Kozioł (rodzaj)

Kozioł
	Oreamnos
	Rafinesque, 1817
	; Przedstawiciel rodzaju – kozioł śnieżny (O. americanus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	wołowate
Podrodzina	antylopy
Plemię	koziorożce
Rodzaj	kozioł
	Typ nomenklatoryczny
	Mazama dorsata Rafinesque, 1817 (= R[upicapra]. americanus de Blainville, 1816)
Synonimy
	Aplocerus C.H. Smith, 1827; Haplocerus: J.A. Wagner, 1844; Haploceros: Flower & Lydekker, 1891; Oreamnus: Elliot, 1901;
	Aplocerus C.H. Smith, 1827; Haplocerus: J.A. Wagner, 1844; Haploceros: Flower & Lydekker, 1891; Oreamnus: Elliot, 1901;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kozioł^[6] (Oreamnos) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Ameryce Północnej^[7]^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 140–180 cm, długość ogona 10–20 cm, wysokość w kłębie 65–110 cm; masa ciała 30–115 kg^[9]^[10].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1817 roku francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque w artykule poświęconym siedmiu nowym gatunkom północnoamerykańskich zwierząt czworonożnych opublikowanym na łamach The American Monthly Magazine and Critical Review^[1]. Na gatunek typowy Rafinesque wyznaczył (oznaczenie monotypowe) kozła śnieżnego (O. americanus).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Oreamnos (Oreamnus): gr. ορος oros, ορεος oreos ‘góra’; αμνος amnos ‘jagnię, baranek’^[11].
Aplocerus (Haplocerus, Haploceros): gr. ἁπλοος haploos ‘pojedynczy, prosty’; κερας keras, κερατος keratos ‘róg’^[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Antilope lanigera C.H. Smith, 1822 (= R[upicapra]. americanus de Blainville, 1816).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[13]^[10]^[7]^[6]:

Oreamnos americanus (de Blainville, 1816) – kozioł śnieżny

Opisano również gatunek wymarły którego szczątki subfosylne znaleziono w osadach plejstoceńskich w Nevadzie^[14]:

Oreamnos harringtoni Stock, 1936

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Aplocerus C.H. Smith, 1827.
↑ Nieuzasadniona poprawka Aplocerus C.H. Smith, 1827.
↑ Nieuzasadniona poprawka Oreamnos Rafinesque, 1817.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b C.S. Rafinesque. Descriptions of seven new genera of North American Quadrupeds. „The American Monthly Magazine and Critical Review”. 2 (1), s. 44, 1817. (ang.).
↑ C.H. Smith: The class Mammalia. Supplement to the order Ruminantia. W: G. Cuvier & E. Griffith (red.): The animal kingdom: arranged in conformity with its organization. Cz. 4. London: G.B. Whittaker, 1827, s. 287. (ang.).
↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 4: Die Nager (zweiter Abschnitt), Bahnlücker, Einhufer, Dickhäuter und Wiederkäuer. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1844, s. 462. (niem.).
↑ W.H. Flower & R. Lydekker: An introduction to the study of mammals living and extinct. London: A. and C. Black, 1891, s. 351. (ang.).
↑ D.G. Elliot. Synopsis of the mammals of North America and the adjacent seas. „Publication (Field Columbian Museum)”. Zoological Series. 2 (1), s. 44, 1901. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 182. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 356. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Oreamnos. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-10-03].
↑ C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 712. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 617. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 479.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 112.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-03]. (ang.).
↑ Ch. Stock. A new mountain goat from the Quaternary of Smith Creek Cave, Nevada. „Bulletin of the Southern California Academy of Sciences”. 35, s. 149, 1936. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Aplocerus C.H. Smith, 1827.

[5] Nieuzasadniona poprawka Aplocerus C.H. Smith, 1827.

[7] Nieuzasadniona poprawka Oreamnos Rafinesque, 1817.

[raf-1] C.S. Rafinesque. Descriptions of seven new genera of North American Quadrupeds. „The American Monthly Magazine and Critical Review”. 2 (1), s. 44, 1817. (ang.).

[smi-2] C.H. Smith: The class Mammalia. Supplement to the order Ruminantia. W: G. Cuvier & E. Griffith (red.): The animal kingdom: arranged in conformity with its organization. Cz. 4. London: G.B. Whittaker, 1827, s. 287. (ang.).

[wag-4] J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 4: Die Nager (zweiter Abschnitt), Bahnlücker, Einhufer, Dickhäuter und Wiederkäuer. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1844, s. 462. (niem.).

[flo&lyd-6] W.H. Flower & R. Lydekker: An introduction to the study of mammals living and extinct. London: A. and C. Black, 1891, s. 351. (ang.).

[ell-8] D.G. Elliot. Synopsis of the mammals of North America and the adjacent seas. „Publication (Field Columbian Museum)”. Zoological Series. 2 (1), s. 44, 1901. (ang.).

[miiz-9] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 182. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 356. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[msw-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Oreamnos. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-10-03].

[hmw-12] C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 712. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[amw-13] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 617. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA479_479]-14] Palmer 1904 ↓, s. 479.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA112_112]-15] Palmer 1904 ↓, s. 112.

[mdd-16] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-03]. (ang.).

[sto-17] Ch. Stock. A new mountain goat from the Quaternary of Smith Creek Cave, Nevada. „Bulletin of the Southern California Academy of Sciences”. 35, s. 149, 1936. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[c]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]