Wikipedia:Propozycje do Dobrych Artykułów/Celiakia

Celiakia

Dyskusja zakończona
Rozpoczęcie: 3 kwietnia 2014 21:00:11	Zakończenie: 17 kwietnia 2014 21:00:11
Wynik: Przyznano

Art o dość specyficznej chorobie autoimmunologicznej w dużym stopniu uwarunkowanej genetycznie. Ostatnio całkowicie przebudowany, znacznie rozszerzony i uźródlony.Rybulo7 (dyskusja) 21:00, 3 kwi 2014 (CEST)

Dostrzeżone błędy merytoryczne

1. Od dawna zastanawiała mnie relacja między celiakią, a nadwrażliwością na gluten stwierdzaną czasem jako objaw jelita drażliwego, stwierdzaną ponoć coraz częściej u osób w bardzo różnym wieku (nie mam źródeł, poza rozmową z gastrologiem, z której mogłem coś źle zrozumieć). Poza tym przy leczeniu mowa o nieprzerwanej diecie bezglutenowej, a chyba stosuje się po 2–3 latach diety prowokację i badanie reakcji. Kenraiz (dyskusja) 22:16, 3 kwi 2014 (CEST)

   Co do różnicy miedzy celiakią a nadwrażliwością na gluten. W pl literaturze w zasadzie temat jest pomijany. Pojęcia bywają nawet utożsamiane. Nadwrażliwość na gluten to szersze pojęcie od celiakii, która ma określone kryteria diagnostyczne. Objawy związane przyczynowo-skutkowo z glutenem, ale nie spełniające kryteriów celiakii można nazywać NnG. Celiakia jest nadwrażliwością na gluten, ale nadwrażliwość nie jest celiakią. Dodatkowo jest tu inna ścieżka diagnostyczna. W celiakii już nie stosuje się próby prowokacyjnej, która kiedyś była w kryteriach rozpoznania. Z kolei w NnG diagnostyka jest podobna jak dla nadwrażliwości pokarmowej, tzn stosuje się próbę prowokacyjną. Brakuje tu art o NnG na miarę tego z en.wiki Gluten sensitivity. Może go kiedyś napiszę. Nadwrażliwość na gluten czy celiakia jako choroba organiczna wyklucza rozpoznanie zespołu jelita nadwrażliwego, choć faktycznie niektóre objawy mogą się pokrywać, a inne stanowią tzw "czerwone flagi", które nie tylko wykluczają IBS, a wymagają szybkiej diagnostyki. Druga sprawa: dieta bezglutenowa obowiązuje do końca życia, prowokacja glutenem nie jest wymagana do rozpoznania. --Rybulo7 (dyskusja) 00:14, 4 kwi 2014 (CEST)

   Ach, piękne to Gluten sensitivity. Przydałoby się tu tymczasem streścić to co mają w sekcji "Difference between idiopathic gluten sensitivity and celiac disease" i czerwonym linkiem zasugerować istnienie nadwrażliwości na gluten (może nietolerancja glutenu na wzór nietolerancja laktozy). Kenraiz (dyskusja) 22:51, 4 kwi 2014 (CEST)

   Zrobione - poszerzyłem ten art o to. Okazuje się, że zagadnienie nie było tak proste jak mi się wydawało. Zaleca się nie stosować pojęć: nadwrażliowść na gluten (NnG) i nietolerancja glutenu. Zamiast tego wprowadzono pojęcie: "nieceliakalna nadwrażliwość na gluten" w przybliżeniu "dawną" NnG. Zmiany motywuje się bałaganem w mianownictwie. Ładnie to widać na przykładzie polskiego piśmiennictwa: nagminnie jest stosowana NnG na synonim celiaki (CD). W anglojęzycznych trochę wcześniej zauważono problem i próbuje się wycofać NnG, by termin nie był mylący z CD. Problemem jest brak polskojęzycznych źródeł na ten temat, poza wzmiankom w mp. Możliwe, że podział w przyszłości ulegnie dalszym zmianom. --Rybulo7 (dyskusja) 13:46, 5 kwi 2014 (CEST)

2. „Nieprawidłowa reakcja immunologiczna wywoływana jest nadmierną odpowiedzią immunologiczną” raczej Nieprawidłowa reakcja immunologiczna polega na nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego Mpn (dyskusja) 11:49, 5 kwi 2014 (CEST)

   Zrobione--Rybulo7 (dyskusja) 13:46, 5 kwi 2014 (CEST)

3. „limfocyty T CD+” to nic nie znaczy, CD (cluster of differentiation, czyli gronko różnicowania) dopiero z odpowiednim numerem coś znaczy. Czy chodzi o CD4+, czyli mniej więcą helpery? Mpn (dyskusja) 16:43, 6 kwi 2014 (CEST)

