Róża bez kolców
.jpg) Okładka pierwszego wydania | |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania |
1903 |
| Wydawca |
K. Grendyszyński |
Róża bez kolców – powieść autorstwa Zofii Urbanowskiej z 1903.
Powieść należy do tendencyjnej literatury pozytywistycznej i pozostaje pod silnym wpływem Stanisława Witkiewicza. Autorka przejęła w niej witkiewiczowski punkt widzenia na góralszczyznę zaprezentowany w Na przełęczy. Dzieło idealizuje górali podhalańskich i jest przejawem ludomanii. W tekście umieszczono liczne hiperbole i patetyczne porównania. Podhalanie to np. lud wybrany, a Tatry są tak piękne z powodu boskiej interwencji. Twarze górali przyrównane zostały do twarzy lordów bądź Rzymian, Tytus Chałubiński stał się Krzysztofem Kolumbem, a Andrzej Chramiec miałby być potomkiem dawnych kapłanów i strażników góralskiego chramu[1].
Edycje[edytuj | edytuj kod]
Róża bez kolców po raz pierwszy została opublikowana w 1900 na łamach „Wieczorów Rodzinnych”[2]. W numerach 1–51 ukazywały się odcinki części I i II. W 1901 w numerach 6–32 wydrukowano część III. Opisy przyrody, sztuki podhalańskiej, fauny i flory Tatr zostały wzbogacone odpowiednimi ilustracjami[2]. Pierwsze bogato ilustrowane wydanie w formie książki ukazało się w 1903 nakładem Księgarni K. Grendyszyńskiego w Petersburgu. Otrzymało ono podtytuł Opowiadanie osnute na tle przyrody tatrzańskiej[3]. Kolejne, drugie wydanie wydała w 1928 w dwóch tomach Książnica Atlas (Lwów–Warszawa) w serii „Biblioteka Iskier”. Otrzymało ono podtytuł Opowiadanie z niedawnej przeszłości osnute na tle przyrody tatrzańskiej[4].
Powieść wydano również po II wojnie światowej. Po raz pierwszy w 1958 zrobił to „Czytelnik”, dołączając do książki wstęp z notką o autorce i krótką charakterystykę fabuły[4]. W 1980 książka została wydana po raz kolejny przez „Naszą Księgarnię” w ramach serii Złoty Liść[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jan Majda, Literatura o Tatrach i Zakopanem (do roku 1918), Ossolineum-PAN Kraków, 1981, s. 49, ISBN 83-04-00863-7.
- ↑ a b Jazowska-Gumulska M. Róża bez kolców... s. 147.
- ↑ Jazowska-Gumulska M., Róża bez kolców... s. 149.
- ↑ a b Jazowska-Gumulska M., Róża bez kolców.. s. 151.
- ↑ Jazowska-Gumulska M., Róża bez kolców... s. 153–154.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maria Jazowska-Gumulska Róża bez kolców Zofii Urbanowskiej. Dzieje wydawnicze powieści, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 2010, t. 8, s. 142–155.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Róża bez kolców (wyd. 1903) w bibliotece Polona