Krakowski Szlak Techniki

Krakowski Szlak Techniki – szlak tematyczny dziedzictwa przemysłowego w Krakowie utworzony 6 kwietnia 2006 r. Szlak został przygotowany i oznakowany przez Wydział Promocji i Turystyki Urzędu Miasta Krakowa i Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie.

Obiekty na szlaku[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wymienione są w kolejności występowania na szlaku, pod nazwami użytymi przez jego twórców^[1]:

Stacja kolejowa – budynek dworca został wybudowany w latach 1844–1847, współczesną formę architektoniczną uzyskał po przebudowach w latach 1869–1871 i 1892–1893.
Browar rodziny Götzów (ul. Lubicz 13-17) – założony w 1840 r. przez Rudolfa Jenny, rozbudowany przez zięcia Juliusza Augusta Johna w połowie XIX w., sprzedany baronowi Janowi Götz-Okocimskiemu w roku 1904, upaństwowiony w 1946 r., czynny do 2001 r.
Przekop Talowskiego i wiadukt kolejowy – wiadukt wybudowano w latach 1896–1898, był pierwszym w Krakowie dwupoziomowym skrzyżowaniem. Przęsło ma konstrukcję metalową.
Elektrownia teatru miejskiego – elektrownię wybudowano w 1893 r. w stylu historyzującym (neorenesansowym) według projektu J. Zawiejskiego. Pracowała do roku 1906. W budynku mieści się Scena Miniatura w Krakowie Teatru im. J. Słowackiego.
Kuźnia Zieleniewskich (ul. św. Krzyża 16) – najstarsza zachowana część fabryki Ludwika Zieleniewskiego, działającej w tym miejscu w latach 1851–1886.
Strażnica pożarnicza (ul. Westerplatte 19) – wybudowana w latach 1877–1879 według projektu M. Moraczewskiego w stylu neogotyckim.
Wiadukt kolejowy – jeden z najstarszych krakowskich mostów wybudowany w latach 1861–1863 nad starym korytem Wisły. Po zasypaniu starego koryta Wisły w latach 1878–1880 most kolejowy stał się wiaduktem nad ul. Grzegórzecką. Skreślony z ewidencji zabytków decyzją ministerstwa kultury we wrześniu 2021 roku^[2], wyburzony w styczniu 2022 roku^[3].
Przepust drogowy przy ul. Miodowej – wybudowany ok. 1855 r. pierwotnie z bloków piaskowca. Ubytki kamienne uzupełniono betonem.
Elektrownia krakowska – wybudowana w latach 1904–1905. Rozbudowywana i modernizowana w latach 20. i 30. XX w. W 1957 r. produkowała 45% zużywanej w Krakowie energii elektrycznej. W roku 1976 zaprzestano produkcji energii elektrycznej, a w 1984 r. również ciepła i pary technologicznej.
Zabytkowa zajezdnia tramwajowa – stanowi część kompleksu komunikacyjnego wzniesionego na przełomie XIX i XX w.
Gazownia Miejska – została wybudowana w latach 1856–1857. W 1968 r. zaprzestano produkcji gazu.
Most Podgórski – wybudowany w latach 1844–1850 według projektu inż. T. Kutschery. Most miał 145 m długości i 6,8 m szerokości. W 1925 r. most zamknięto, rozbiórkę zakończono w 1936 r. Zastąpiony przez wybudowany most Piłsudskiego.
Most Piłsudskiego – zaprojektowany przez zespół inżynierów: A. Witkowskiego, T. Zagnera, M. Zalewskiego pod kierunkiem prof. A. Pszenickiego. Wybudowany w latach 1926–1931 na przyczółkach betonowych z lat 1911–1913. Otwarty w roku 1933. Most ma 146 m długości, a jezdnia 10 m szerokości.
Bulwary wiślane – zaprojektowane przez R. Ingardena, wykonane w latach 1907–1913.
Elektrownia podgórska – wybudowana w latach 1899–1900 dla Podgórza. Po połączeniu Podgórza z Krakowem w 1915 r. funkcję przejęła elektrownia krakowska. Budynek w 1926 r. adaptowano na Miejski Dom Noclegowo-Kąpielowy dla bezdomnych.
Fabryka Schindlera (ul. Lipowa 4) – w latach 1937–1939 działała w tym miejscu Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych "Rekord" Sp. z o.o. Pod koniec 1939 r. powiernikiem firmy został Oskar Schindler. W 1942 r. przejął zakład i prowadził działalność do roku 1944, kiedy fabrykę ewakuowano do Czech.
Centrum Szkła i Ceramiki Lipowa 3 (ul. Lipowa 3). Centrum zajmuje budynki przedwojennej „Krakowskiej Huty Szkła, inż. L. Bąkowski, D. Chazan i Ska”, która rozpoczęła produkcję butelek na Zabłociu w 1932 roku. Już sześć lat później huta plasowała się na 6. miejscu pośród największych przedsiębiorstw w Krakowie pod względem liczby zatrudnionych (ok. 500 osób). W czasie II Wojny Światowej została skonfiskowana przez Niemców, a po wojnie upaństwowiona. Historię huty można poznać zwiedzając wystawę stałą w Centrum Szkła i Ceramiki „Szkło w Krakowie. Przemysł i sztuka. 1931–1998”, a zabytkową halę produkcyjną z lat 1950/51 zobaczyć podczas pokazów ręcznego formowania szkła.