Juliusz Jejde
Juliusz Jejde (ur. 18 września 1841 lub 1843 w Konstantynowie Łódzkim, zm. 13 maja 1908 w Krakowie)[2] – polski aktor teatralny, śpiewak, organizator ruchu teatralnego, dziennikarz, uczestnik powstania styczniowego.
Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]
W młodości pracował u kuśnierza i uczył się w wieczorowej szkole rzemieślniczej w Warszawie[2].
Kariera teatralna[edytuj | edytuj kod]
Debiutował w 1865 r. W 1866 został zaangażowany do Warszawskich Teatrów Rządowych początkowo jako chórzysta, a następnie jako aktor. Wkrótce zaczął występować w warszawskim Teatrze Rozmaitości. W 1870 lub 1871 r. zrezygnował z angażu w Warszawskich Teatrach Rządowych na rzecz teatrów prowincjonalnych. Występował w zespołach: Aleksandra Carmantranda (1872), Anastazego Trapszy (1872-1875, 1877-1897) Karola Doroszyńskiego (1875), Bolesława Kremskiego i Hipolita Wójcickiego (1879), Władysława Antoniego Górskiego (sez. 1882/1883), Józefa Puchniewskiego (1883) oraz w warszawskich teatrach ogródkowych: "Orfeum", "Belle Vue", "Eldorado" i "Alhambra". Przez dwa sezony (1875/1876 oraz 1876/1877) występował w teatrze poznańskim. Od sezonu 1883/84 do końca życia był związany z teatrem krakowskim. W zespołach Anastazego Trapszy, Józefa Puchniewskiego oraz w okresie współpracy z teatrem poznańskim pełnił funkcję reżysera. Organizował również własny zespół teatralny wspólnie z Adamem Romanem Czartoryskim w Łodzi (1880), jednak z uwagi na żałobę dworską i nie wykończenie teatru Fryderyka Sellina zmuszony był zarzucić ten projekt. Przez krotki okres w 1904 r. był dyrektorem Teatru Ludowego w Krakowie. W okresie współpracy z teatrem krakowskim prowadził także zespół objeżdżający Małopolskę z przedstawieniem na motywach Krzyżaków.[1][2]
Role[edytuj | edytuj kod]
Wystąpił m. in. w rolach: Poloniusza (Hamlet), Grzesia (Damy i huzary), Herszka (Karpaccy górale), Kalba (Intryga i miłość), Wiórka (Gałganduch czyli Trójka hultajska) i Antoniego (Wielki człowiek do małych interesów). Role operowe i operetkowe: Dziemba (Halka), Agamemnon (Piękna Helena), don Pedro de Hinoyosa (Perichola)[3] i alkad Cristobal (Gaduły)[4][5].
Praca dziennikarska[edytuj | edytuj kod]
Jako dziennikarz współpracował z pismami "Głos Narodu" oraz "Kurier Polski".[1][2]
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Jego synami byli: dziennikarz Juliusz Irydiusz Jejde (1884-1944)[6] oraz aktor Tadeusz Jejde (1886-1944)[7].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Juliusz Jejde, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2022-09-06].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c ., Jubileusz artysty, „Ilustracya Polska” (nr 45), 7 listopada 1902, s. 1067 [dostęp 2022-11-21].
- ↑ a b c d Jejde, Jeyde, Juliusz, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 265.
- ↑ [Perichola] : [Afisz], Polona - polska biblioteka cyfrowa, 1876 [dostęp 2023-05-17].
- ↑ Teatr, „Czas” (nr 11), Małopolska Biblioteka Cyfrowa, 16 stycznia 1877, s. 1 [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Nr 3 S dozvolenìâ Načalʹstva w Teatrze P. Fr. Sellina w niedzielę d. 28 paźd. (9 listopada) 1873 r., Towarzystwo Artystów Dramatycznych pod dyrekcją Anastazego Trapszo : opera komiczna w 2-ch aktach Offenbacha: Gaduły, Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1873 [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Jejde (Jeyde) Juliusz Irydiusz (1884-1944), [w:] Zbigniew Marciniak, Polski Słownik Biograficzny. T. XI, Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1964–1965, s. 137.
- ↑ Tadeusz Jejde (w:) Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [online] [dostęp 2022-09-06]