Szczur malajski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szczur malajski
Rattus tiomanicus[1]
(G.S. Miller, 1900)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszy

Plemię

Rattini

Rodzaj

szczur

Gatunek

szczur malajski

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[38]

Systematyka w Wikispecies

Szczur malajski[39] (Rattus tiomanicus) – gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Azji Południowo-Wschodniej[38][40].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Szczur malajski występuje na Półwyspie Malajskim, Sumatrze, Palawanie (i sąsiedniy wyspy Bancalan, Arena i Calauit), Borneo, Jawie, Bali, wielu mniejszych wysp przybrzeżnych (Tioman, Enggano, Maratua, Panjang, Rabu Rabu, Sangka Laki, Bilang Bilangan, Eraban i Miang Besar), i być może na Busuandze[41].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1900 roku amerykański zoolog Gerrit Smith Miller nadając mu nazwę Mus tiomanicus[2]. Holotyp pochodził z wyspy Tioman, w Pahangu, w Malezji[40].

Rattus tiomanicus należy do grupy gatunkowej rattus[41]. Okaz R. baluensis w niedawnym badaniu genetycznym został zgrupowany z R. tiomanicus, co może wskazywać, że R. baluensis powinien być włączony do R. tiomanicus[41]. Morfologicznie podobnymi gatunkami są R. mindorensis, R. burrus, R. adustus, R. simalurensis i R. lugens[40]. R. tiomanicus charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem geograficznym i może reprezentować wiele gatunków lub przynajmniej podgatunków[41]. Taksonomia podgatunkowa wymaga dokładniejszego zbadania[41]; do tego czasu autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[41].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Rattus: łac. rattus „szczur”[42].
  • tiomanicus: Tioman, Malezja[2].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 140–190 mm, długość ogona 150–200 mm, długość ucha 20,4 mm, długość tylnej stopy 28–35 mm; masa ciała 55–150 g[43]. Wierzch ciała jest blady oliwkowobrązowy, spód biały lub białawy. Ogon jest jednolicie brązowy. Dość szerokie stopy są przystosowane do wspinania; uszy są duże i słabo owłosione[44]. Kariotyp wynosi 2n = 42 i FN = 62 lub 64[43].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Szczur malajski żyje w lasach wtórnych, na obszarach działalności rolniczej (w tym na polach ryżowych), plantacjach, w ogrodach, na terenach trawiastych i krzewiastych, w lasach mszystych, po strefę przejściową do lasów górskich[38]. Na górze Kinabalu w malezyjskiej prowincji Sabah spotykany do około 1700 m n.p.m.[40]

Prowadzi nocny tryb życia, Dobrze się wspina i spędza dużo czasu na drzewach. Jest wszystkożerny, jada także owoce palmy olejowej. Schronienie znajduje pod opadłymi liśćmi palm, konarami i w koronach palm[44].

