Szczur mindorski
| Rattus mindorensis[1] | |||
| (O. Thomas, 1898) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szczur mindorski | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Szczur mindorski[5] (Rattus mindorensis) – gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae) zamieszkujący południowo-wschodnią Azję; według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Szczur mindorski występuje endemicznie na wyspie Mindoro należącej do Filipin[6][7]. Jest szeroko rozpowszechniony na wielu wzniesieniach we wschodnim Mindoro, zarówno w lesie pierwotnym, jak i wtórnym[4].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1898 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Mus mindorensis[2]. Holotyp pochodził z góry Dulangan, na wysokości 5000 ft (1524 m), na wyspie Mindoro, w Filipinach[8]. Holotypem była skóra samca o numerze katalogowym B.M. 97.3.1.4. z kolekcji Johna Whiteheada[2]. Takson który opisał w 1913 roku amerykański przyrodnik Ned Hollister pod nazwą Limnomys picinus[3], został zsynonimizowany w 1977 roku z R. mindorensis przez Guya Mussera[9].
R. mindorensis należy do grupy gatunkowej rattus[7]. R. mindorensis jest morfologicznie podobny do R. tiomanicus, ale nie jest filogenetycznie blisko spokrewniony z innymi filipińskimi gatunkami z rodzaju Rattus[7]. Może to być wyspowa forma R. tiomanicus, ale wymaga to dalszych badań[7]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[7].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Wymiary dla holotypu podane przez Thomasa: długość ciała (bez ogona) 190 mm, długość ogona 163 mm, długość tylnej stopy 32,5 mm[2][6]; wymiary dla taksonu picinus podane przez Hollistera: całkowita długość ciała 205 mm, kręgi ogonowe 100 mm, długość tylnej stopy 28 mm[3]; brak szczegółowych danych dotyczących masy ciała[6]. Szczur mindorski jest średniej wielkości szczurem i jest bardzo podobny do szczura malajskiego (R. tiomanicus). Futro jest miękkie, gęste i krótkie. Grzbiet jest koloru ciemnego lub czarno-brązowego, podkreślony kasztanowymi odcieniami oraz pokryty krótkimi, czarnymi włosami ochronnymi[6]. Strona brzuszna jest ciemno-szara, z bladym płowożółtym odcieniem, chociaż u niektórych osobników spód jest ciemnoszary: spód ciała nie jest wyraźnie oddzielony od grzbietu[6]. Stopy są u góry czarne, z nieco jaśniejszymi palcami. Uszy są krótkie i pokryte drobnymi włosami, z kępą ciemniejszych włosów wokół nich: włosy czuciowe są długie[6]. Ogon stanowi około 86% długości ciała, jest prawie nagi i jednobarwny, w kolorze czarnym. Czaszka jest bardzo podobna do czaszki szczura melajskiego. Na stronie brzusznej znajduje się pięć par sutków: jedna piersiowa, jedna pachowa, jedna brzuszna i dwie pachwinowe[6].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Szczur mindorski zamieszkuje lasy górskie (pierwotne i wtórne) na wysokości od 1000 do 1500 m n.p.m.[12][6].
Brak danych na temat nawyków pokarmowych, składu diety, aktywności dobowej, migracji, rozrodu i organizacji społecznej[6].
Status zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern „najmniejszej troski”)[4]. Populacja wydaje się być stabilna, ale gatunek może być zagrożony wylesianiem z powodu nielegalnego pozyskiwania drewna na Mindoro, które zwykle występuje na nizinach poza jego preferowanym siedliskiem[6]. Jako że zamieszkuje zarówno lasy pierwotne, jak i wtórne, to wydaje się, że wykazuje tolerancję na pewne zakłócenia jego siedlisk[4]. Występuje w Mounts Iglit–Baco National Park[6]. Potrzebne są badania w celu poznania jego historii naturalnej, taksonomii i zagrożeń dotyczących jego ochrony[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rattus mindorensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d O. Thomas. On the mammals obtained by Mr. John Whitehead during his recent expedition to the Philippines. „Transactions of the Zoological Society of London”. 14 (6), s. 402–403, 1897. (ang.).
- ↑ a b c N. Hollister. A review of Philippine land mammals in the United States National Museum. „Proceedings of the United States National Museum”. 46, s. 325, 1914. (ang.).
- ↑ a b c d R. Kennerley, L. Heaney, A. Duya & D.S. Balete, Rattus mindorensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-06] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 280. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 843. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 484–485. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rattus mindorensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-06].
- ↑ G.G. Musser. Results of the Archbold Expeditions. No. 100. Notes on the Philippine rat, Limnomys, and the identity of Limnomys picinus, a composite. „American Museum novitates”. 2636, s. 1-14, 1977. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 601, 1904. (ang.).
- ↑ mindorensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-06] (ang.).
- ↑ L.R. Heaney, D.S. Balete, M.L. Dolar, A.C. Alcala, A.T.L. Dans, P.C. Gonzales, N.R. Ingle, M.V. Lepiten, W.L.R. Oliver, P.S. Ong, E.A. Rickart, B.R. Tabaranza, Jr & R.C. .B. Utzurrum. A synopsis of the mammalian fauna of the Philippine Islands. „Fieldiana. Zoology”. New series. 88, s. 42, 1988. (ang.).