Komenda Rejonu Uzupełnień Grudziądz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Komenda Rejonu Uzupełnień Grudziądz
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Grudziądz
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1920

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Grudziądz

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Grudziądz

Podległość

DOGen. „Pomorze”
DOK VIII

Skład

PKU typ I

Komendy rejonów uzupełnień OK VIII

Komenda Rejonu Uzupełnień Grudziądz (KRU Grudziądz) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Historia komendy[edytuj | edytuj kod]

W czerwcu 1921 roku Powiatowa Komenda Uzupełnień Grudziądz była podporządkowana Dowództwu Okręgu Generalnego „Pomorze” w Grudziądzu i obejmowała swoją właściwością powiaty: chełmiński, grudziądzki i świecki[2][3].

Z dniem 15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów i wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, PKU Grudziądz została podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr VIII w Grudziądzu (od następnego roku w Toruniu)[4]. Okręg poborowy PKU Grudziądz nadal obejmował powiaty: chełmiński, grudziądzki i świecki[5][6][7].

Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Grudziądz[8].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[9], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[7]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[10][11]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[12].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[10]. W skład PKU Grudziądz wchodziły trzy referaty: I) referat administracji rezerw, II) referat poborowy i referat inwalidzki[10]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[13][14][15].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[16].

Z dniem 10 stycznia 1927 roku dokonano zmian w podziale terytorialnym Okręgu Korpusu Nr VIII. PKU Grudziądz zostały podporządkowane powiaty: brodnicki i lubawski z PKU Toruń oraz powiat tucholski z PKU Starogard, natomiast powiat chełmiński został wyłączony i podporządkowany PKU Toruń[17].

W marcu 1930 roku PKU Grudziądz obejmowała swoją właściwością miasto Grudziądz oraz powiaty: grudziądzki, świecki, tucholski, brodnicki i lubawski[18]. W grudniu tego roku PKU posiadała skład osobowy typ I[19].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Grudziądz została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Grudziądz przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[20], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[21]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Grudziądz normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[22].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień obejmował miasto Grudziądz oraz powiaty: grudziądzki, świecki i tucholski. Ponadto KRU Grudziądz tymczasowo administrowała powiatami brodnickim i lubawskim. Powiaty te miały wejść w skład KRU Brodnica, która do lutego 1939 roku nie została utworzona[1].

KRU Grudziądz była jednostką mobilizującą, przydzieloną pod względem mobilizacji materiałowej do 64 pp w Grudziądzu. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” komendant Rejonu Uzupełnień był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji baonu wartowniczego nr 83 w składzie: dowództwo, trzy kompanie wartownicze i pluton karabinów maszynowych. Wymieniony batalion miał być zmobilizowany w Grudziądzu, w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim[23]. KRU Grudziądz w razie mobilizacji funkcjonowała w oparciu o etat pokojowy. W czasie wojny miała być przydzielona pod względem ewidencyjnym i uzupełnienia do Ośrodka Zapasowego 15 Dywizji Piechoty[24].

Obsada personalna[edytuj | edytuj kod]

