Leptopleuron

Leptopleuron

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	anapsydy
Rząd	Procolophonomorpha
Rodzina	Procolophonidae
Rodzaj	Leptopleuron Owen, 1851
Gatunki
L. lacertinum Owen, 1851

Leptopleuron – rodzaj niewielkiego zauropsyda należącego do grupy Procolophonidae. Żył w późnym triasie na terenie współczesnej Europy. Jego skamieniałości odkryto w datowanych na karnik lub noryk osadach formacji Lossiemouth Sandstone w północnej Szkocji.

Leptopleuron był niewielkim zwierzęciem osiągającym 15–20 cm długości. Jego uzębienie przypominało uzębienie współczesnych gryzoni – z tyłu szczęk znajdowały się szerokie, przystosowane do miażdżenia zęby, a te z przodu szczęk kształtem przypominały dłuto. Puszka mózgowa budową przypominała tę należącą do innego przedstawiciela Procolophonidae – wczesnotriasowego rodzaju Procolophon. Kilka cech morfologicznych to apomorfie wśród Procolophonidae, inne mogą być uznane autapomorfiami rodzaju Leptopleuron lub synapomorfiami podrodziny Leptopleuroninae.

Paleoekologia

Późnotriasowe stanowiska zawierające skamieniałości gadów są istotne, gdyż dokumentują zmiany zachodzące w ekosystemach, kiedy synapsydy, bazalne archozaury i rynchozaury były zastępowane przez faunę zdominowaną przez dinozaury. Przykładem takiego stanowiska jest formacja Lossiemouth Sandstone, z której pochodzą wszystkie znane skamieniałości leptopleuronów. Kości zwierząt zostały odkryte w piaskowcu, ewidentnie zachowanym wewnątrz wydmy dzięki wiatrowi, a nie wodzie – na co wskazują: otoczka skały oraz dobrze zaokrąglone ziarnka piasku. Oprócz szczątków leptopleurona odkryto tam również skamieniałości przedstawicieli siedmiu innych rodzajów gadów. Najliczniejszymi zwierzętami na terenie formacji Lossiemouth Sandstone w późnym triasie były: rynchozaur Hyperodapedon i aetozaur Stagonolepis, będące średniej wielkości roślinożercami. Dominującym drapieżnikiem tamtejszych ekosystemów był Ornithosuchus – duże osobniki prawdopodobnie były w stanie zagrozić obu tym roślinożercom. Niewielkie gady, takie jak Leptopleuron, sfenodont Brachyrhinodon i przedstawiciel kladu Avemetatarsalia Scleromochlus – mierzące 15–20 cm długości – stanowiły 5–25% ogólnej liczby zwierząt. Zagrażały im młode ornitozuchy, dinozauromorf Saltopus oraz bardzo rzadki archozaur z rodzaju Erpetosuchus. W formacji Lossiemouth nigdy nie odnaleziono skamieniałości żadnych roślin.