Władysław Krajewski (balneolog)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władysław Krajewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 stycznia 1839
Łabunie

Data i miejsce śmierci

30 września 1891
Kraków

Miejsce spoczynku

cmentarz Rakowicki w Krakowie

Zawód, zajęcie

lekarz balneolog

Narodowość

polska

Rodzice

Seweryn, Tekla

Małżeństwo

Maria

Krewni i powinowaci

Henryk (brat)

Władysław Krajewski z Krajewa herbu Jasieńczyk (ur. 8 stycznia 1839 w Łabuniach, zm. 30 września 1891 w Krakowie) – polski działacz niepodległościowy, sybirak, lekarz balneolog.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wywodził się z rodu Krajewskich herbu Jasieńczyk[1]. Urodził się 8 stycznia 1839 w Łabuniach[2][1]. Był synem Seweryna i Tekli z domu Troszczyńskiej[2]. Jego dziadek Antoni był żołnierzem Tadeusza Kościuszki, ojciec organizatorem oddziałów gen. Józefa Dwernickiego w powstaniu listopadowym, w którym brali udział też krewni od strony matki[2]. Miał brata Henryka (1824-1897, późniejszy spiskowiec i prawnik), wraz z którym był wychowywany przez ks. Feliksa Troszczyńskiego, byłego zesłańca syberyjskiego i proboszcza w Hrubieszowie[2].

Uczył się w Hrubieszowie, a następnie w gimnazjum gubernialnym w Lublinie[2]. Od 1859 kształcił się w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie[2]. Poza oddaniem się nauce w okresie studiów zbliżył się do ruchu niepodległościowego, uczestniczył w zebraniach Narcyzy Żmichowskiej i Eleonory Ziemięckiej, należał do koła Mierosławczyków, brał udział w słynnej manifestacji 25 lutego 1861, po której dwa dni potem poległo pięciu uczestników[2]. Został wtedy aresztowany i wkrótce potem zwolniony[2]. W październiku 1861 uczestniczył w manifestacji w Horodle i osobiście paktował z Chruszczewem[2]. W styczniu 1863 uniknął branki zapisując się do oddziałów ochotniczych, po czym przed udaniem się do lasu wyjechał do Krasnobrodu, aby pożegnać się z rodzicami[3]. W tym czasie był śledzony i następnie został aresztowany w domu rodzinnym[3]. Przez pół roku przetrzymany w Zamościu, po czym przewieziony do Warszawy i osadzony w Cytadeli[3]. Tam poddawany śledztwu nie wydał nikogo[3]. Został zesłany do wołosti abakańskiej w guberni krasnojarskiej koło Minusińska[3]. Do tego miejsca był prowadzony pieszo przez kilka miesięcy i w tym okresie był wsparciem dla współskazańców[3]. Na miejscu zyskiwał zaufanie i szacunek miejscowych, początkowo nieżyczliwie nastawionych[3]. Z czasem podjął się opieki lekarskiej dla tamtejszej ludności, dokształcając się za pomocą książek specjalnie dla niego sprowadzanych[3]. Działał wraz z uczącym się przy nim ks. ks. Rafałem Drewnowskim (późniejszy założyciel i dyrektor szpitala w Tunce)[3]. Jako już znany lekarz został skierowany w miejsce panującej epidemii o kilkaset wiorst od Minusińska, gdzie wskutek jego działań wkrótce potem zakaźna choroba zanikła[3]. Prawdopodobnie w związku z tym osiągnięciem został przeniesiony do Krasnojarska, gdzie żył od 1865 przez cztery lata[4]. Tam jednak zabroniono mu prowadzenia praktyki lekarskiej, był poddany nadzorowi policyjnemu, a mógł jedynie studiować nauki medyczne i lingwistyczne[4]. Pod koniec 1869 został zwolniony z wygnania[4].

Po powrocie do Warszawy zamierzał dokończył studia medyczne na Akademii, jednak nie wyraziły na to zgody władze rosyjskie[4]. Wobec tego pracował w prywatnych klinikach profesorów Brodowskiego, Chałubińskiego i innych[4]. Mimo starań i obietnic nie udało mi się załatwić odzyskania praw obywatelskich, wskutek czego wyjechał z Królestwa Kongresowego i przez Kraków udał się do czeskiej Pragi, gdzie bezskutecznie usiłował podjąć studia[4]. Ostatecznie został przyjęty na czwarty rok studiów na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wiedeńskiego[4]. Pokonawszy wiele trudności, w tym opanowując język niemieckie, łącznie po siedmiu latach uzyskał doktorat[4]. W Wiedniu działał w Stowarzyszeniu Akademickim „Ognisko” i w tym czasie współpracował z Edwardem Krzyżanowskim[4].

Po studiach osiadł w Teplicach, rozwijając praktykę lekarza balneologa, wkrótce zyskując sławę[5]. Znany był z oddania pacjentom, samarytańskiej postawy, a jego willa „Polonia” była mekką dla chorych,a mieszkanie służyło za szpital[6]. W miesiącach jesiennych i zimowych zamieszkiwał i praktykował w Krakowie[6]. Był współpracownikiem dwutygodnika „Polski Lud”, udzielając na łamach czasopisma porad lekarskich[6].

Zmarł 30 września 1891 w Krakowie na skutek choroby serca[6][1]. Po pogrzebie prowadzonym przez o. Edwarda Zygmunta Nowakowskiego został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Fd)[6][7]. Od 20 czerwca 1871 był żonaty z Marią (córka Seweryna Mierzejewskiego, także zesłańca syberyjskiego), z którą miał troje dzieci[8].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Staraniem ww. o. Wacława w 1893 w kościele kapucynów w Krakowie ustanowiono marmurową tablicę upamiętniającą dr. Krajewskiego[6].

Był autorem niekończonego rękopisu pt. Rady i wskazówki higieniczne[6]. Zapiski te zostały wydane w 1893 w Krakowie przez M.G. Łańcuckiego pt. Doktora Władysław Krajewskiego, sybiraka-lekarza. I. Rady i wskazówki higieniczne. II. Życiorys i portretem[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Władysław Krajewski z Krajewa h. Jasieńczyk. sejm-wielki.pl. [dostęp 2022-07-23].
  2. ↑ a b c d e f g h i Sokulski 1939 ↓, s. 51.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Sokulski 1939 ↓, s. 52.
  4. ↑ a b c d e f g h i Sokulski 1939 ↓, s. 53.
  5. ↑ Sokulski 1939 ↓, s. 50, 53.
  6. ↑ a b c d e f g Sokulski 1939 ↓, s. 54.
  7. ↑ Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939). W: Karolina Grodziska–Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 119. ISBN 83-08-01428-3.
  8. ↑ Sokulski 1939 ↓, s. 50, 53, 54.
  9. ↑ Sokulski 1939 ↓, s. 50, 54.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Krajewski_(balneolog)&oldid=71801504”