Ulica Widok we Wrocławiu
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość |
178 m | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||
| 51°06′22,549″N 17°02′00,226″E/51,106264 17,033396 | |||||||||||||||||||
Ulica Widok we Wrocławiu – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Łączy ulicę Bożego Ciała oraz plac Teatralny i ulicę Teatralną z ulicami Kazimierza Wielkiego oraz Szewską[1][2][3]. Ma 178 m długości[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początkowo ulica obejmowała północny odcinek współczesnej ulicy, stanowiący łącznik pomiędzy obecnymi ulicami: Szewską oraz Menniczą i nieistniejącą dziś Słodową. Odcinek ten przebiegał przez Furtę Menniczą (znaną w 1434 r. jako Monczepforte) oraz przez Kładkę Kapeluszników (Hutmachestteig)[3][4]. Kładka ta była ruchoma[4][5].
W 1935 r. wytyczono drogę do ulicy Teatralnej. Przebiegała ona w miejscu dawnej karczmy i słodowni leżącej ówcześnie przy ul. Menniczej 4. Jej nazwa brzmiała: „Strzeż się” (Siech Dich für)[3]. Od początku lat 60. XX wieku droga ta stała się częścią obecnej ulicy Widok[3]. Podczas budowy Trasy W-Z likwidacji uległy uliczki w części północnej ulicy Widok. Zlikwidowano między innymi ulicę Słodową, której południowa pierzeja została zachowana jako pierzeja szerokiej arterii jaką zbudowano w miejsce ciasnej zabudowy. Ulica ta otrzymała nazwę ulicy Kazimierza Wielkiego[6][7]. W 1963 r. oddano do użytkowania wieloklatkowy, wielorodzinny budynek mieszkalny przy ulicy Widok 12, 14, 16[8].
Nazwy[edytuj | edytuj kod]
W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:
- Grosse Groschengasse (Wielka Groszowa), od 1377 r. do 9.08.1937 r.[3][9][10][11]
- Siehdichfür, zaułek[12]
- Widok, od 1945 r.[3][2][9]
Zarówno wcześniejsza nazwa ulicy Widok – Grosse Groschengasse, Wielka Groszowa – jak i ulicy Menniczej – Groschengasse, Groszowa; Kleine Groschengasse, Mała Groszowa – nawiązują do starej mennicy położonej przy dawnej ulicy Stajennej[3][9][10][11]. Z kolei nazwa Siehdichfür wywodziła się albo od dawnej karczmy i słodowni, którą nazywano Siech Dich für – „Strzeż się”[3], albo od domu z dziedzińcem położonego pomiędzy Groschengasse (ulica Mennicza) i Zwingerstrasse (ulica Teatralna), w którym podczas epidemii dżumy w 1525 r. odseparowywano chorych i nosicieli zarazy Seuchenträger[12]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z 30.11.1945 r.[2]
Układ drogowy[edytuj | edytuj kod]
Do ulicy przypisana jest droga gminna numer 106465D o długości 178 metrów[2] klasy lokalnej[13]. Wzdłuż całej ulicy przebiega dwutorowe torowisko tramwajowe, wytyczone poza jezdnią, które łączy się na południowym krańcu z liniami przebiegającymi ulicą Teatralną i placem Teatralnym, a na północnym krańcu z liniami biegnącymi przez ulice Kazimierza Wielkiego i Szewską[14][15]. Położony przy ulicy Widok przed skrzyżowaniem z ulicą Kazimierza Wielkiego przystanek tramwajowy dla jazdy w kierunku północnym nosi nazwę „Świdnicka”[15].
Ulice i place powiązane z ulicą Widok[a]:
- skrzyżowanie:
- ul. Bożego Ciała[1][2][16]
- pl. Teatralny[1][17], torowisko tramwajowe[15],
- ul. Teatralna[1][18], torowisko tramwajowe[15],
- skrzyżowanie: ul. Mennicza[1][19]
- skrzyżowanie, z sygnalizacją świetlną[20]:
- ul. Kazimierza Wielkiego[1][21], torowisko tramwajowe[15],
- ul. Szewska[1][22], torowisko tramwajowe[15].
Zabudowa i zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]
Po stronie zachodniej ulicy na odcinku od placu Teatralnego do ulicy Menniczej znajduje się „Mediateka”, mieszcząca się zabytkowym budynku dawnej słodowni[23] (ok. roku 1900 przebudowanej na palarnię kawy Otto Stieblera), oraz teren zielony[24]. Pomiędzy ulicą Menniczą a Kazimierza Wielkiego teren zabudowany jest trzema powojennymi budynkami mieszkalnymi[1][25].
