Lektura szkolna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Lektura szkolnautwór literacki lub inny utwór kultury objęty wykazem lektur zawartym w aktualnym rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki[1][2].

Do obowiązujących rodzajów lektur zalicza się m.in. powieść, opowiadanie, wiersz, dziennik, list, a także przykład czasopisma, publicystyki, tekstu informacyjnego i reklamowego. Wykazem lektur – podstawą programową – są też objęte przykłady teatru, filmu, słuchowiska radiowego, programu telewizyjnego, przekazu ikonicznego, poezji śpiewanej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pojęcie lektury szkolnej w Polsce sięga pierwszej połowy XX-wiego wieku[3]. Listy lektur szkolnych ewoluowały następnie w okresie PRL-u[4][5] i późniejszym[6][7].

W okresie międzywojennym Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego powołało na początku lat 20 Komisję Oceny Książek. Książki rekomendowane przez komisję było oceniane jako „konieczne”, „pożądane” lub „dozwolone” z podziałem na tematykę i w pięciu grupach wiekowych (dla dzieci do lat 9, dla dzieci 9–12-letnich, 11-14-letnich, 13–15-letnich i młodzieży 15–18-letniej)[8][9].

Szkoła podstawowa[edytuj | edytuj kod]

Aktem prawnym regulującym listę lektur obowiązkowych oraz lektur uzupełniających dla szkół podstawowych jest rozporządzenie MEN z 14 lutego 2017 roku[1].

I etap edukacyjny (klasy I–III)[edytuj | edytuj kod]

Lektury do wspólnego i indywidualnego czytania dla klas I–III[edytuj | edytuj kod]

Lektury dla klas I–III z regionalnym językiem kaszubskim[edytuj | edytuj kod]

  • Jan BrzechwaBrzechwa dzecoma (tłum. na kaszubski: Tomasz Fopke)
  • Tomasz Fopke – wybór wierszy i piosenek
  • Stanisław JankeKrôjczi pôjczi (wybrane utwory)
  • Stanisław Janke – Żużónka jak mrzónka. Kołysanka z marzeń (wybrane utwory)
  • Janusz Mamelski – Żëcé dzecy. Życie dzieci. Kaszubskie wierszyki dla dzieci (wybrane utwory)
  • Alojzy NagelBajki i bajeczki. Bôjczi i bôjeczci
  • Alojzy Nagel – wybór opowiadań
  • Jan PiepkaMoja kotka, mój kot (wybrane utwory)
  • Jerzy SampZaklęta stegna. Bajki kaszubskie (wybrane utwory)
  • Jan TrepczykUkłôdk dlô dzôtk (wybrane utwory)
  • Ewa Warmowska – wybór wierszy i opowiadań
  • Marzena Dembek – Mój słowôrz
  • inne legendy, bajki i podania ludowe lub autorskie np. Legendy kaszubskie. Kaszëbsczé legeńdë autorstwa Janusza Mamelskiego
  • utwory literackie podkreślające identyfikację wspólnotową np. Kaszëba béł mój tatk Bernarda Sychty, Chto... Aleksandra Labudy, Stark Jana Trepczyka, Môłi ricérz Ewy Warmowskiej
  • E. i P. Marczakowie – Pomorskie ABC przestrzeni. Ilustrowany słownik dla dzieci (wybrane hasła)

II etap edukacyjny (klasy IV–VIII)[edytuj | edytuj kod]

Lektury obowiązkowe dla klas IV–VI[edytuj | edytuj kod]

Lektury uzupełniające dla klas IV–VI[edytuj | edytuj kod]

W każdej klasie obowiązkowo dwie pozycje wybrane z listy poniżej.

Lektury obowiązkowe dla klas VII–VIII[edytuj | edytuj kod]

Lektury uzupełniające dla klas VII–VIII[edytuj | edytuj kod]

W każdej klasie obowiązkowo dwie pozycje wybrane z listy poniżej.

