Rewolwer (komedia)
_(cropped_2).jpg) Strona wydania z 1880 | |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Data powstania |
1861 |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | |
| Data wydania |
1880 |
Rewolwer. Komedia w pięciu aktach, wierszem – pięcioaktowa komedia Aleksandra Fredry napisana w 1861 r. Prapremiera odbyła się 16 lutego 1877.[1][2][3]
Opis[edytuj | edytuj kod]
Komedia powstała w 1861, o czym świadczy data na zachowanym autografie sztuki[4]. Po śmierci autora komitet zajmujący się jego spuścizną ocenił sztukę jako słabą i przeznaczył do grania w 1877[5]. Prapremiera odbyła się Lwowie 26 lutego 1877, w Krakowie wystawiono sztukę 3 marca 1877, zaś w Warszawie dopiero 25 czerwca 1906[5]. Drukiem utwór ukazał się w 1880 w tomie X pośmiertnego wydania dzieł Fredry (s. 1–111)[5]. Zachował się autograf sztuki, będący odpisem na czysto[4].
Tematyka[edytuj | edytuj kod]
Utwór ukazuje różnorodność ludzkich postaw wobec politycznego terroru, z którym w opinii autora wiąże się upadek zasad moralnych. Aleksander Fredro wykorzystał obserwacje społeczeństwa Galicji w okresie reakcji na klęskę Wiosny Ludów, a jedynie dla zachowania pozorów umieścił akcję utworu we Włoszech.[2][6]
Treść[edytuj | edytuj kod]
Akcja rozgrywa się w Parmie po Wiośnie Ludów, w czasie wzmożenia ucisku ludności cywilnej. Marco Mortara, chciwy bankier uwikłany w sieć szemranych interesów, otrzymuje w prezencie rewolwer. Posiadanie rewolweru grozi poważnymi sankcjami, więc Mortara chce się go jak najszybciej pozbyć. Na skutek szeregu nieporozumień rewolwer jednak stale do niego wraca. W finale okazuje się, że rewolwer był tylko atrapą – maszynką do cygar.[2][6]
Spektakle radiowe[edytuj | edytuj kod]
- Rewolwer (1956, reż. Michał Melina)[7]
- Rewolwer (2008, reż. Henryk Rozen)[8]
Spektakle telewizyjne[edytuj | edytuj kod]
- Rewolwer (1977, reż. Jan Świderski)[9][10]
- Rewolwer (2022, reż. Wojciech Adamczyk). Akcja utworu została przeniesiona do lat 30. XX w.[11][12][13]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rewolwer, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2023-08-20].
- ↑ a b c Marcin Cieński, Fredro, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2003, s. 153-154, ISBN 83-7023-984-6.
- ↑ Kazimierz Wyka, Rewolwer. Komedia w 5 aktach wierszem, [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 286.
- ↑ a b Pigoń 1957 ↓, s. 309.
- ↑ a b c Pigoń 1957 ↓, s. 310.
- ↑ a b Krystyna Poklewska, Aleksander Fredro, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 286-[291].
- ↑ Rewolwer, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2023-08-21].
- ↑ Rewolwer, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2023-08-21].
- ↑ Rewolwer, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2023-08-21].
- ↑ Rewolwer [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Rewolwer [online], Teatr Telewizji TVP, 16 sierpnia 2022 [dostęp 2023-08-21].
- ↑ Rewolwer [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-08-22].
- ↑ Rewolwer nie całkiem nabity [online], Teatr dla Wszystkich, 6 września 2022 [dostęp 2023-08-22].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza IX. T. 9. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1957, s. 307–435, seria: Pisma wszystkie.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Rewolwer, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2023-08-20].