Ulica hrabiego Aleksandra Fredry we Wrocławiu
| Stare Miasto | |||||||||||||
 Początek ulicy. | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Długość |
95 m | ||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||
| 51°06′51,171″N 17°02′08,390″E/51,114214 17,035664 | |||||||||||||
Ulica hrabiego Aleksandra Fredry – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Łączy plac Uniwersytecki z ulicą Grodzką. Ma 95 m długości[1][2]. Zachodnią pierzeję ulicy częściowo tworzy zabytkowy kościół Jezuitów z reliktami zamku książąt wrocławskich, obecnie parafialny pw. Najświętszego Imienia Jezus, tzw. kościół uniwersytecki[3][4][5][6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ulica traktowana była jako część placu Uniwersyteckiego. Dopiero w 2014 r., na podstawie uchwały Rady Miejskiej Wrocławia, uzyskała odrębna, obecnie obowiązującą nazwę własną[1][7].
Jej historia nierozlewanie wiąże się z historią placu Uniwersyteckiego, ulicy Grodzkiej i najważniejszych obiektów znajdujących się w tej części Starego Miasta – Gmachu Głównego Uniwersytetu Wrocławskiego i kościoła pw. Najświętszego Imienia Jezus, zbudowanego w latach 1689–1700, a wcześniej z zamku książąt wrocławskich, którego relikty pozostały w obrębie nowo powstałych i istniejących do dziś ww. obiektów[8] [9].
Nazwy[edytuj | edytuj kod]
W swojej historii ulica nie miała przypisanej nazwy własnej i stanowiła ulicę w obrębie placu Uniwersyteckiego. Współczesna nazwa ulicy została nadana uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia nr LII/1317/13 z 30.12.2013 r. i obowiązuje do 2014 r.[1][7].
Wcześniej, od 14.11.1945 r. do 22.12.1952 r., nazwę ulicy hrabiego Aleksandra Fredry nosił odcinek ulicy Świdnickiej, od ulicy Podwale do ulicy Powstańców Śląskich[10].
Układ drogowy[edytuj | edytuj kod]
Do ulicy przypisana jest droga wewnętrzna o długości 95 m[1] klasy dojazdowej[11][12] i szerokości w liniach rozgraniczających od 9 m[13] do 10 m[14]. W ulicy wyznaczono kontrapas rowerowy[15]. Ulica objęta jest strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h[16].
Ulice i place powiązane z ulicą hrabiego Aleksandra Fredry:
- skrzyżowanie: pl. Uniwersytecki[1][17]
- skrzyżowanie: ulica Grodzka[1][18].
Zabudowa i zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]
Wschodnia strona ulicy jest w południowej części terenem otwartym sięgającym do ulicy Szewskiej[19][20]}, o powierzchni 1868 m2[21], który może zostać zabudowany pod obiekt przeznaczony dla prowadzenia wystaw i ekspozycji, a także spełniać funkcję obiektu upowszechniania kultury, widowiskowego obiektu kultury, z dopuszczeniem towarzyszącym takiemu obiektowi przeznaczeniu na biura, handel detaliczny małopowierzchniowy, gastronomię, rozrywkę, pracownie artystyczne, obiekty kształcenia i parking podziemny[20]}. W północnej części wschodniej pierzei ulicy położony jest budynek użytkowany niegdyś dla potrzeb Wydziały Farmacji Uniwersytetu Wrocławskiego[3][22][23], przy czym dopuszcza się przekształcenie istniejącej tu zabudowy dla potrzeb biur, hoteli, gastronomii, usług, obiektów kongresowych i konferencyjnych, wystaw i ekspozycji, upowszechniania kultury[23].
Zachodnia strona ulicy zajęta jest w południowej części przez zabytkowy kościół podlegający ochronie[3][4][5][6]. Północna część natomiast stanowi niezbudowany teren, na którym możliwa jest rozbudowa Gmachu Głównego Uniwersytetu Wrocławskiego, lub budowę przylegającego budynku w nawiązaniu do parametrów technicznych i rozwiązań architektonicznych istniejącego budynku zabytkowego[3][24].
Ulica położona jest w obszarze objętym programem mieszkaniowym nr 46[25].
Ochrona i zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obszar, na którym położona jest ulica hrabiego Aleksandra Fredry, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII–XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.[26][27][28]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[29][30][28]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta[31]. Ochronę narzucają także miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, między innymi w zakresie zachowania określonych elementów budynków i kształtowania zabudowy z zachowaniem wartości kulturowych, krajobrazowych oraz historycznej kompozycji[3][32], a obszary przy tej ulicy zaliczane są do terenów o najcenniejszych walorach historyczno-architektonicznych[32].
