Michał Łazarski (polityk)
Data i miejsce urodzenia |
29 września 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1 sierpnia 1944 |
Senator V kadencji (II RP) | |
Okres |
od 13 listopada 1938 |
Przynależność polityczna | |
Odznaczenia | |
Michał Łazarski, ps. „Biebrza”, „Józef”[1] (ur. 29 września 1896 w Sztabinie, zm. 1 sierpnia 1944 w Warszawie) – porucznik Armii Krajowej, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, rolnik, poseł na Sejm RP II, III i IV kadencji (1928–1938) oraz senator V kadencji (1938–1939).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 29 września 1896 w Sztabinie, w ówczesnym powiecie augustowskim guberni suwalskiej, w rodzinie Józefa i Teofilii z Górskich[2][3][4][5]. W 1910 ukończył szkołę powszechną w rodzinnej wsi[6][4].
W młodości pracował jako rolnik na gospodarstwie w Sztabinie. W 1917 wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej i został komendantem Obwodu POW Sztabin[2]. W 1919 z polecenia ówczesnego komendanta Okręgu POW majora Adama Rudnickiego przeprowadził kilka akcji wywiadowczych i dywersyjnych skierowanych przeciwko oddziałom niemieckim[7][8]. 15 stycznia 1919 wstąpił do Wojska Polskiego[9]. Dowodzony przez niego oddział partyzancki został włączony do suwalskiego pułku strzelców (późniejszego 41 pułku piechoty) jako jego 10. kompania. W szeregach tego pułku walczył na wojnie z bolszewikami. W zastępstwie ciężko rannego dowódcy 10. kompanii objął jej dowództwo[7]. W grudniu 1920 został zdemobilizowany[7]. W czerwcu 1935 był podoficerem pospolitego ruszenia[2].
9 września 1921 dowódca III batalionu podporucznik Edward Żórawski sporządził „wniosek na odznaczenie orderem «Virtuti Militari»”, w którym napisał: „we wrześniu 1920 r. po zdobyciu Lidy przez nasze oddziały, III/41 Suw[alskiego]. p[ułku]. p[iechoty]. otrzymał zadanie odcięcia drogi cofającej się dywizji bolszewickiej. St[arszy]. sierż[ant]. Łazarski z plutonem obsadził na skraju lasu gościniec prowadzący do wsi Krupa. Pomimo rozpaczliwych ataków następującej kolumny nieprzyjacielskiej sierżant Łazarski nie ustąpił z zajmowanej pozycji, a manewrując umiejętnie sekcjami i K[arabinem]. M[aszynowym]., przechodząc jednocześnie kilka razy do ataku, przyczynił się do otoczenia i wzięcia do niewoli z całym taborem rozproszonej w lesie dyw[izji]. bolszewickiej”[10]. Wniosek został poparty przez dowódcę pułku majora Kazimierza Hozera, dowódcę brygady podpułkownika Bolesława Popowicza, dowódcę 1 Dywizji Legionów pułkownika Stefana Dąb-Biernackiego i dowódcę 2 Armii generała porucznika Edwarda Śmigły-Rydza[11]. Opis tego czynu został opublikowany 21 sierpnia 1932 na łamach „Żołnierza Polskiego”[12].
Po zakończeniu służby wojskowej organizował kółka rolnicze i spółdzielnie mleczarskie w województwie białostockim. Był samorządowcem: zasiadał w Radzie Gminnej i Wydziale Powiatowym w Augustowie oraz Radzie Wojewódzkiej w Białymstoku. Pełnił obowiązki prezesa Okręgowego Towarzystwa Rolniczego oraz radcy Izby Rolniczej w Białymstoku. Założył w rodzinnej wsi Związek Strzelecki i Straż Ochotniczą[13]. W Związku Strzeleckim posiadał stopień funkcyjny „kompanijny”[2].
W 1928 uzyskał mandat posła na Sejm II kadencji z listy BBWR w okręgu Grodno–Suwałki[13]. W 1930 ponownie wybrano go na posła w tym samym okręgu i z ramienia tego samego ugrupowania. 8 września 1935 uzyskał mandat w systemie większościowym w okręgu nr 43 Suwałki[14][15]. 13 listopada 1938 został wybrany senatorem w województwie białostockim[16] z ramienia Obozu Zjednoczenia Narodowego. W lutym 1939 został przewodniczącym Rady Okręgowej OZN w Białymstoku[17].