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Grudziądz, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[52][6]
  • referent – por. piech. Leonard Starostecki (1923 – 1924)
  • referent – por. kanc. Eugeniusz Tuszyński (1923 – 1924)
  • oficer instrukcyjny
    • por. piech. Leonard Kieraszewicz (1923 – VII 1925[53] → 65 pp)
    • kpt. piech. Maksymilian Szałek (VII 1925[53] – III 1926[54] → 64 pp)
  • oficer ewidencyjny na powiat chełmiński – urzędnik wojsk. X rangi / por. kanc. Stefan III Zieliński (1923 – 28 II 1926[55] → stan spoczynku)
  • oficer ewidencyjny na powiat grudziądzki
    • por. piech. Eugeniusz Tuszyński (1 X 1922[56] – ? → referent)
    • urzędnik wojsk. X rangi / por. kanc. Wincenty Mazak (1923 – 1924)
  • oficer ewidencyjny na powiat świecki – urzędnik wojsk. X rangi Jan Filipowicz (od IV 1923[57])
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[58][59][60][61][62]
  • kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta – kpt. piech. Józef Paweł Rachfahl[c] (był w 1928 – 31 VIII 1935[64] → stan spoczynku)
  • kierownik II referatu poborowego
    • por. piech. Leonard Starostecki (II 1926 – IX 1927 → referent inwalidzki[65])
    • kpt. piech. Eugeniusz Krassowski (IX 1927 – IX 1930[66] → kierownik I referatu PKU Gdynia)
    • por. kanc. Władysław Kierzkowski[d] (IX 1930 – 1 VIII 1932[69] → praktyka u płatnika 65 pp)
    • kpt. piech. Józef Antoni Pronay (1932[70] – był w VI 1935)
  • referent
    • por. kanc. Wincenty Mazak (od II 1926)
    • por. kanc. Władysław Kierzkowski (do IX 1930[71] → kierownik II referatu)
  • referent inwalidzki
    • por. kanc. Franciszek Giergiel (od II 1926[72])
    • kpt. piech. Eugeniusz Krassowski (II 1926 – IX 1927 → kierownik II referatu[65])
    • por. piech. Leonard Starostecki (IX 1927 – IV 1929[73])
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[51][e]
  • kierownik I referatu ewidencji – kpt. adm. (piech.) Józef Antoni Pronay[f]
  • kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (piech.) Leonard Stanisław Starostecki[g]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ppłk piech. Wiktor Aleksander Józef Marian Senft ur. 26 lutego 1880. Od 1899 do 1918 służył w c. i k. Galicyjskim Pułku Piechoty Nr 80 we Lwowie[26][27]. W 1914 był przydzielony z macierzystego pułku do Komendy Okręgu Uzupełnień Złoczów na stanowisko oficera okręgu uzupełnień[28]. Awansował na kolejne stopnie: kadeta-zastępcy oficera ze starszeństwem z 1 września 1899[29], porucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1900[30], nadporucznika ze starszeństwem z 1 maja 1907[31] i kapitana ze starszeństwem z 1 maja 1914[32]. Otrzymał Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej, Krzyż Wojskowy Karola, Krzyż Jubileuszowy Wojskowy i Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913[27]. 20 maja 1919 został wyznaczony na stanowisko zastępcy komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień Jarosław[33]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej i nadal pełnił służbę w PKU Jarosław[34]. 1 czerwca 1921, w stopniu majora, pełnił służbę w PKU Rzeszów, a jego oddziałem macierzystym był 17 pułk piechoty[35]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 67. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 17 pp[36]. Zmarł 17 grudnia 1923 w Grudziądzu[37].
  2. ↑ Mieczysław Marian Mroczkowski (wcześniej Mieczysław I) ur. 10 grudnia 1893 roku w Mikuszewie[48]. Od 7 października 1939 roku przebywał w niemieckiej niewoli, w Oflagach II B Arnswalde i II D Gross-Born[49].
  3. ↑ Józef Paweł Rachfahl ur. 5 czerwca 1889 roku. Został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[63].
  4. ↑ Kpt. int. Władysław Kierzkowski ur. 23 maja 1890 roku we wsi Krasiniec. Z dniem 1 sierpnia 1932 roku skierowany został na czteromiesięczną praktykę u płatnika 65 pp. Po zakończeniu praktyki został przeniesiony do 16 pal na stanowisko płatnika[67], a z dniem 15 sierpnia 1933 roku przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[68]. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku był płatnikiem bsap. WBPM. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II B Arnswalde, a od 17 września 1940 roku w Oflagu II C Woldenberg[49].
  5. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939 roku, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939 roku[74].
  6. ↑ Józef Antoni Pronay ur. 12 czerwca 1893 roku, mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty, był oficerem 64 pp[75].
  7. ↑ Leonard Stanisław Starostecki ur. 6 listopada 1891 roku[76], mianowany porucznikiem ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty. W kwietniu 1929 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska referenta inwalidzkiego z równoczesnym przydziałem do dyspozycji Ministra Pracy i Opieki Społecznej, do dnia 31 marca 1930 roku[73]. W 1932 roku pełnił służbę w Komendzie Obozu Ćwiczeń Grupa[77], a w 1935 roku w 64 pp.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11.
  3. ↑ a b Mierzejewski i Sadowski 1994 ↓, s. 35.
  4. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 36.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1464.
  6. ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1332.
  7. ↑ a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  8. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
  9. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  10. ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
  11. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  12. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  14. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  15. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  17. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 2 z 21 stycznia 1927 roku, poz. 15.
  18. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  19. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  20. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
  21. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  22. ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
  23. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 733.
  24. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 799.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 9 czerwca 1920 roku, s. 433, 448.
  26. ↑ Schematismus 1900 ↓, s. 547.
  27. ↑ a b Ranglisten 1918 ↓, s. 723.
  28. ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 238, 538.
  29. ↑ Schematismus 1900 ↓, s. 307.
  30. ↑ Schematismus 1901 ↓, s. 307.
  31. ↑ Schematismus 1908 ↓, s. 298.
  32. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 118.
  33. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 58 z 27 maja 1919, poz. 1840, jako Zenft.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920, s. 592.
  35. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 70.
  36. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 23.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 7 lutego 1924, s. 52.
  38. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 11 listopada 1922 roku, s. 827.
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 38, 44.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 lutego 1927 roku, s. 65.
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 31 grudnia 1929 roku, s. 441.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 207.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 226, zatwierdzony na stanowisku komendanta.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 15 listopada 1932 roku, s. 397.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 20 maja 1933 roku, s. 132, z dniem 30 kwietnia 1933 roku został przeniesiony w stan spoczynku.
  46. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 195.
  47. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 90.
  48. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 31, 599.
  49. ↑ a b Straty ↓.
  50. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
  51. ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 847.
  52. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1464, 1556, 1562, 1571.
  53. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 8 lipca 1925 roku, s. 365.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 8.
  55. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 51.
  56. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 16 września 1922 roku, s. 721.
  57. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 18 kwietnia 1923 roku, s. 258.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 17.
  59. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 129, 134, 143, 432, 832.
  60. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. XII, 513.
  61. ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 36, 38.
  62. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 26, 35, 37.
  63. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 41.
  64. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 86.
  65. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 26 września 1927 roku, s. 283.
  66. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 297.
  67. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 89.
  68. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933 roku, s. 184.
  69. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 436.
  70. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
  71. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 30.
  72. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 4, przydzielony ze zlikwidowanego stanowiska OE Cieszyn w PKU Biała-Bielsko.
  73. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 113.
  74. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  75. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 43, 592.
  76. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 260, sprostowano imiona i datę urodzenia z „Leonard ur. 6 listopada 1897” na „Leonard Stanisław ur. 6 listopada 1891”.
  77. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 80, 506.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Służba uzupełnień Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
Wydziały Mobilizacji i Uzupełnień
Komendy rejonów uzupełnień
Powiatowe komendy uzupełnień
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Komenda_Rejonu_Uzupełnień_Grudziądz&oldid=68316260”