Stare Miasto w Poznaniu
52°24′30″N 16°56′02″E/52,408333 16,933889
| Część i obszar SIM Poznania | |
 Stare Miasto – widok z lotu ptaka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data założenia | |
| SIMC |
0970342 |
| Powierzchnia |
0,21 km² |
Plan Starego Miasta
| |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
| 52°24′30″N 16°56′02″E/52,408333 16,933889
| |
| Strona internetowa | |
Stare Miasto w Poznaniu – obszar miasta lokacyjnego o średniowiecznym rozplanowaniu z centralnie usytuowanym Starym Rynkiem. Obszar Starego Miasta wyznaczała linia murów miejskich; teren ten zajmuje powierzchnię 21 ha[1]. Od lokacji miasta Poznania w 1253 do początku budowy przez władze pruskie nowego centrum na zachód od Starego Rynku na początku XIX wieku granice miasta były praktycznie niezmienne i pokrywały się z granicami obecnego Starego Miasta. W 2008 uznane zostało przez prezydenta RP, w ramach historycznego zespołu miasta Poznania, jako pomnik historii.
Granice[edytuj | edytuj kod]
Granice dawnego Poznania a obecnego Starego Miasta biegły od Zamku Królewskiego ulicą Ludgardy, przecinając późniejszy Bazar, przez teren obecnego Szpitala Strusia, ulicą Jaskółczą do Wrocławskiej, obejmując teren kolegium jezuickiego, dalej południową pierzeją placu Kolegiackiego i przecinając obecną zabudowę pomiędzy ulicami Ślusarską i Garbary do kościoła i klasztoru Dominikanów, następnie ulicami Stawną i Masztalarską do Zamku Królewskiego[2].
Według Systemu Informacji Miejskiej granice jednostki obszarowej Stare Miasto wytyczone są od wschodu: ulicą Garbary do placu Bernardyńskiego, od południa: ulicą Podgórną, od zachodu: Alejami Marcinkowskiego, od północy: ulicą Wolnica i Małe Garbary[3]. Obszar SIM Stare Miasto jest otoczony terenem obszaru SIM Centrum[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miasto Poznań zostało lokowane na prawie magdeburskim przez książąt wielkopolskich Przemysła I i Bolesława Pobożnego w 1253 na terenie istniejącej już osady przy kościele św. Gotarda na lewym brzegu Warty. Dotychczasowy gród poznański na Ostrowie Tumskim został przekazany biskupowi[4]. Miasto otrzymało szachownicowy układ ulic, w centrum rozplanowano rynek o powierzchni 2 ha. Zachodnia część wspinała się na wzgórze, nazwane później Górą Zamkową, na którym wzniesiono Zamek Królewski[5]. Zabudowa początkowo była drewniana, jednak szybko zastępowano ją murowaną. W 1536 roku wybuchł wielki pożar, który strawił prawie jedną czwartą zabudowy[6]. Po tym wydarzeniu miasto odbudowano w formach renesansowych. W XVII i XVIII w. Poznań był wielokrotnie niszczony przez kolejne przetaczające się przez miasto wojny. W 1725 nad miastem przeszedł huragan, który zniszczył wieże ratusza i kolegiaty farnej. Dopiero w czasach Stanisława Augusta za sprawą działania Komisji Dobrego Porządku miasto odbudowano[7]. Na początku XVIII w. nastąpiła jedyna zmiana granic miasta Poznania przed rozbiorami - w związku z budową kościoła i kolegium jezuickiego przesunięto mur miejski w południowo-wschodniej części miasta.
W 1793 Poznań znalazł się pod zaborem pruskim. Prusacy wkrótce przystąpili do rozbiórki kolegiaty farnej, która stała na obecnym pl. Kolegiackim, oraz murów miejskich. W 1803 spłonęła dzielnica żydowska, która leżała między ulicami Wielką i Żydowską i posiadała głównie drewnianą zabudowę. Kwartał odbudowano według nowego rozplanowania ulic. W 1839 przebito ulicę Nową (obecnie Paderewskiego), łączącą Stare Miasto z Nowym Miastem[8].
W czasie II wojny światowej w lutym 1945 r. Stare Miasto uległo zniszczeniu w ok. 60%. Odbudowa zakończyła się do początku lat 60. XX w. Podczas rekonstrukcji budynków przyjęto najczęściej ich formę architektoniczną z XVI–XVIII w.[2]. Wyjątkiem są współczesne budynki sukiennic (mieszczące Wielkopolskie Muzeum Wojskowe, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu) i arsenału (zajmowanego m.in. przez Galerię Miejską "Arsenał").
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Ratusz
- Waga miejska - rekonstrukcja
- Odwach
- Kościół podominikański
- Kościół Katarzynek
- Kościół Najświętszej Krwi Pana Jezusa
- Bazylika farna - kościół pojezuicki
- Kościół franciszkanów
Niezachowane obiekty historyczne[edytuj | edytuj kod]
- Kolegiata farna św. Marii Magdaleny
- Kościół Karmelitanek Bosych
- Stara Synagoga w Poznaniu
- Zamek Królewski - w odbudowie
- Sukiennice
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Włodzimierz Łęcki: Poznań, przewodnik po zabytkach i osobliwościach miasta dla przybyszów z dalszych i bliższych stron. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010, s. 97. ISBN 978-83-7506-466-7.
- ↑ a b Włodzimierz Łęcki: Poznań, przewodnik po zabytkach i osobliwościach miasta dla przybyszów z dalszych i bliższych stron. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2010, s. 98. ISBN 978-83-7506-466-7.
- ↑ a b https://web.archive.org/web/20170922004858/http://zdm.poznan.pl/content/pliki/mapa_jed_obsz.jpg Mapa jednostek obszarowych Systemu Informacji Miejskiej Poznania
- ↑ Poznań: przewodnik po zabytkach i historii. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 31. ISBN 83-87847-92-5.
- ↑ Poznań: przewodnik po zabytkach i historii. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 67 i nast.. ISBN 83-87847-92-5.
- ↑ Zamek książąt, królów, starostów. „Kronika Miasta Poznania”, s. 157, 2004. Wydawnictwo Miejskie. ISSN 0137-3552.
- ↑ Poznań: przewodnik po zabytkach i historii. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 15. ISBN 83-87847-92-5.
- ↑ Poznań: przewodnik po zabytkach i historii. Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 107. ISBN 83-87847-92-5.
| Obszary Systemu Informacji Miejskiej | |
|---|---|
| Osiedla mieszkaniowe | |
| Atrakcje turystyczne | |
| Teatry | |
| Kina | |
| Miejsca kultu religijnego |
|
| Targowiska | |
| Stacje kolejowe |