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:
| obiekt, położenie | powstanie, nr rej.[a] | foto |
|---|---|---|
| pierzeja zachodnia | ||
| Kościół Jezuitów z reliktami zamku książąt wrocławskich, ob. parafialny pw. Najświętszego Imienia Jezus (uniwersytecki) plac Uniwersytecki 1[3][4][5][6] |
lata 1689-1700 (na zrębach zamku cesarskiego)[3] 1689-1698[5] 9 z 16.11.1947 r.[5]A/290/85 z dn. 06.02.1962[3][4][5][6] |
|
| pierzeja wschodnia | ||
| Uniwersytet Wrocławski – dawny budynek farmacji, obecnie budynek nieużytkowany ulica Grodzka 9[3][22] |
1866 r. gez, mpzp[3][22] |
|
| zamknięcie południowej osi widokowej | ||
| Kamienica, ob. budynek Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego plac Uniwersytecki 15[3][5][33][34] |
XVIII wiek (?), około 1870 r.[3] XVIII-XIX wiek[5] A/2902/164 z 15.02.1962 r.[5][33][34] |
|
| Kamienica, obecnie budynek mieszkalno-usługowy (Salon Śląski) plac Uniwersytecki 15a[3][35][36] |
około 1895 r. gez, mpzp[3][35][36] |
|
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez - gminna ewidencja zabytków.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 1084 (Fredry A.).
- ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, załącznik.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n SIP 2019 ↓, Gminna Ewidencja Zabytków.
- ↑ a b c d GEZ 2019 ↓, poz. 9503.
- ↑ a b c d e f g h i NID 2018 ↓, s. 210.
- ↑ a b c d Uchwała RMWr 2002 ↓, §27 ust. 3 pkt. 1 lit. a.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2013 ↓, § 1, 3.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 414 (Kościół NIJ).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 238-239 (Gmach Gł. Uniwersyteru Wr.).
- ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 106 (Neue Schweidnitrzer Str.).
- ↑ Uchwała RMWr 2017 ↓, §17 ust. 2 pkt 1.
- ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, §18 ust. 2 pkt 1.
- ↑ Uchwała RMWr 2017 ↓, §17 ust. 2 pkt 4.
- ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, §18 ust. 2 pkt 3.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa rowerowa.
- ↑ SIP 2019 ↓, Drogi, utrudnienia.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5821 (Uniwersytecki pl.).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 1373-1374 (Grodzka).
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa podstawowa.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2017 ↓, §16.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa własności (dz. Stare Miasto, AR_26, 7).
- ↑ a b c GEZ 2019 ↓, poz. 1905.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2015 ↓, §17.
- ↑ Uchwała RMWr 2002 ↓, §27 ust. 3 pkt. 2.
- ↑ SIP 2019 ↓, Program mieszkaniowy.
- ↑ NID 2018 ↓, s. 207.
- ↑ GEZ 2019 ↓, poz. 68.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2017 ↓, §8 ust. 2.
- ↑ NID 2013 ↓.
- ↑ MP 1994 ↓.
- ↑ wroclaw.pl 2018 ↓.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2002 ↓, §7 pkt. 2.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9511.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2002 ↓, §32 ust. 3 pkt. 1 lit. a.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 9512.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2002 ↓, §32 ust. 3 pkt. 1 lit. b.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
- M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06] (pol.).
- Uchwała L/1753/02 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego północnej części obszaru Starego Miasta - rejon UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 7 sierpnia 2002 r. Nr 170, poz.2415;Biuletyn Urzędowy RMW z 20 lipca 2002 r. Nr 7, poz.348, Wrocław, 4 lipca 2002 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Uchwała LII/1317/13 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 30 grudnia 2013 r. w sprawie nadania nazwy ulicy na terenie Wrocławia, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 7 sierpnia 2002 r. Nr 170, poz.2415;Biuletyn Urzędowy RMW z 20 lipca 2002 r. Nr 7, poz.348, Wrocław, 30 grudnia 2013 [dostęp 2019-06-07] (pol.).
- Uchwała XIX/381/15 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 22 grudnia 2015 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Grodzkiej, Szewskiej i Aleksandra hr. Fredry we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2015 r. poz.6194. [Data ogłoszenia: 29 grudnia 2015 r.]; Biuletyn Urzędowy RMW z 2015 r. poz.369., Wrocław, 22 grudnia 2015 [dostęp 2019-06-10] (pol.).
- Uchwała XXXVII/806/17 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 23 marca 2017 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Szewskiej, Aleksandra hr. Fredry oraz pl. Uniwersyteckiego we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2017 r. poz.1545. [Data ogłoszenia: 31 marca 2017 r.]; Biuletyn Urzędowy RMW z 2017 r. poz.90., Wrocław, 23 marca 2017 [dostęp 2019-06-10] (pol.).
- Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 7 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-25] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ulica Fredry Aleksandra, hr., [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-06-07] (pol.).
- ul. Fredry Aleksandra, hr., [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2019-06-07] (pol.).
- ul. Aleksandra, hr. Fredry, wikimapia.org [dostęp 2019-06-07] (pol.).