W czasie okupacji niemieckiej służył w Armii Krajowej, w 4 Rejonie Obwodu VI Praga, w szeregach zgrupowania 1604[1] lub jako dowódca zgrupowania[3]. Najprawdopodobniej (relacja rodziny) zginął w dniu wybuchu powstania 1 sierpnia 1944 na ul. Markowskiej w Warszawie[3][1][17][a]. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim[17].
Był żonaty z Adelą z Sidorowiczów, z którą miał dwóch synów: Józefa (ur. 1928) i Edmunda (ur. 1930)[6].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 4865 – 1921[19][20][2]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 28 sierpnia 1944[3]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami – 6 czerwca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[21][22][23]
- Order Odrodzenia Polski[24]
- Krzyż Walecznych[25]
- Krzyż Zasługi[26]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Michał Łazarski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2022-12-03].
- ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b c d Łazarski Michał 18961944. Biblioteka Sejmowa. [dostęp 2022-12-03]..
- ↑ a b Ułanowicz 2021 ↓, s. 188.
- ↑ Rzepecki i Rzepecki 1928 ↓, s. 25, tu podano, że urodził się 15 września 1896.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Skłodowski 2009 ↓, s. 118, 135.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5–6.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 7.
- ↑ Czyny bomb. Stan. Małolepszego i st. sierż. M. Łazarskiego. „Żołnierz Polski”. 31, s. 619, 1932-08-21. Warszawa..
- ↑ a b Rzepecki i Rzepecki 1928 ↓, s. 25.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 216, poz. 242.
- ↑ Sejm i Senat 1936 ↓, s. 93, 99, 143.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 264, poz. 620.
- ↑ a b c Ułanowicz 2021 ↓, s. 189.
- ↑ Michał Łazarski. Kancelaria Senatu. [dostęp 2022-12-04].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 6 grudnia 1921, s. 1608.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-02]..
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-02]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-02]..
- ↑ Skłodowski 2009 ↓, s. 135.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-02]..
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Łazarski Michał. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.31-2323 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-22].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Album Skorowidz Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935-1940. Kraków: Drukarnia Ludowa, 1936.
- Karol Rzepecki, Tadeusz Rzepecki: Sejm i Senat 1928-1933. Podręcznik zawierający wyniki wyborów w województwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów sejmowych i senatorów, statystyki i mapy poglądowe. Poznań: Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego, 1928.
- Piotr Majewski, Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939: słownik biograficzny. T. 3, K–Ł, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2005.
- Krzysztof Skłodowski. Działalność Polskiej Organizacji Wojskowej, Dowództwa Obrony Kresów Ziemi Suwalskiej oraz powstanie sejneńskie. „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”. 22, 2009. Białystok: Muzeum Wojska w Białymstoku.
- Mateusz Ułanowicz. Działalność parlamentarna Michała Łazarskiego (1928–1939). „Miscellanea Historico-Iuridica”. XX, Z. 1, 2021. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
- Członkowie Izby Rolniczej w Białymstoku (II Rzeczpospolita)
- Członkowie Okręgowych Towarzystw Rolniczych (1918–1929)
- Członkowie rad wojewódzkich II Rzeczypospolitej
- Członkowie wydziałów powiatowych II Rzeczypospolitej
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1919–1939)
- Ludzie urodzeni w Sztabinie
- Ochotnicy w wojnie polsko-bolszewickiej
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości z Mieczami
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Orderem Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie Armii Krajowej
- Pochowani na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie
- Podoficerowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Polegli w powstaniu warszawskim
- Politycy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem
- Politycy Obozu Zjednoczenia Narodowego
- Polscy działacze rolniczy
- Polscy radni rad gmin
- Polscy rolnicy
- Posłowie na Sejm II kadencji (1928–1930)
- Posłowie na Sejm III kadencji (1930–1935)
- Posłowie na Sejm IV kadencji (1935–1938)
- Posłowie z okręgu Suwałki (II RP)
- Samorządowcy II Rzeczypospolitej
- Senatorowie V kadencji (1938–1939)
- Senatorowie II Rzeczypospolitej (województwo białostockie)
- Urodzeni w 1896
- Zmarli w 1944
- Żołnierze 41 Suwalskiego Pułku Piechoty