   Zrobione--Rybulo7 (dyskusja) 17:47, 6 kwi 2014 (CEST)

4. wątpliwość budzi schizofrenia umieszczona w tabeli "Pozajelitowe manifestacje celiakii", źródło wskazuje na Eurekalert.org (lepsza byłaby pozycja piśmiennictwa) i mówi o zwiększonym ryzyku zachorowania na schizofrenię. Kpjas φ 16:46, 10 kwi 2014 (CEST)

   Zrobione - dodałem bardziej wiarygodne źródła, w różnych pracach przeglądowych pojawia się schizofrenia, które już wcześniej dodałem jako przypisy.--Rybulo7 (dyskusja) 17:23, 10 kwi 2014 (CEST)

5. anemię może lepiej zmienić na niedokrwistość Kpjas φ 16:46, 10 kwi 2014 (CEST)

   Zrobione--Rybulo7 (dyskusja) 17:23, 10 kwi 2014 (CEST)

6. "Istnieją sprzeczne dane co do toksyczności owsa (aweniny)[3] – wiele badań wskazuje na jego bezpieczeństwo" - chyba raczej nie stwierdzono szkodliwości/ by wywoływał chorobę(?). Tak czy owak, to może być dosyć kontrowersyjne sformułowanie.

   Zrobione Kontrowersje w kwestii owsa wynikają z częstego zanieczyszczenia innych zbóż owsem. Sam owies jest nieszkodliwy. Niżej napisałem "owies jest bezpieczny dla 95% pacjentów z choroba trzewną[14], jeśli nie jest skażony domieszką innych niedozwolonych ziaren." Dla pełnej jasności przeredagowałem wstęp--Rybulo7 (dyskusja) 18:14, 12 kwi 2014 (CEST)

7. "Uważa się, że klasyczna postać choroby stanowi tylko 30-40%, częściej występuje postać niema i ukryta" – 30-40% czego? rozwija się u 30-40% chorych?

   Zrobione poprawiłem --Rybulo7 (dyskusja) 18:56, 12 kwi 2014 (CEST)

8. "Nieobecność antygenów HLA-DQ2 lub HLA-DQ8 praktycznie wyklucza chorobę" – a te 5-10% przypadków wspominanych wyżej, u których nie występują te geny?

   Do rozpoznania celiakii konieczne jest spełnienie kryteriów rozpoznania, w które nie wymagają obecności określonego haplotypu, zatem jego posiadanie nie jest konieczne do rozpoznania. W praktyce klinicznej wyklucza rozpoznanie, ponieważ ponad 99% chory posiada HLA-DQ2/HLA-DQ8. Problem nie ma znaczenia praktycznego, ponieważ przesiewowo wykonuje się przeciwciała tTG, a nie oznaczenie haplotypu (z wyjątkiem grupy o zwiększonym ryzyku genetycznym choroby, gdzie obok tTG wykonuje oznaczenie haplotypu). Oznaczam jako Zrobione--Rybulo7 (dyskusja) 18:56, 12 kwi 2014 (CEST)

"U 5-10% osób z potwierdzoną chorobą HLA-DQ2 i HLA-DQ8 nie występują." - to jest zdanie z tekstu tego hasła. Zdanie to stoi w sprzeczności ze zdaniem: "Nieobecność antygenów HLA-DQ2 lub HLA-DQ8 praktycznie wyklucza chorobę". Ponadto: 1.1.18. If serology tests are negative but coeliac disease is still clinically suspected, offer referral to a gastrointestinal specialist for further assessment. Ref: CG86 Coeliac disease: NICE guideline. Bardzo proszę poprawić tekst hasła.

Zrobione już przeredagowałem, zapomniałem oznaczyć Rybulo7 (dyskusja) 18:06, 17 kwi 2014 (CEST)

1. "Jedyną metodą leczenia jest dietę bezglutenowa" - to nie jest leczenie, to jest zapobieganie. Co ze stosowaniem immunosupresantów, blokowaniem transglutaminazy (nie jestem lekarzem, ale chyba w tym kierunku coś się robi?)Tebeuszek (dyskusja) 16:04, 12 kwi 2014 (CEST)

   Dieta bezglutenowa to jedyna metoda leczenia, innych metod nie stosuje się. Transglutaminaza jest enzymem powszechnym w organizmie i pełni wiele ról, nie tylko w metabolizmie glutenu. Stanowi ważna, ale nie jedyną drogę w patologii choroby. Dieta bezglutenowa jest nietoksyczna, bezpośrednio przerywa patomechanizm choroby i jest na pewno skuteczna, czego nie można powiedzieć o immunosupresji i hipotetycznej terapii "blokerem transglutaminazy". Oznaczam jako Zrobione--Rybulo7 (dyskusja) 17:34, 12 kwi 2014 (CEST)

1) Bardzo proszę o przeformułowanie pierwszego zdania - jest to tylko kwestia semantyczna (zapobieganie to nie jest leczenie) np. tak: Nie istnieje skuteczna metoda leczenia celiakii, rozwojowi choroby można jedynie zapobiegać, stosując dietę bezglutenową.

2) Moje przeczucia mnie nie myliły, o metodach leczenia celiakii proszę przeczytać tu, a tu jest artykuł z 2012 roku o nowych, testowanych metodach (nie wiem, czy zostały wdrożone, ale mamy już rok 2014). Kłaniam się, Tebeuszek (dyskusja) 19:57, 13 kwi 2014 (CEST)

Zrobione Ad1. To nie jest kwestia semantyczna. Utożsamianie profilaktyki z leczeniem jest nadużyciem, jeśli nie błędem merytorycznym. Profilaktyką jest karmienie piersią oraz stopniowe wprowadzanie glutenu, a nie dieta bezglutenowa. Do metod leczenia również zalicza się postępowanie dietetyczne, czego celiakia jest klasycznym przykładem. Również nie można utożsamiać leczenia z wyleczeniem. Celiakia jest chorobą nieuleczalną (tak jak np. nadciśnienie czy cukrzyca), ale nie można mówić że nie ma metod leczenia. Stwierdzenie że chorobie można tylko zapobiegać sugeruje sytuacje w której w przypadku rozwiniętej choroby/objawów nie można zastosować skutecznego leczenia.

Zrobione Ad2. Jedyną metodą leczenia jest dieta bezglutenowa! O tym można przeczytać w wytycznych ESPGHANu i wytycznych polskich. Pozostałe metody mają znaczenie czysto naukowe, nie dowiedziono skuteczności żadnej z tych metod. Są stosowane w ośrodkach akademickich w ramach badań naukowych w szczególnie trudnych przypadkach wymykających się standardowej diagnostyce i leczeniu (oporna celiakia). Fakt, że dany lek jest w trakcie rejestracji czy próby klinicznej nie oznacza, że zostanie zarejestrowany lub jest możliwe jego stosowanie poza ramami konkretnego badania. Inną kwestią jest to czy są dostępny w Polsce, również z przyczyn czysto formalnych (tzw. wskazanie pozarejestracyjne czy konieczność zarejestrowania próby klinicznej w konkretnym ośrodku). Dla pełni jasności dodałem nową sekcję o opornej celiakii i kierunkach badań nad nowymi sposobami leczenia, szczególnie że jest to interesująca tematyka i wzbogaca artykuł. Rybulo7 (dyskusja) 15:20, 14 kwi 2014 (CEST)

Dostrzeżone braki językowe

1. "wywołaną przez gluten i związane z nim prolaminy, występujące u osób genetycznie predysponowanych" - niezręczne sformułowanie, sugerujące że prolaminy występują u człowieka.Tebeuszek (dyskusja) 16:04, 12 kwi 2014 (CEST)

   Zrobione - poprawiałem, wkradła się literówka Rybulo7 (dyskusja) 17:16, 12 kwi 2014 (CEST)

Dostrzeżone braki uźródłowienia

1. istnieją ważne informacje bez przypisów. Mpn (dyskusja) 11:49, 6 kwi 2014 (CEST)

   Zrobione - dodałem źródła we wskazanych miejscach--Rybulo7 (dyskusja) 16:50, 7 kwi 2014 (CEST)

Dostrzeżone braki w neutralności

Dostrzeżone błędy techniczne

Poprawiono

Sprawdzone przez

1. Marycha80 (dyskusja) 13:05, 4 kwi 2014 (CEST)
2. Kenraiz (dyskusja) 17:41, 5 kwi 2014 (CEST)
3. Tremendo (dyskusja) 21:02, 5 kwi 2014 (CEST) bardzo ciekawy art
4. Artykuł doskonale uźródłowiony. Dotyczy stosunkowo często występującej choroby. Autor z pewnością poświęcił bardzo dużo czasu, żeby uczynić ten artykuł lepszym. Było warto, bo z pewnością wiedza tu zgromadzona pomoże wielu ludziom. Zielonooki (✉), 17:30, 13 kwi 2014 (CEST)
5. Tebeuszek (dyskusja) 22:05, 14 kwi 2014 (CEST)