Krócieniec wysmukły
| Rhyncolus elongatus | |||
| (Gyllenhal, 1827) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Rhyncolus s.str. | ||
| Gatunek |
krócieniec wysmukły | ||
| Synonimy | |||
| |||
Krócieniec wysmukły[1] (Rhyncolus elongatus) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny trzeni. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego i Maroka po Daleki Wschód.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1827 roku przez Leonarda Gyllenhaala pod nazwą Curculio elongatus[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 3,7 do 4,1 mm[3], w zarysie owalnym[1]. Ubarwiony jest czarnobrunatnie z ciemnobrunatnymi odnóżami i ciemnobrunatnymi czułkami o buławkach wyraźnie jaśniejszych niż reszta biczyków[3]. Punktowanie głowy jest grube i gęste[1]. Ryjek jest tak szeroki jak głowa, wyraźnie krótszy niż u nasady szeroki, ku przodowi zwężony, u samca przeciętnie krótszy i grubszy niż u samicy. Oczy są silniej i bardziej ekscentrycznie wypukłe niż u krócieńca urzeźbionego. Czułki są przysadziste, o drobnych buławkach i siedmioczłonowej pozostałej części biczyka. Przedplecze zwykle jest niewiele dłuższe niż szerokie, najszersze w pobliżu nasady, ku przodowi prawie proste zwężone, w przedniej części z przewężeniem przechodzącym na stronę grzbietową w postaci bruzdy[3]. Powierzchnia przedplecza jest grubo i gęsto punktowana[1]; punkty w jego części środkowej są wydłużone i czterokrotnie większe od tych w wydzielonej przewężeniem części przedniej. Tarczka jest widoczna. Pokrywy mają rzędy z punktami głębokimi i odseparowanymi, zaś międzyrzędy równomiernie i żebrowato uwypuklone, zaopatrzone w szeregi wyraźnych punktów. Żadne międzyrzędy nie mają zaostrzonych krawędzi. Odnóża mają wąskie stopy. Samiec ma wgłębienie u nasady odwłoka[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla lasy iglaste i mieszane[4]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe zasiedlają martwe, butwiejące drewno pni, kłód, pniaków i gałęzi drzew iglastych. Podawane były z jodły numidyjskiej, jodły pospolitej, sosny alepskiej, sosny czarnej, sosny nadmorskiej, sosny zwyczajnej i świerka pospolitego[3][4]. Owady dorosłe spotyka się w ciągu całego roku. Rójkę odbywają w maju i czerwcu. Zimują pod korą drzew i w drewnie[1].
Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Francji, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Słowenii, Chorwacji, Grecji oraz europejskich części Turcji i Rosji[2]. W Afryce Północnej notowany jest z Maroka i Algierii[3]. W Azji występuje na Kaukazie, Syberii i Rosyjskim Dalekim Wschodzie[4]. W Polsce jest owadem stosunkowo pospolitym[1], ale rzadszym od krócieńca czarnego[3]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony został ze statusem bliskiego zagrożenia wyginięciem (NT)[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Rhyncolus spp. – Krócieńce. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-10-15].
- ↑ a b Rhyncolus (Rhyncolus) elongatus (Gyllenhal, 1827). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-10-15].
- ↑ a b c d e f g Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98d. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodzina Curculioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1972, s. 23-25.
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 21. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 3. Warszawa: 1997.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.