Karol Kruzenstern
| Karol Kruzenstern | |
| Data i miejsce urodzenia |
10 grudnia 1871 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 maja 1953 |
Karol Stefan Kruzenstern, baron herbu własnego (ur. 10 grudnia 1871 w Chełkowie – zm. 18 maja 1953 w Połczynie Zdroju) – ziemianin, działacz gospodarczy, reaktywował działalność uzdrowiska w Niemirowie
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ziemianin, właściciel Przedmieścia Niemirowskiego i Szczerca[1] oraz zakupionego w 1870 przez jego ojca Aleksandra od hrabiego Stanisława Badeniego Niemirowa, z Jasionówką, Kleparowem, Sosnowem i Wolą Niemirowską, w pow. cieszanowskim[2]. Członek Rady Powiatowej (1912-1913) i Wydziału Powiatowego (1912-1913) w Rawie Ruskiej[3]. Członek i działacz Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, członek jego Komitetu (24 czerwca 1910 – 20 czerwca 1914)[4]. Detaksor wydziału powiatowego w Cieszanowie (1914[5]) i Rawie Ruskiej (1914)[6] Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego we Lwowie.
Podjął działania na rzecz odbudowy istniejącego w latach trzydziestych XIX wieku uzdrowiska w Niemirowie. W tym celu nawiązał kontakty z ówczesnym prezesem Towarzystwa Balneologicznego – prof. Ludomiłem Korczyńskim z Krakowa – który w 1905 określił plany rozwoju zdrojowiska. W 1906 ujęto w cementowe cembrowiny trzy źródła: „Maryę”, „Annę” i „Bronisławę”[7] W 1907 Karol Kruzenstern wybudował nowy zakład kąpielowy na 21 wanien, podzielony na klasy. Pierwsza posiadała wanny emaliowane, odporne na działanie siarki, druga wyposażona była w wanny metalowe lakierowane przed każdym sezonem, trzecia – w wanny drewniane. Nic więc dziwnego, że zwiększyła się znacznie frekwencja w uzdrowisku. Samoczynne pompy parowe tłoczyły źródlaną wodę do dwóch rezerwuarów na wieży; jeden z nich zamknięty był hermetycznie, skąd para miedzianymi wężami ogrzewała ją do 70 °C, rozprowadzając do wanien. Było to unikatowe rozwiązanie dla wód zawierających siarkę. Urządzenie wykonała znana w zakładach zdrojowych firma L. Nitsch i Spółka z Krakowa[8] Dzięki tej inwestycji uzdrowisko zaczęło na nowo funkcjonować, a Niemirów zaczął się szybko rozwijać. W 1912 roku istniało tu już kilka dużych hoteli i pensjonatów[7].
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Pochodził ze spolonizowanej rodziny niemieckiej z Estonii. Syn Aleksandra (1844-1895) i Marianny ze Skarżyńskich (ur. 1852). Ożenił się w 1903 z Aleksandrą z Orsettich (1881-1968), mieli dzieci: synów – Adama (1914-1983) i Jerzego (1907-1947) oraz córkę Marię (1909-2007) żonę Józefa Miedzianowskiego (1893-1967)[9][10][11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jan Bigo, Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Z oznaczeniem: Starostw, Sądów powiatowych, Urzędów parafialnych, Urzędów pocztowych i telegraficznych, wraz z odległością tychże w kilometrach od dotyczącej miejscowości, Spisu ludności wedle obliczenia z r. 1890, Właścicieli posiadłości dóbr tabularnych, Zestawienie Sądów obwodowych z przynależnymi Sądami powiatowymi, Wykaz powiatowych Dyrekcyi Skarbu, Spisu posterunków Żandarmeryi i Streszczenie przepisów pocztowych, telegraficznych i telefonicznych, Lwów 1897, s. 155, 189
- ↑ Jan Bigo, Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami [...] w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju, Lwów 1904, s. 117, 142, 175
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1912, s. 405, 406; 1913, s. 457;
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1910, s. 927; 1911, s. 976; 1912, s. 976; 1913, s. 1004; 1914, s. 1020.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1914, s. 969;
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1914, s. 973;
- ↑ a b Andrzej Kierzek, Małgorzata Paprocka‑Borowicz, Jadwiga Kuciel‑Lewandowska, Andrzej Pozowski, Jacek Kotuła, Rozwój lecznictwa uzdrowiskowego w Niemirowie do końca drugiej Rzeczypospolitej Polskiej, "Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie" 2013, Rocznik 59, nr 1, s. 151
- ↑ Bazyli Pawluk, O Niemirowie słów kilkoro, "Nasze Zdroje" 1912, Rocznik 3, nr 7, s. 251–252
- ↑ Karol Stefan Krusenstern h. wł. – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [1.02.2020]
- ↑ 4.1294. Krusenstern Aleksander – Grabowiecki Słownik Biograficzny, t. 4, s. 316-317 – online [1.02.2020]
- ↑ Materiały do Polskiego Słownika Biograficzno-Genealogicznego – online [1.02.2020]