Maria Bakka

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maria Bakka
Ilustracja
Maria Bakka
(Karpacz, 2010)
Imię i nazwisko

Maria Bakka-Gierszanin

Data i miejsce urodzenia

9 marca 1922
Warszawa

Zawód

aktorka

Współmałżonek

1. Roman Seniuk, scenograf; 2. Aleksander Gierszanin, aktor

Lata aktywności

1945–2012[1]

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Odznaka Honorowa Gryfa Zachodniopomorskiego Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Cytaty w Wikicytatach

Maria Bakka (właśc. Bakka-Gierszanin, wyst. też jako Maria Gierszanin; ur. 9 marca 1922 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, sporadycznie reżyser teatralna, rzadko występująca w filmie i telewizji. Od 1959 związana ze Szczecinem[2]. Czynna zawodowo w latach 1945–2012[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w Warszawie w 1922 roku. Jej matka była polonistką, ojciec – malarzem[3].

W czasie okupacji mieszkała w Warszawie. Już wówczas interesowała się teatrem, podziwiając m.in. Elżbietę Barszczewską. W szkole średniej na lekcjach filozofii poznała Zofię Mrozowską, która pomogła przyszłej aktorce dostać się na konspiracyjne zajęcia Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, odbywające się wówczas – ze względu na trwającą wojnę – w prywatnych mieszkaniach. Wykłady prowadzili m.in. Jadwiga Turowicz, Zofia Małynicz, Juliusz Osterwa[4] i Marian Wyrzykowski, a kolegami z ławki M. Bakki byli m.in. Barbara Rachwalska i Andrzej Łapicki. Aktorce nie udało się uzyskać dyplomu PIST-u, jej edukację przerwało powstanie warszawskie. Wkrótce przeprowadziła się do Krakowa, gdzie po zakończeniu wojny rozpoczęła pracę w Studiu przy Teatrze Starym; występowali tam wówczas Andrzej Szczepkowski i Tadeusz Łomnicki[3]. 25 lipca 1945 zdała pierwszy w Polsce egzamin eksternistyczny i otrzymała dyplom[5].

Wkrótce po egzaminie zadebiutowała w objazdowym Teatrze Ziem Zachodnich, który powstał w Krakowie, w sztuce Jeńcy Lucjana Rydla, wcielając się w rolę Wichny. Spektakl ten reżyserowali Wanda Siemaszkowa i Władysław Woźnik. Z przedstawieniem tym Bakka występowała w wielu miastach i wsiach Polski, a sama aktorka uważa ten okres swojej pracy za szczególnie ważny w doskonaleniu umiejętności aktorskich. Później, na przełomie lat 1946/1947, zaangażowała się na stałe w Teatrze Miejskim im. Juliusza Słowackiego w Opolu[5]. Następnie występowała w teatrach: Dramatycznym Marynarki Wojennej (Teatr Domu Marynarza) w Gdyni (1946-47), Ziemi Lubuskiej im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (1947-48), Miejskim w Bydgoszczy (1948-49), Polskim w Bielsku-Cieszynie (1949-53), Dramatycznym w Poznaniu[1]. W czasie wizyty u kuzynki w Stanach Zjednoczonych urodziła syna Jana. Niedługo później ojciec jej dziecka, Aleksander Gierszanin (występujący w teatrze jako Bohdan Gierszanin), dostał propozycję stałego angażu w Szczecinie, w Teatrach Dramatycznych (Teatr Polski i Współczesny znajdował się wówczas pod jedną dyrekcją). Zanim przyjął tę ofertę, postawił warunek, że jego przyszła żona[a] również zostanie aktorką tego teatru[5]. Pracowała tam w latach 1959-75, a od 1975 do 1983 miała etat w szczecińskim Teatrze Polskim[1].

W swojej długoletniej pracy teatralnej aktorka brała udział w realizacjach teatralnych polskiej i światowej klasyki (Balladyna, Damy i huzary, Wesele, Rewizor, Cyrulik sewilski, Lilla Weneda, Kordian, Dziady, Pan Tadeusz, Romeo i Julia, Miarka za miarkę, Śluby panieńskie i wiele innych), grała różnorodne role – zarówno dramatyczne, jak i komediowe. Występowała czasem także w repertuarze kierowanym do dzieci i młodzieży[1].

W 1984 roku przeszła na emeryturę[3], nie rozstała się jednak z aktorstwem na zawsze, od czasu do czasu grywając gościnnie drobne role, m.in. docenione przez krytyków w Weselu i Czarownicach z Salem[3]. W roku 2003 reżyser Tatiana Malinowska-Tyszkiewicz zaprosiła Marię Bakkę do udziału w spektaklu Komandor dziś nie przyjdzie, później specjalnie dla niej przygotowała monodram Orbanowa (2004)[7], a następnie (2009) zaoferowała główną rolę w przedstawieniu Dawno temu dziś (aut. Victor Lanoux), którą Bakka zagrała, mając 87 lat[5].

Obecnie mieszka w Podgórzynie w województwie dolnośląskim. W marcu 2022 roku obchodziła setne urodziny.

Spektakle teatralne[edytuj | edytuj kod]

Role[edytuj | edytuj kod]

Wybrane role w spektaklach teatralnych[1]:

Teatr Telewizji[edytuj | edytuj kod]

Role w spektaklach Teatru Telewizji[1][8]:

  • 1976: Relacja (reż. Jerzy Wójcik)
  • 1977: Medea jako Stara kobieta (reż. Jerzy Wójcik)
  • 1987 Scenarzyści jako sąsiadka (reż. Andrzej May)

Film[edytuj | edytuj kod]

Rola filmowa[8]:

Reżyseria[edytuj | edytuj kod]

Reżyseria spektakli teatralnych[1]:

  • 1957: Cyd (fragmenty) – asystent reżysera
  • 1958: Zygmunt August (fragmenty) – asystent reżysera
  • 1976: Yerma, czyli Bezpłodna – reżyser

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia i nagrody[1]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pierwszym mężem aktorki był Roman Seniuk, scenograf teatralny[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i Maria Bakka-Gierszanin, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2022-02-02].
  2. ↑ Szczecin. Benefis Marii Bakki [online], e-teatr.pl, 7 kwietnia 2009 [dostęp 2022-02-02].
  3. ↑ a b c d Ewa Podgajna, Sylwetka Marii Bakki [online], teatry.art.pl (za Gazetą Wyborczą Szczecin), 28 kwietnia 2003 [zarchiwizowane z adresu 2006-06-20].
  4. ↑ Artyści szczecińskich scen teatralnych [online], kultura.stetinum.pl, 2009 [dostęp 2010-03-07].[martwy link]
  5. ↑ a b c d Agata Pasek, Artyści szczecińskich scen teatralnych [online], e-teatr.pl, 18 listopada 2009 [dostęp 2022-02-02].
  6. ↑ Ewa Koszur, Trzy pytania [online], e-teatr.pl, 13 grudnia 2004 [dostęp 2022-02-02].
  7. ↑ Szczecin. Monodram w antykwariacie [online], e-teatr.pl, 16 kwietnia 2008 [dostęp 2022-02-02].
  8. ↑ a b Maria Bakka w bazie filmpolski.pl
  9. ↑ 65 lat na deskach teatru [online], Biuro Informacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, 30 marca 2010 [zarchiwizowane z adresu 2013-03-21].
  10. ↑ Katarzyna Stróżyk, Szczecin. Bursztynowe pierścienie dla Współczesnego [online], e-teatr.pl, 30 listopada 2010 [dostęp 2010-12-07].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maria_Bakka&oldid=72311994”