Po stronie wschodniej znajduje się zabudowa ciągła, pierzejowa. Na odcinku od ulicy Teatralnej do ulicy Menniczej jest to powojenny wieloklatkowy budynek mieszkalny przy ulicy Widok 12, 14, 16[8]. Dalej od ulicy Menniczej do ulicy Kazimierza Wielkiego przejrzeję stanowią fasady budynków z lat 1938–1939[23].
Obszar ulicy i terenów przyległych objęty jest rejonem statystycznym nr 933220. W 2018 r. zameldowanych w nim było 306 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 2938 osób/km²[26]. Tereny te położone są na wysokości bezwzględnej od 119 do 120 m n.p.m.[27] Stanowią obszar zabudowy śródmiejskiej[28].
Ochrona i zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obszar, na którym położona jest ulica Teatralna, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod numerami: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.[29][30] Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[31][32]. Samo miasto Wrocław włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego „Stare Miasto”, który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego, i historycznego charakteru najstarszej części miasta[33]. Tereny te również leżą w strefie ochrony konserwatorskiej[34], w strefie ochrony konserwatorskiej zabytków archeologicznych[35], oraz w granicach obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej[36].
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:
| obiekt, położenie | powstanie, nr rej.[b] | foto |
|---|---|---|
| strona wschodnia | ||
| Kamienica ulica Widok 2-4[23][37] |
lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[23][37] |
.jpg)
|
| Kamienica ulica Widok 6[23][38] |
lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[23][37] |
|
| Kamienica z piekarnią Siegerta, obecnie budynek mieszkalny ulica Widok 8[23][39] |
lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[23][39] | |
| Bank (Deutsche Bau- und Bodenbank AG), obecnie "Dom Europa" (Regionalne Przedstawicielstwo Unii Europejskiej, Biuro Parlamentu Europejskiego w Polsce) ulica Widok 10[23][40] |
lata 1938–1939 (na reliktach XVIII-XIX wiek) gez, mpzp[23][40] |
|
| strona południowa, zamknięcie osi widokowej | ||
| Resursa Kupiecka (Dom Związku Chrześcijańskich Kupców), obecnie Wrocławski Teatr Lalek wraz ze skwerem od frontu i terenem działki (nr 17 AM-33) plac Teatralny 4[23][41][42] |
lata 1892–1894 (proj. E. Blümner), rozbudowa lata 1905–1909 (proj. A. Grau)[23] (lata 1892–1909[42]) A/2474/495/Wm z dnia 05.10.1992 r.[23][41][42] |
.jpg)
|
| strona zachodnia | ||
| Słodownia Augusta Weberbauera, następnie dom handlowy z palarnią kawy Otto Stieblera i kawiarnią, obecnie biblioteka „Mediateka” plac Teatralny 5, ulica Widok 7[23][43] |
I połowa XIX wieku, około 1900 r., po 1945 r. gez, mpzp[23][43] |
.jpg)
|
Osie widokowe[edytuj | edytuj kod]
Dla tej ulicy ochronie podlegają również osie widokowe. Ochronie podlega oś widokowa z ulicy Widok w kierunku południowym poprzez ulicę Teatralną na budynek Teatru Lalek[44][45]. Ochronie podlega także oś widokowa z ulicy Teatralnej w kierunku zachodnim przez ulicę Widok i dalej przez plac Teatralny z widokiem na dominantę, którą stanowi budynek Opery Dolnośląskiej[44].
Wrocławskie krasnale[edytuj | edytuj kod]
_Wroclaw_dwarf_02.JPG)
Przy ulicy i w najbliższym otoczeniu zamontowano następujące figurki wrocławskich krasnali:
- „Krasnale Wodne”, w ramach fontanny na skwerze przed Teatrem Lalek[46][47]:
- „Puszczający Stateczki”
- „Karmiący Ptaki”
- „Ogrodnik”
- „Aktor”
- „Parasolnik”
- „Wierzbownik”
- „Zbierający Wodę”
- „Bibliofil”, przed Mediateką od strony placu Teatralnego[48]
- „Marysia Pięknisia”, Centrum Dermatologii Estetycznej, ul. Widok 8[49].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Podany tu przebieg ulicy Widok – od ulicy Bożego Ciała do ulicy Kazimierza Wielkiego – zgodny jest z określeniem podanym w zestawianiu dróg udostępnianym przez zarządcę – Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta (ZDiUM)[2]. Numeracja posesji przy ulicy przebiega jednak w kierunku odwrotnym – od ulicy Kazimierza Wielkiego (niższe numery) do ulicy Bożego Ciała (wyższe numery)[1].
- ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez – gminna ewidencja zabytków.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i SIP 2019 ↓, Mapa podstawowa.
- ↑ a b c d e f g ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5966 (Widok).
- ↑ a b c d e f g h Harasimowicz 2006 ↓, s. 951 (Widok).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 379-380 (Kładki).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 858-859 (Szewska).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 362 (Kazimierza Wielkiego).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 811-812 (Słodowa).
- ↑ a b Antkowiak 1970 ↓, s. 268-270 (Teatralna).
- ↑ a b c Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 58 (Große Groschengasse).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 525 (Mennicza).
- ↑ a b Antkowiak 1970 ↓, s. 148-149 (Mennicza).
- ↑ a b Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 134 (Siehdichfür).
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, §35 ust. 2 pkt 1.
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, §35 ust. 2 pkt 3.
- ↑ a b c d e f wroclaw.pl 2019 ↓, Schematy komunikacji.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 347 (Bożego Ciała).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5663-5664 (Teatralny).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5661-5662 (Teatralna).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 3045-3046 (Mennicza).
- ↑ ZDiUM sygnaliacja 2016 ↓, s. 1 (poz. 19).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 1964-1967 (Kazimierza Wielkiego).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5400 (Szewska).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o SIP 2019 ↓, Gminna Ewidencja Zabytków.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa przyrodnicza.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa własności.
- ↑ SIP 2019 ↓, Demografia.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa wysokościowa.
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, §6 pkt 1.
- ↑ NID 2018 ↓, s. 207.
- ↑ GEZ 2019 ↓, poz. 68.
- ↑ NID 2013 ↓.
- ↑ MP 1994 ↓.
- ↑ wroclaw.pl 2018 ↓, Park kulturow.
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, §1 ust. 1 i 2.
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, §1 ust. 3 i 4.
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, §12.
- ↑ a b c GEZ 2019 ↓, poz. 9677.
- ↑ GEZ 2019 ↓, poz. 9678.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9679.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9680.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9121.
- ↑ a b c NID 2018 ↓, s. 232.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9123.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2010 ↓, §7.
- ↑ Uchwała RMWr 2010b ↓, §11 ust. 2 pkt 5.
- ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, §35 ust. 2 pkt 4.
- ↑ krasnale.pl 2019 ↓, Krasnale Wodne.
- ↑ krasnale.pl 2019 ↓, Bibliofil.
- ↑ krasnale.pl 2019 ↓, Marysia Pięknisia.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zygmunt Antkowiak, Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9) (pol.).
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
- M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Schematy stałe komunikacji zbiorowej, Komunikacja dzienna - schemat ważny od 4 maja 2019 roku, Oficjalny serwis Wrocławia, 4 maja 2019 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06] (pol.).
- Uchwała LIV/1608/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 9 września 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie Placu Wolności, w części B, w obrębie Stare Miasto we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 21 grudnia 2010 r. Nr 242, poz.4094.; Biuletyn Urzędowy RMW z 16 września 2010 r. Nr 8, poz.265., Wrocław, 9 września 2010 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- Uchwała XLV/1370/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 21 stycznia 2010 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru ograniczonego ulicami: Kazimierza Wielkiego, Podwale, Bożego Ciała, Widok w obrębie Stare Miasto we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; TEKST JEDNOLITY z 2016 r. ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego – Obwieszczenie Rady Miejskiej Wrocławia z 15 września 2016 r. (Dz.Urz.Woj.Doln. z 2016 r. poz.4331); Biuletyn Urzędowy RMW z 1 lutego 2010 r. Nr 1, poz.16., Wrocław, 21 stycznia 2010 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Wrocławskie Krasnale, Oficjalny serwis miejski, 2018 [dostęp 2018-05-09] (pol.).
- Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 7 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Wykaz sygnalizacji świetlnych, „ZDiUM/Infrastruktura/Wykaz sygnalizacji, w tym pracujących całodobowo w trybie kolorowym”, Ewa Iwanska, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 5 września 2016 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-25] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ulica Widok, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- ul. Widok, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 587540 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- ul. Widok, wikimapia.org [dostęp 2019-06-11] (pol.).