Populacja[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje szczura malajskiego za gatunek najmniejszej troski. Nie są znane zagrożenia dla gatunku, jest on szeroko rozpowszechniony i pospolity. Ocenia się, że jego liczebność rośnie[38]. Bywa uznawany za szkodnika[44].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rattus tiomanicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c Miller 1900 ↓, s. 209.
  3. ↑ Miller 1900 ↓, s. 210.
  4. ↑ Miller 1900 ↓, s. 212.
  5. ↑ G.S. Miller. Seventy new Malayan Mammals. „Smithsonian miscellaneous collections”. 45, s. 34, 1903. (ang.). 
  6. ↑ J.L.J. Bonhote: Report on the mammals. W: N. Annandale & H.C. Robinson: Fasciculi Malayenses: anthropological and zoological results of an expedition to Perak and the Siamese Malay states, 1901-1902. Cz. 1: Zoology. London: The University Press of Liverpool by Longmans, Green, 1903, s. 28. (ang.).
  7. ↑ J.L.J. Bonhote. On a new species of Mus from Pulau Jarak. „Journal of the Federated Malay States Museums”. 1, s. 69, 1905. (ang.). 
  8. ↑ O. Thomas & R.Ch. Wroughton. Diagnoses of new mammals collected by Mr. H. C. Robinson in the Malay Peninsula and Rhio Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 3, s. 441, 1909. (ang.). 
  9. ↑ G.S. Miller. Descriptions of six new mammals from the Malay Archipelago. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 24, s. 26, 1911. (ang.). 
  10. ↑ Lyon 1911 ↓, s. 99.
  11. ↑ Lyon 1911 ↓, s. 100.
  12. ↑ H.C. Robinson & C.B. Kloss. On six new mammals from the Malay Peninsula and adjacent islands. „Journal of the Federated Malay States Museums”. 4 (2), s. 169, 1911. (ang.). 
  13. ↑ a b Miller 1913 ↓, s. 9.
  14. ↑ a b Miller 1913 ↓, s. 10.
  15. ↑ Miller 1913 ↓, s. 12.
  16. ↑ a b Miller 1913 ↓, s. 13.
  17. ↑ H.C. Robinson. A collection of mammals and birds from Pulau Panjang or Pulau Mapor, Rhio-Lingga archipelago. „Journal of the Federated Malay States Museums”. 7, s. 66, 1916. (ang.). 
  18. ↑ H.J.V. Sody. Naamlijst van de zoogdieren van Java (met korte beschrijvingen van twee nieuwe subspecies). „Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië”. 89, s. 163, 1929. (niderl.). 
  19. ↑ Chasen i Kloss 1931 ↓, s. 77.
  20. ↑ Chasen i Kloss 1931 ↓, s. 78.
  21. ↑ Chasen i Kloss 1931 ↓, s. 79.
  22. ↑ C.B. Kloss. A contribution to the zoology of Mangalum Island, North-west Borneo. „Bulletin of Raffles Museum”. 5, s. 88, 1931. (ang.). 
  23. ↑ F.N. Chasen & C.B. Kloss. On a Collection of Mammals from the Lowlands and Islands of North Borneo. „Bulletin of the Raffles Museum”. 6, s. 35, 1931. (ang.). 
  24. ↑ F.N. Chasen. On a collection of mammals from the Natuna Islands, South China Sea. „Bulletin of Raffles Museum”. 10, s. 20, 1935. (ang.). 
  25. ↑ Chasen 1940 ↓, s. 155.
  26. ↑ Chasen 1940 ↓, s. 156.
  27. ↑ H.J.V. Sody. On the mammals of Enggano. „Treubia”. 17 (4), s. 395, 1940. (ang.). 
  28. ↑ Sody 1941 ↓, s. 273.
  29. ↑ a b c Sody 1941 ↓, s. 274.
  30. ↑ Hill 1960 ↓, s. 75.
  31. ↑ Hill 1960 ↓, s. 76.
  32. ↑ Hill 1960 ↓, s. 77.
  33. ↑ Hill 1960 ↓, s. 79.
  34. ↑ G. Gathorne-Hardy. Mammals of Borneo. Field keys and an annotated checklist. „Journal of the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society”. 36 (3), s. 119, 1965. DOI: 10.2307/41505685. (ang.). 
  35. ↑ Schwarz i Schwarz 1967 ↓, s. 130.
  36. ↑ Schwarz i Schwarz 1967 ↓, s. 132.
  37. ↑ H.-S. Yong. Rat from Pulau Tenggol, Trengganu. „Malayan Nature Journal”. 24, s. 89, 1971. (ang.). 
  38. ↑ a b c d K. Aplin, Rattus tiomanicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-02-05] (ang.).
  39. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 280. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  40. ↑ a b c d D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rattus tiomanicus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-02-04].
  41. ↑ a b c d e f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 782. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  42. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 601, 1904. (ang.). 
  43. ↑ a b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 838. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  44. ↑ a b c Ch.M. Francis & P. Barrett: A Field Guide to the Mammals of South-East Asia. New Holland Publishers, 2008, s. 351. ISBN 978-1-84537-735-9. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szczur_malajski&oldid=68358300”