023, ISBN 978-83-64356-57-5  (pol.).
• StefanS. Gierlotka StefanS., Uniczowy. Kalendarium Historii południowych dzielnic Katowic: Kostuchna, Ochojec, Piotrowice, Podlesie, Zarzecze, Katowice: „Śląsk”. Wydawnictwo Naukowe, 2005, ISBN 83-7164-471-X  (pol.).
• JoannaJ. Kałuska JoannaJ., MirosławM. Węcki MirosławM., W okupowanym mieście: topografia Katowic w latach 1939–1945, Katowice: Muzeum Historii Katowic. Archiwum Państwowe w Katowicach, 2013, ISBN 978-83-63031-16-9  (pol.).
• AleksandraA. Korol-Chudy AleksandraA., Kiedy Katowice były Stalinogrodem… 1953–1956, Katowice: Instytut Pamięci Narodowej. Oddział w Katowicach; Katowice Miasto Ogrodów - Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek, 2020, ISBN 978-83-8098-972-6  (pol.).
• WojciechW. Janota WojciechW., Katowice między wojnami: miasto i jego sprawy 1922–1939, wyd. pierwsze, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2010, ISBN 978-83-7729-021-7  (pol.).
• JerzyJ. Moskal JerzyJ., WilhelmW. Szewczyk WilhelmW., StanisławS. Gadomski StanisławS. (red.), Bogucice, Załęże et nova villa Katowice: rozwój w czasie i przestrzeni, wyd. pierwsze, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1993, ISBN 978-83-85831-35-8  (pol.).
• UrszulaU. Rzewiczok UrszulaU., Dzieje Dębu (1299–1999), Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, ISBN 83-87727-30-X  (pol.).
• UrszulaU. Rzewiczok UrszulaU., Zarys dziejów Katowic 1299–1990, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2006, ISBN 978-83-87727-42-0  (pol.).
• JoannaJ. Starnawska JoannaJ., Dzieje Katowic (1299–1945), Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1990  (pol.).
• JózefJ. Szaflarski JózefJ. (red.), Katowice 1865–1945: zarys rozwoju miasta, Katowice: Śląski Instytut Naukowy. Wydawnictwo „Śląsk”, 1978  (pol.).
• LechL. Szaraniec LechL., Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, ISBN 83-905115-0-9  (pol.).
• JoannaJ. Tofilska JoannaJ., Giszowiec. Monografia historyczna, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2016, ISBN 978-83-64356-19-3  (pol.).
• EmanuelE. Wilczok EmanuelE., Janów: od osady leśnej do gminy wielkoprzemysłowej, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1991  (pol.).