Lektury dla klas IV–VIII z regionalnym językiem kaszubskim[edytuj | edytuj kod]

  • Bolesław Bork – wybrane opowiadania
  • Alojzy BudziszZemia kaszëbskô
  • Florian CeynowaRozmòwa Kaszëbë z Pòlôchã (fragmenty)
  • Hieronim DerdowskiÒ panu Czôrlińsczim, co do Pùcka pò sécë jachôł (fragmenty)
  • Augustyn Dominik – Domienikòwé pòwiôstczi. Opowieści Dominika (wybrane utwory)
  • Jan DrzeżdżonBrawãdë (wybrane utwory)
  • Jan Drzeżdżon – wybrane wiersze i fragmenty utworów prozatorskich
  • Leon Heyke – wybór wierszy
  • Stanisław Janke – wybór wierszy
  • Jan Karnowski – wybór wierszy
  • Roman Kucharski, Jón Natrzecy – Szczeniã Swiãców (komiks historyczny)
  • Róman Kùcharsczi, Maja Nowotnik – Akademiô Błotowëch Żółwiów (komiks dla dzieci)
  • Aleksander LabudaBogowie i duchy naszych przodków/W kręgu mitologii kaszubskiej
  • Aleksander Labuda – Guczów Mack gôdô (wybrane felietony)
  • Anna ŁajmingCzterolistna koniczyna (wybrane opowiadania)
  • Aleksander MajkowskiŻëcé i przigòdë Remùsa (fragmenty)
  • Aleksander Majkowski – Życie i przygody Remusa (w tłumaczeniu Lecha Bądkowskiego – całość dla klasy VIII)
  • Janusz Mamelski – Mack
  • Danuta Stanulewicz – Balbina z IV B
  • Bernard SychtaSłownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej (fragmenty)
  • Jan Trepczyk – wybrane wiersze
  • W krainie baśni i bajek kaszubskich, red. B. Ugowska
  • Ewa Warmowska – wybór wierszy
  • wybrana twórczość innych współczesnych pisarzy kaszubskich
  • wybrane teksty z zakresu kultury kaszubskiej
  • Ludmiła Gòłąbk – Wanoga z Dëchama. Kaszëbsczi słowôrz ilustrowóny
  • E. i P. Marczakowie – Pomorskie ABC przestrzeni. Ilustrowany słownik dla dzieci (wybrane hasła)

Szkoła ponadpodstawowa[edytuj | edytuj kod]

Aktem prawnym regulującym listę lektur obowiązkowych oraz lektur uzupełniających dla szkół ponadpodstawowych jest rozporządzenie MEN z 30 stycznia 2018 roku[2].

Lektury obowiązkowe[edytuj | edytuj kod]

Zakres podstawowy[edytuj | edytuj kod]

Zakres rozszerzony[edytuj | edytuj kod]

W zakres rozszerzony wchodzą wszystkie utwory określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

Lektury uzupełniające[edytuj | edytuj kod]

W każdej klasie obowiązkowo dwie pozycje (w całości lub we fragmentach) wybrane z list poniżej.

Zakres podstawowy[edytuj | edytuj kod]

Zakres rozszerzony[edytuj | edytuj kod]

Lektury już nieobowiązujące[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
  2. a b Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. z 2018 r. poz. 467).
  3. Wójcik, Ewa. "Podręczniki szkolne i opracowania dydaktyczne w repertuarze wydawców lwowskich dwudziestolecia międzywojennego." Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 11 (2013): 163-175. Harvard
  4. Anna Franaszek, Od Bieruta do Herlinga-Grudzińskiego: wykaz lektur szkolnych w Polsce w latach 1946–1999, Biblioteka Narodowa, 2006, ISBN 978-83-7009-542-0 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  5. Jędrych Karolina. (2014). Lektury w programach dla szkoły podstawowej z lat 1949-1989. W: K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć (red.), "Literatura dla dzieci młodzieży. T. 4" (S. 205-224). Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
  6. Grażyna Lewandowicz-Nosal, Między „starym” a „nowym”. Kanon nie tylko lektur szkolnych – dyskusje, polemiki, propozycje, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 17–32 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  7. Anna Boguszewska, Zmiany w doborze lektury ucznia w wieku wczesnoszkolnym na przełomie XX i XXI wieku w polskiej szkole, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 71–85 [dostęp 2023-08-30] (pol.).
  8. Kinga Szymczak, Wydawnictwo „Książnica – Atlas” i jego działalność na rzecz oświaty, Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, DOI10.18778/7969-914-8.07, ISBN 978-83-7969-914-8 [dostęp 2024-02-11].
  9. Patrz. Regulamin Komisji do oceny książek do czytania dla młodzieży szkolnej, Bibliografia Pedagogiczna, R. IV, 1924, zesz. I, str. VI—X. str. 10

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Artykuł uwzględnia ograniczony pod względem terytorialnym stan prawny na 31 lipca 2018. Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.