18 Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych

18 Brygada Artylerii
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1962
Rozformowanie	1992
Patron	gen. dyw. Franciszek Jóźwiak
	Tradycje
Kontynuacja	18 Pułk Rakiet
	Dowódcy
Pierwszy	płk Czesław Dęga
Ostatni	płk Tadeusz Żuchowski
	Organizacja
Numer	JW 4355
Dyslokacja	Bolesławiec.
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska Lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska rakietowe
Podległość	Śląski Okręg Wojskowy

18 Brygada Artylerii im. gen. dyw. Franciszka Jóźwiaka (18 BA) / 18 Armijna Brygada Rakiet Operacyjno-Taktycznych^[a] (18 ABROT) – związek taktyczny Wojsk Rakietowych Sił Zbrojnych PRL.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Brygada sformowana została w lutym 1962, w garnizonie Bolesławiec, jako 18 Brygada Artylerii (w celu utrzymania w tajemnicy rzeczywistego charakteru jednostki). Brygada uzbrojona w zestawy rakietowe R-170 stanowiła główny środek uderzeniowy 2 Armii Ogólnowojskowej formowanej na wypadek wojny na bazie Śląskiego Okręgu Wojskowego^[4]. W 1963 r. brygada wzięła udział w szkoleniu na poligonie rakietowym w ZSRR, gdzie po raz pierwszy dokonano odpalenia rakiet klasy ziemia-ziemia. W 1992 brygadę przeformowano w 18 Pułk Rakiet.

Brygada w okresie wojny mogła niszczyć uderzeniami rakietowo – jądrowymi i chemicznymi cele znajdujące się w przewidywanym pasie natarcia armii. Głowice jądrowe i chemiczne miały pochodzić ze składów Armii Radzieckiej.

Skład organizacyjny i uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]

dowództwo i sztab

dwa dywizjony artylerii (9 i 13 da)^[b]
- bateria dowodzenia
- 3 x baterie startowe (1 wyrzutnia w każdej baterii)
- pluton obsługi technicznej
- sekcja gospodarcza
- sekcja remontu pojazdów
bateria dowodzenia
bateria techniczna
bateria transportowo-gospodarcza
kompania maszyn inżynieryjnych
pluton obrony przeciwchemicznej
warsztaty remontowe
kompania saperów
klucz śmigłowców

Uzbrojenie brygady w latach 60. stanowiło 6 wyrzutni rakietowych 9K51 (R-170) na podwoziu działa samobieżnego ISU-152, które mogły odpalać rakiety R-11M z głowicą jądrową o mocy 20 lub 40 kT. (oznaczenie NATO – Scud)

W latach 70. wprowadzono na uzbrojenie nowe wyrzutnie rakietowe typu 9K72 Elbrus (R-300) na podwoziu samochodu ciężarowego MAZ-543P, które mogły odpalać rakiety R-14 z głowicą jądrową o mocy 20, 40 lub 100 kT. (oznaczenie NATO – Scud B)

Dowódcy[edytuj | edytuj kod]

Żuralski, Historia 9 dywizjonu 18 Brygady Artylerii,Bolesławiec 1994, s.44

mjr Fryderyk Lwowski (p.o. do 14.05.1962
płk Antoni Stocki (p.o.) do 14.07.1962
płk / gen. bryg. Czesław Dęga do 08.05.1964
płk Walenty Romanowski do 13.10.1972
płk Antoni Skibiński do 20.10.1975
płk Józef Grudzień p.o. 18.08.1976
płk Janusz Łuczyk do 31.08.1979
płk Józef Grudzień do 23.09. 1979
płk Leon Moszczyński (p.o.) do 21.01.1980
płk Jan Bieniek (p.o.) do 21.09.1980
płk Kazimierz Klimek do 22.12.1984
płk Jerzy Wolny do 18.02.1989
płk Tadeusz Żuchowski do 31.12.1992

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Tajna nazwa brygady oddająca w pełni jej przeznaczenie i usytuowanie w strukturze organizacyjnej SZ RP w czasie wojny oraz określająca jej podstawowe uzbrojenie.
↑ Na przełomie lat 70. i 80. dodano do dywizjonów po jednej wyrzutni. Dywizjon miał cztery wyrzutnie i dwie baterie startowe.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Leszkowicz 2022 ↓, s. 749.
↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
↑ Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2/2011. s. 157.
↑ Puchała 2013 ↓, s. 284.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Kajetanowicz: Polskie Wojska Lądowe w latach 1945 -1960. Toruń 2004
Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945 -1956. Warszawa 2003.
Michał Trubas: 2 Pomorska Brygada Artylerii, Warszawa 2005.
Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska polskiego 1945-1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja "Historia i Kultura", 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2/2011. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.

