Wolica (Warszawa)
52°08′32″N 21°03′43″E/52,142264 21,061886| osiedle Warszawy | |
 Ulica Kokosowa, dawna główna droga wsi Wolica | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Warszawy |
15 maja 1951[1] |
| Wysokość |
113 m n.p.m. |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°08′32″N 21°03′43″E/52,142264 21,061886
| |
Wolica – dawna wieś, obecnie część warszawskich dzielnic Ursynów i Wilanów.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wolica, pierwotnie Wola Służewska[2][3], została założona prawdopodobnie w drugiej połowie XIV wieku[4]. Pierwsza wzmianka o wsi Sluzevska Vola pochodzi z 1424 roku[5]. Nazwa Wolica ma charakter kulturowy i taką samą genezę jak nazwa Wola[6] (od pierwszej połowy XIII wieku wolami określano wsie, którym przysługiwały specjalne swobody, np. były zwalniane z podatków)[7]. Wskazuje, że została założona w celu ściągnięcia tam osadników ze zwolnieniem na pewien czas od świadczeń[8]. Wieś powstała na terenie parafii św. Katarzyny[2].
W XV wieku Wola Służewska była wsią szlachecką, położoną przy trakcie prowadzącym do Czerska (jego fragment stanowi obecna ul. Nowoursynowska). W 1528 roku liczyła 5 łanów (około 85 ha) i należała do rodu Wierzbowów. Na przełomie XVI i XVII wieku liczyła 4,5 łanów (około 76 ha) i należała do Służewskich i Dąbrowskich. W 1580 roku wieś szlachecka Wolica Służewska znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[9].
W 1730 roku część Wolicy, która należała do F. Bogusławskiego, zakupiła Zofia z Sieniawskich Denhoffowa i włączyła Wolicę do dóbr wilanowskich[6].
W 1775 roku na terenie Wolicy znajdowało się 15 domów, a w 1827 roku było ich 13. W 1827 roku Wolica liczyła 177 mieszkańców. W 1864 roku uwłaszczono 30 gospodarstw rolnych, które zajmowały około 178 ha, a wieś włączono do gminy Wilanów. W 1905 roku Wolica liczyła 34 domy i 478 mieszkańców, zaś w 1912 roku – 481 mieszkańców. Uprawiano 180 ha ziemi dworskiej (jej właścicielami byli Braniccy) i tyle samo ziemi chłopskiej. Z powodu żyzności gleb często uprawiano warzywa, m.in. cebulę i rzodkiewkę[10]. W 1921 roku Wolica liczyła 40 domów i 336 mieszkańców.
W 1908 roku Wolica, w tamtym czasie w większości drewniana, z budynkami krytymi strzechą, spłonęła[11]. Z pożaru ocalały dwa domy[11]. Większość budynków wzniesionych po 1908 roku była murowana[11].
W okresie międzywojennym w Wolicy było ok. 180 ha ziemi dworskiej i zabudowania folwarczne. W czasie okupacji niemieckiej w zabudowaniach folwarcznych stacjonowali Niemcy[12].
W 1948 roku[13] uruchomiono linię autobusową nr 104, łączącą Dworzec Południowy z Wolicą[14]. Jej trasa kończyła się pętlą przy ul. Nowoursynowskiej[15]. W 1949 wieś zelektryfikowano[14]. Po przyłączeniu w 1951 roku terenów obecnego Ursynowa do Warszawy[1], właścicielem części gruntów w Wolicy stała się w 1956 roku Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW). Powstało tam m.in. pole doświadczalne Katedry Genetyki Hodowli i Biotechnologii Roślin SGGW[16]. W latach 50. w miejscowości powstał klub piłkarski Kolejarz Wolica[17].
W latach 60. wydano zakaz wznoszenia w Wolicy nowych budynków mieszkalnych (nie obejmował on wznoszenia budynków gospodarczych)[18]. W latach 70., 80. oraz na początku 90. na gruntach dawnej wsi zaczęły powstawać nowe osiedla mieszkaniowe tzw. Wysokiego Ursynowa. Właściciele nieruchomości, na których powstały, zostali wywłaszczeni za niewielkim odszkodowaniem[19]. Od lat 90. wśród starych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych wsi Wolica zaczęły powstawać nowe wille i szeregowa zabudowa wielorodzinna[20]. W 1990 roku linię nr 104 wycofano z Wolicy i skierowano ul. Rosoła na Kabaty, a w 1993 zlikwidowano[21].
W 2001 roku na terenie Wolicy została erygowana parafia bł. Edmunda Bojanowskiego[22]. W 2017 roku z dawnej zabudowy wsi pozostało kilka domów[20].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199), jako gromada zniesionej gminy Wilanów
- ↑ a b Marta Piber: Służew średniowieczny. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2001, s. 203. ISBN 83-907328-5-8.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 757.
- ↑ Marta Piber: Służew średniowieczny. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2001, s. 203. ISBN 83-907328-5-8.
- ↑ Adam Wolff, Kazimierz Pacuski: Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Warszawskiej w średniowieczu. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2013, s. 323. ISBN 978-83-63352-17-2.
- ↑ a b Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 322. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 296. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 26.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 261.
- ↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 37. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ a b c Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 40. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 69. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ 104 linia autobusowa zwykła. trasbus.pl. [dostęp 2023-10-14].
- ↑ a b Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 101. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 137. ISBN 978-83-934764-8-0.
- ↑ Historia. [w:] Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu [on-line]. wobiak.sggw.pl. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-08)].
- ↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 103. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 107. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 109. ISBN 83-86351-37-3.
- ↑ a b Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 139. ISBN 978-83-934764-8-0.
- ↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 138. ISBN 978-83-934764-8-0.
- ↑ Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 258. ISBN 978-83-7821-118-1.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Witold Małcużyński: Rozwój terytorjalny miasta Warszawy. Warszawa: Wyd. z zapomogi kasy dla osób, pracujących na polu naukowem im. J. Mianowskiego, 1900.
- Marta Piber: Służew średniowieczny: dzieje parafii i wsi Służew w ziemi warszawskiej. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2001. ISBN 83-907328-5-8.
- Encyklopedia Warszawy. Bartłomiej Kaczorowski (red. prowadzący). Warszawa: PWN, 1994. ISBN 83-01-08836-2.
_COA.svg){kind=small}