Ulica Garncarska w Krakowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica Garncarska
Stare Miasto
Ilustracja
Widok od skrzyżowania z ul. Studencką na południe
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Długość

380 m

Przebieg
0 m ul. Krupnicza
100 m ul. Studencka
140 m ul. N. Cybulskiego
190 m pl. gen. W. Sikorskiego
250 m pl. gen. W. Sikorskiego
310 m ul. Wenecja
380 m ul. J. Piłsudskiego, ul. Retoryka
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Garncarska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Garncarska”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Garncarska”
Ziemia50°03′43,0″N 19°55′39,0″E/50,061944 19,927500

Ulica Garncarska – ulica w Krakowie, w dzielnicy I, na Piasku. Biegnie od ulicy Krupniczej do ulicy Józefa Piłsudskiego, za skrzyżowaniem z którą jej przedłużeniem staje się ulica Retoryka[1][2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ulica znajduje się na obszarze dawnej osady zwanej Krupniki, notowanej od XVI wieku, która stanowiła część podkrakowskiej jurydyki miejskiej Garbary. Osada zamieszkiwana była przeważnie przez krupników – rzemieślników zajmujących się wyrobem mąki i kaszy. Z tego powodu ulica zwana była od XVI wieku Krupniczą lub Krupniki. Obecna nazwa po raz pierwszy jest wzmiankowana w 1836 roku i stosowana była wówczas także w odniesieniu do dzisiejszej ulicy Krupniczej. Regulacje w latach 1883 i 1896 ukształtowały ulicę Garncarską w jej obecnym przebiegu[1].

Zabudowa[edytuj | edytuj kod]

Zabudowę ulicy stanowią głównie 2- i 3-piętrowe kamienice czynszowe z końca XIX i początku XX wieku, wzniesione w stylu eklektycznym i modernistycznym[1][3].

  • ul. Garncarska 2 (ul. Krupnicza 30) – Kamienica w stylu secesyjnym. Projektował Kazimierz Zieliński, 1906.
  • ul. Garncarska 4 – Kamienica w stylu secesyjnym. Projektował Kazimierz Zieliński, 1906. Na ścianie frontowej znajduje się tablica upamiętniająca mieszkającego w tej kamienicy gen. broni Zygmunta Zielińskiego, 2007.
  • ul. Garncarska 5 – Zabytkowa kamienica (wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego)[4]. Wzniesiona w roku 1893.
  • ul. Garncarska 6 – Dom z fasadą o uproszczonej dekoracji nawiązującej do form historycznych. W 1986 roku w elewację kamienicy wmurowano tablicę upamiętniającą Stanisława Okonia.
  • ul. Garncarska 8 – Kamienica w stylu eklektycznym. Projektował Paweł Barański (?), 1879.
  • ul. Garncarska 9 – Kamienica o cechach architektury modernistycznej. Projektowali Roman Bandurski i Wiktor Miarczyński, 1912.
  • ul. Garncarska 10 (ul. Studencka 29) – Kamienica w stylu eklektycznym. Projektował Karol Rybiński, 1894.
  • ul. Garncarska 11–13 – Gmach dawnej Lecznicy Związkowej. Projektowali Tadeusz Stryjeński i Franciszek Mączyński, 1910–1911. Zbudowany pierwotnie w stylu modernistycznym z wykorzystaniem elementów architektury dworkowej. Przebudowany gruntownie w latach 1929–1930, również przy współudziale Mączyńskiego, budynek został podwyższony, rozbudowany o pawilon boczny, zatracił większość pierwotnych cech stylowych. Obecnie siedziba Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie.
  • ul. Garncarska 12 (ul. Studencka 14) – Kamienica w stylu eklektycznym. Projektował Władysław Ekielski, 1892–1893.
  • ul. Garncarska 14 – Kamienica w stylu eklektycznym. Projektował Karol Zaremba, 1893–1895.
  • ul. Garncarska 16 – Kamienica w stylu eklektycznym z dekoracją sgraffitową i rzeźbą alegoryczną autorstwa Tadeusza Błotnickiego. Projektował Karol Zaremba jako swój dom własny, 1896–1898. Wpisana do rejestru zabytków[4].
  • ul. Garncarska 18 (pl. Sikorskiego 1) – Dom Studencki im. Stanisława Bilskiego (obecnie hotel pielęgniarek). Projektowali Tadeusz Stryjeński i Franciszek Mączyński, 1928. Wpisany do rejestru zabytków[4].
  • ul. Garncarska 19 – Kamienica w stylu modernistycznym. Projektował Ludwik Wojtyczko, 1936.
  • ul. Garncarska 21 – Kamienica w stylu modernistycznym. Projektowali Stanisław Wexner i Henryk Jakubowicz, 1937.
    Kamienica znajduje się na szlaku „Modernistyczne Godła Kamienic”. Nad wejściem umieszczono godło w formie dużej płaskorzeźby przedstawiającej klęczącą figurę kobiety, do której z dwóch stron podlatują ptaki. W dolnej części zachowała się sygnatura LW[5].
  • ul. Garncarska 23 (ul. Wenecja 1) – Kamienica Pod Lwem (Pod Świętym Markiem), zwana też Domem Weneckim. Projektował Kazimierz Hroboni, 1911–1912. Wpisana do rejestru zabytków[4]. Na ścianie frontowej znajduje się tablica upamiętniająca mieszkającego w tej kamienicy kompozytora Władysława Żeleńskiego[6].
  • ul. Garncarska 24–26 – Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, zespół klasztorny sercanek. Projektował Władysław Kaczmarski, 1895–1900. Klasztor i kaplica zostały wpisane do rejestru zabytków[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Encyklopedia Krakowa. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 229–230. ISBN 83-01-13325-2.
  2. Praca zbiorowa: Kraków plan miasta. Kraków: 2024. ISBN 978-83-8184-589-2.
  3. Gminna ewidencja zabytków - Kraków. [w:] www.bip.krakow.pl [on-line]. [dostęp 2022-04-19].
  4. a b c d e Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-03-31].
  5. Michał Wiśniewski: Godła kamienic. Kobieta z ptakami.. szlakmodernizmu.pl. [dostęp 2024-03-26].
  6. Kazimierz Kisielewski: Ludzie, zdarzenia, zabytki. Tablice pamiątkowe o sławnych ludziach w Krakowie. Kraków: Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej Oddział w Krakowie, 1984, s. 23.