[4] Tajna nazwa brygady oddająca w pełni jej przeznaczenie i usytuowanie w strukturze organizacyjnej SZ RP w czasie wojny oraz określająca jej podstawowe uzbrojenie.

[6] Na przełomie lat 70. i 80. dodano do dywizjonów po jednej wyrzutni. Dywizjon miał cztery wyrzutnie i dwie baterie startowe.

[CITEREFLeszkowicz2022749-1] Leszkowicz 2022 ↓, s. 749.

[2] Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy

[tryb-3] Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2/2011. s. 157.

[CITEREFPuchała2013284-5] Puchała 2013 ↓, s. 284.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[b]

Dywizje artylerii	2 DA 5 DA 5 DAA 6 DAP 8 DAP 10 DAA
Brygady artylerii	1 BAC 1 SBM 2 BAH 3 BAH 4 BAPpanc 5 BAC 6 BAL 6 BAP (6 BAA) 7 BAH 8 BAC 9 BAPpanc 10 BAC 11 BAPpanc 12 BAC 13 BAC 14 BAC (14 BAA) 14 BAPpanc 15 BAC 16 BAA 17 BAH 18 BROT 19 BAH 20 BROT (2 BROT) 21 BAC (21 BAA) 22 BAPpanc 23 BAPpanc 24 BMC 25 BAH 26 BAH 27 BM 28 BAPpanc 29 BAH 30 BAHC 31 BAA 32 BROT 33 BAC (33 BAA) 34 BAHC 35 BAA 36 BROT (3 BROT)
Pułki moździerzy	1 pm 2 pm 3 pm 5 pm 6 szkol. pm 8 pm 10 pm 11 pm 12 pm 14 pm 15 pm 17 pm 18 pm 19 pm 21 pm 23 pm
Pułki artylerii lekkiej	1 pal 2 pal 3 pal 5 pal 6 pal 22 pal 23 pal 33 pal 34 pal 35 pal 36 pal 37 pal 38 pal 39 pal 40 pal 41 pal 42 pal 43 pal 45 pal 48 pal 54 pal 55 pal 114 pal 117 pal 119 pal 121 pal 122 pal 132 pal 134 pal 138 pal
Pułki artylerii ciężkiej	67 pac 71 pac 80 pac 82 pac 85 pac 112 pac 118 pac 120 pac 135 pac 139 pac 148 pac 159 pac
Pułki artylerii przeciwpancernej	4 pappanc 19 pappanc 14 pappanc 20 pappanc 29 pappanc 30 pappanc 31 pappanc 53 pappanc 56 pappanc 58 pappanc 63 pappanc 72 pappanc 78 pappanc 91 pappanc 92 pappanc 101 pappanc 105 pappanc 106 pappanc 110 pappanc 144 pappanc 156 pappanc
Pułki artylerii haubic	7 pah 8 pah 9 pah 10 pah 11 pah 12 pah 33 pah 34 pah 39 pah 41 pah 44 pah 47 pah 50 pah 68 pah 70 pah 73 pah 74 pah 87 pah 90 pah 103 pah 105 pah 108 pah 109 pah 113 pah 114 pah 116 pah 123 pah 127 pah 131 pah 140 pah
Pułki artylerii	1 pa 2 pa 3 pa 4 pa 5 pa 9 pa 16 pa 21 zpa 22 pa 33 pa 36 pa 37 pa 39 pa 40 pa 41 pa 59 zpa 76 mpa 113 pa
Polowe Techniczne Bazy Rakietowe	11 PTBR 15 PTBR 18 PTBR 21 PTBR
Dywizjony rakiet taktycznych	1 drt 10 drt 18 drt 19 drt 2 drt 22 drt 24 drt 4 drt 41 drt 42 drt 44 drt 5 drt 7 drt 8 drt
Dywizjony dowozu rakiet	25 ddr 28 ddr
Dywizjony artylerii BROT	27 da 28 da 16 da 17 da 9 da 13 da 3 da 6 da

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW