Gwałtu, co się dzieje!

Gwałtu, co się dzieje!
	; Strona wydania z 1830
Autor	Aleksander Fredro
Typ utworu	komedia
Data powstania	1826
	Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1830
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Gwałtu, co się dzieje! Komedia w trzech aktach – trzyaktowa komedia Aleksandra Fredry z 1826^[1].

Komedia powstała w 1826^[1]. Prapremiera sztuki miała miejsce w Krakowie 6 maja 1832 (jedyna prapremiera w teatrze krakowskim za życia Fredry)^[1]. We Lwowie wystawiono ją 2 marca 1835, zaś w Warszawie dopiero 5 stycznia 1902^[1]. Komedia ukazała się po raz pierwszy drukiem w trzecim tomie wydania zbiorowego dzieł Fredry (Lwów, 1830, s. 105–235)^[1].

Zachował się odpis na czysto sztuki, wykonany przez obcą osobę z odręcznymi poprawkami autora, przygotowany na potrzeby cenzury lwowskiej^[1]. Manuskrypt jest obecnie przechowywany w Bibliotece Narodowej^[1]. Na czystopisie pierwotny tytuł Gwałtu, co się dzieje! został skreślony; autor nadpisał nowy tytuł Sprawa w Osieku, a następnie również go przekreślił i powrócił do pierwotnego^[1].

Od początku XX w. sztuka była wystawiana przynajmniej 54 razy, w tym dwukrotnie jako spektakl telewizyjny: w 1969 w reżyserii Józefa Wyszomirskiego oraz w 1992 w reżyserii Olgi Lipińskiej^[2]^[3].

Akcja utworu rozgrywa się w Osieku^[4]. Komedia opowiada historię kobiet z miasteczka, które, korzystając z niedołęstwa swoich mężów, przejmują rządy w mieście^[4]. Dopiero wieść o napadzie Tatarów przywraca władzę mężczyznom^[4].

1866, Teatr Polski w Krakowie
1897, Teatr Miejski w Krakowie
1915, Teatr w Domu Królowej Jadwigi
1926, Teatr Polski w Katowicach

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Pigoń 1956 ↓, s. 309.
↑ Gwałtu, co się dzieje!, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2023-09-15] .
↑ Aleksander Fredro. Filmpolski.pl. [dostęp 2023-09-15].
↑ ^a ^b ^c Mazanowski 1931 ↓, s. 63.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Mikołaj Mazanowski: Aleksander hr. Fredro. Złoczów: W. Zukerkandel, 1931.
Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza IV. T. 4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955, s. 307–423, seria: Pisma wszystkie.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Czystopis komedii w bibliotece Polona

[CITEREFPigoń1956309-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Pigoń 1956 ↓, s. 309.

[etp-2] Gwałtu, co się dzieje!, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2023-09-15] .

[fp-3] Aleksander Fredro. Filmpolski.pl. [dostęp 2023-09-15].

[CITEREFMazanowski193163-4] Mazanowski 1931 ↓, s. 63.

[1]

[2]

[3]

[4]