Grochowe Łąki

Grochowe Łąki

część miasta Poznania
Widok ogólny zabudowy – ul. Grochowe Łąki
Państwo	Polska
Miasto	Poznań
Dzielnica	Osiedle Stare Miasto
Strefa numeracyjna	(+48) 61
Tablice rejestracyjne	• PO • PY (motocykle)
Położenie na mapie Poznania Grochowe Łąki
Położenie na mapie Polski Grochowe Łąki
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Grochowe Łąki
52°24′45″N 16°56′10″E

Grochowe (Dominikańskie) Łąki na mapie z 1856

Grochowe Łąki – część Garbar w Poznaniu, zlokalizowana w rejonie obecnych ulic Grochowe Łąki i Bóżniczej, w obrębie Osiedla Stare Miasto.

Historia

Tereny na północ od dawnej Bramy Wronieckiej stanowiły ongiś podmokłe łąki nadwarciańskie, należące w XVI wieku do kupca i rajcy miejskiego Jana Groffa, zamieszkałego przy Starym Rynku w kamienicy o numerze 61 (jeszcze wcześniej łąki przynależały do Dominikanów). Na terenach tych założono ogrody i sady. Ze względu na nazwisko rodziny właścicieli nazywano je Groffowymi Łąkami (także Groffowskimi). W 1900 wytyczono tutaj nowe ulice - Południową oraz, nieco wcześniej, Północną. Ta druga nadal istnieje pod niezmienioną nazwą, a Południowej nadano w 1919 miano Grochowych Łąk, dla upamiętnienia spolszczonej już, a będącej w powszechnym użyciu, nazwy dawnych łąk Groffa. Łącznie teren Grochowych Łąk został w historii podniesiony o kilka metrów względem pierwotnego, podmokłego podłoża. Miąższość tych nawiezień może sięgać w niektórych miejscach nawet ponad 10 metrów. Ostatnie znaczne podniesienie terenu (o 3-5 metrów) nastąpiło w 1892, w związku z budową rzeźni. Ziemię zwożono wówczas z terenu obecnych Winiar – ulic Wołyńskiej, Szydłowskiej i Obornickiej. W maju 1937, przy ul. Bóżniczej miał miejsce wielki pożar Akwawitu.

Zabudowa

Przy Grochowych Łąkach znajduje się wiele okazałych kamienic z początku XX wieku (pierzeja południowa), w tym monumentalny budynek dawnej fabryki wódek i likierów Hartwiga Kantorowicza z roku 1907, który jako pierwszy produkował Wódkę Wyborową. Inni znani poznańscy kupcy, którzy zrealizowali tutaj fabryki i kamienice, to Józef Czepczyński (nr 3, architekt Emil Asmus) i Józef Warschauer. Pierzeję północną stanowi ozdobne ogrodzenie dawnej, zabytkowej rzeźni. Na narożniku z ulicą Garbary stoi dom dla pracowników rzeźni miejskiej, wybudowany w latach 1927-1928 według projektu Jerzego Tuszowskiego (inne źródła mówią, że był to Kazimierz Ruciński). Na poddaszu tego budynku mieściło się atelier malarskie Instytutu Sztuk Pięknych Adama Hannytkiewicza, z którego w latach 30. korzystał m.in. Wojciech Kossak. Inne kamienice przy tej ulicy projektowali m.in. Paul Lindner (znany z zespołu rezydencji na Jeżycach), Karl Roskam i Hugo Francke.

Komunikacja

W pobliżu, przed rzeźnią, do lat 70. XX wieku istniała pętla tramwajowa. Obecnie teren obsługują autobusy linii 147, 151, 160, 163, 167, 174, 176, 190, 911 (przystanki Grochowe Łąki i Małe Garbary) oraz tramwaje linii 3, 4, 8, 17 (przystanek Małe Garbary).

Galeria

Pierzeja południowa ulicy Grochowe Łąki

Kamienica na rogu ul. Garbary - pracownia, z której korzystał Wojciech Kossak

Dawna Fabryka Wódek Hartwiga Kantorowicza - fragment

Bibliografia

• Poznań - atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8
• Praca zbiorowa, Atlas architektury Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2008, ss.125 i 142, ISBN 978-83-7503-058-7
• Praca zbiorowa, Poznań - spis zabytków architektury, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2004, s.107, ISBN 83-89525-07-0
• Kazimierz Sobkowicz, Architekci wielkopolscy – biogramy – dzieła – stowarzyszenia, cz.I, lata 1886–1939, wyd. Oddziału Poznańskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich, Poznań, 1988, ISBN 83-00-02480-8
• System Informacji Miejskiej - tablica na ul. Grochowe Łąki