Pieniążek ciemnobulwkowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pieniążek ciemnobulwkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Collybia tuberosa Führ. Pilzk. (Zerbst): 119 (1871) (Bull.) P. Kumm. | |
.jpg)
_P._Kumm_109217.jpg)
Pieniążek ciemnobulwkowy (Collybia tuberosa (Bull.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Collybia, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1786 r. Jean Baptiste François Pierre Bulliard nadając mu nazwę Agaricus tuberosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Paul Kummer[1].
Ma 13 synonimów. Niektóre z nich:
- Collybia sclerotipes (Bres.) S. Ito 1950
- Microcollybia tuberosa (Bull.) Lennox 1979[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 1998 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–10 mm;, kształt początkowo wypukły z nieco podwiniętym brzegiem, potem szeroko wypukły, na koniec płaski, z płytkim zagłębieniem centralnym lub bez. Powierzchnia mniej lub bardziej naga, biaława do płowożółtej, czasem z prążkowanym brzegiem[4].
Blaszkowy. Blaszki przyrośnięte, gęste lub średniogęste, białawe lub bladoróżowe[4].
Wysokość 1–5 cm, grubość około 1 mm, mniej więcej cylindryczny, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia często drobno oprószona na wierzchołku i / lub na podstawie, biaława do różowawej. Wyrasta z elipsoidalnych, czerwonawo-brązowych sklerocjów o wymiarach 3–12 × 2–5 mm[4].
Cienki, białawy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 4–6 × 3–3,5 µm, gładkie, elipsoidalne lub łezkowate, nieamyloidalne. Pleurocystyd brak, cheilocystydy są, ale w rozproszeniu, rzadkie i niepozorne, o długości 18–32 μm, cylindryczne, z nielicznymi płatami lub występami. Strzępki w skórce kapelusza typu ixocutis o szerokości 2–5 µm. Pileocystyd brak[4].
- Gatunki podobne
Odróżnienie podobnych gatunków pieniążków wymaga grzebania w podłożu. Pieniążek drobniutki (Collybia cirrhata) nie wytwarza sklerocjów i po tym można go odróżnić od pieniążka ciemnobulwkowego. Pieniążek żółtobulwkowy (Collybia cookei) wytwarza sklerocja, ale kuliste, o barwie od żółtej do żółtopomarańczowej[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie pieniążka ciemnobulwkowego w Ameryce Północnej, Europie i Azji, podano także jedno stanowisko w Afryce. Najwięcej stanowisk podano w Europie. Występuje tutaj na całym obszarze, od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego i Islandię[5]. W Polsce jest pospolity[3].
Grzyb saprotroficzny. Występuje w różnego typu lasach i zaroślach, na torfowiskach, nieużytkach rolnych. Grzyb nagrzybny rozwijający się na pozostałościach owocników grzybów z rzędu pieczarkowców, zwłaszcza z rodzajów Lactarius (mleczaj) i Russula (gołąbek)[3]. Czasami resztki tych grzybów są już tak rozłożone, że trudno ustalić, że są to pozostałości grzybów. Czasami rozwija się także na próchnicy[4]. Owocniki tworzy zwykle od sierpnia do listopada[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Michael Kuo, Collybia tuberosa [online], Mushroom Expert [dostęp 2022-12-29] (ang.).
- ↑ Mapa występowania Collybia tuberosa na świecie [online], gbif.org [dostęp 2022-12-31] (ang.).