Zamek Bolczów
50°51′40″N 15°54′43″E/50,861111 15,911944 nr rej. A/907/472 z 4.12.1958
| |
 Ruiny zamku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Rozpoczęcie budowy |
1375 |
| Zniszczono |
1645 |
| Pierwszy właściciel |
Clericus Bolcze (Bolz) |
| Kolejni właściciele | |
Położenie na mapie gminy Janowice Wielkie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego  | |
| 50°51′40″N 15°54′43″E/50,861111 15,911944
| |
Zamek Bolczów (niem.: Bolzenschloss, później Bolkoschloß, Bolzenstein) – zabytkowy zamek[1] z fragmentami naturalnych skalnych ścian, znajdujący się około 15 km od Jeleniej Góry, w północnej części Rudaw Janowickich, na skalistym, granitowym występie, ok. 561 m n.p.m.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie zamku w roku 1375 przypisuje się dworzaninowi księcia Bolka II z rodu Bolczów[2]. Budowniczy zamku Clericus Bolze popierał ruch husycki, a Bolczów stał się gniazdem raubritterów. W pierwszej połowie XV wieku zniszczony podczas bitwy wrocławskich i świdnickich mieszczan z husytami. Po zniszczeniach wojennych zamek został odbudowany dopiero w latach 1517-1518 prawdopodobnie przez Hansa Dippolda von Burghaus. Powstał wtedy dziedziniec, a w południowym narożniku wzniesiono wieżę obronną, zaś w murach umieszczono szereg strzelnic. Zamek kolejno zmieniał właścicieli – w latach 1537-1543 należał do Justusa Decjusza z Krakowa, dworzanina i sekretarza króla polskiego Zygmunta Starego[2]. W latach 1520-1550 ponownie rozbudowano zamek, między innymi wzniesiono, wysunięty przed wieżę bramną, kamienny mur oraz zbudowano basteję, suchą fosę, przystosowano także mury do broni artyleryjskiej poprzez wykonanie strzelnic kluczowych. Prace kontynuowano do 1550 roku. W 1562 roku zamek wraz z Janowicami i Miedzianką przeszedł na własność braci Hansa i Franza Heilmannów. Prawdopodobnie na początku XVII wieku Daniel Schaffgotsch, ówczesny właściciel Janowic zlecił dalsze prace na zamku. Kolejne przekształcania nastąpiły wskutek działań wojny trzydziestoletniej. W 1645 roku obiekt został zajęty przez Szwedów, którzy opuszczając zamek w grudniu tego roku podpalili zabudowania mieszkalne[2]. Od tego czasu Bolczów pozostaje w ruinie[2]. Zainteresowanie turystyką w połowie XIX wieku (w 1824 gościł tu Fryderyk Wilhelm III) spowodowało, że zamek z inicjatywy hrabiego Stolberg-Wernigerode został poddany w 1848 roku pracom rekonstrukcyjnym, mieściła się w nim, zbudowana na starych fundamentach, niewielka gospoda w stylu szwajcarskim[2]. Po wojnie w budynku gospody mieściło się schronisko turystyczne, które z czasem uległo dewastacji. Zamek jest w zarządzie Lasów Państwowych, administruje nim Nadleśnictwo Śnieżka[3]. Zamek wchodzi w skład powstałego w 2008 roku Parku Kulturowego Kotliny Jeleniogórskiej.
-
Brama do zamku -
Wizja artysty XIX wiecznego -
zamkowe mury
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Do budowy zamku wykorzystano dwie granitowe skały, które połączono kamiennymi murami, dzięki czemu powstał niewielki dziedziniec[2]. Nad nimi od strony wschodniej wzniesiono kwadratową wieżę, obok dom dla kobiet, a prostopadle do niego, przy północnej stronie murów, na krawędzi zbocza zbudowano podpiwniczony budynek mieszkalny[2]. Dom ten miał wymiary 20 x 7,8 m, wejście do niego prowadziło bezpośrednio z dziedzińca, a jego nadziemne kondygnacje były podzielone na dwa pomieszczenia o podobnych wielkościach[2]. Po południowej stronie była okrągła kaplica, a naprzeciwko budynku mieszkalnego od południowego wschodu znajdowała się kuchnia i piekarnia[2]. Na zamkowym dziedzińcu była cysterna z wodą[2].
Zachowane do dziś ruiny pozwalają odtworzyć trzy główne części budowli, na które składają się: zamek średniowieczny, złożony z murów obwodowych, budynku mieszkalnego i czworobocznej wieży; część XV-wieczna, składająca się z dwóch dziedzińców, muru południowego z otworami strzelniczymi oraz część XVI-wieczna, z której zachowały się mury barbakanu, basteje oraz brama wjazdowa.
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Janowice Wielkie – Zamek Bolczów – Wojanów – Jelenia Góra
Drogą Zamkową do Głazisk Janowickich[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 20-25. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ Zamek Bolczów. [w:] www.zamkipolskie.com [on-line]. [dostęp 2017-03-15].
- ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2020-10-19].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 47. ISBN 83-92292-21-9.
- Zabytki sztuki w Polsce : Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 338. ISBN 83-92290-61-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Dwory | |
|---|---|
| Pałace | |
| Wieże rycerskie | |
| Zamki |
